فرصت جدید تجاری برای ایران
فرصت‌های پیش روی بازار قطر کدامند؟ معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران طی گزارش تحلیلی در مقام پاسخگویی به این سوال مهم برآمده است.
تحلیل‌ها حاکی از آن است که حدود ۴.۹میلیارد دلار از کالاهای وارداتی به کشور قطر از طریق کشورهای عربستان، امارات، بحرین، یمن و مصر تامین می‌شود؛ کشورهایی که با قطع روابط دیپلماتیک با قطر در تلاش بودند تا فشار اقتصادی را بر این کشور تحمیل کنند. بر این اساس فرصت تجارت ایران با قطر که از آن با عنوان «فرصت کوتاه‌مدت» یاد می‌کنند درحالی برای کشورمان فراهم شده که براساس آمارهای ارائه شده تنها حدود ۰.۳درصد از کل واردات قطر در سال ۲۰۱۵ از سوی ایران بوده است.
ظرفیت صادراتی برای ایران
به گزارش بازتاب به نقل از تعادل ، قطع روابط تجاری قطر با ۵ کشور عربی که به عبارتی تامین‌کننده مواد غذایی این کشور بودند، فرصتی را برای ایران فراهم کرده است تا آمار صادرات خود را به این کشور افزایش دهد. محمدرضا مودودی، معاون سازمان توسعه تجارت از بسترسازی برای تسهیل تجارت ایران با قطر خبر داده و تجارت ایران با این کشور را بیشتر از راه دریایی عنوان کرده است. از سوی دیگر در روزهای اخیر نیز محموله‌هایی از مواد غذایی از ایران به این کشور صادر شده است. با این حال معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی ایران، گزارش آماری از فرصت تجارت ایران با قطر ارائه کرده است. مطابق آمارهای ارائه شده، کشور قطر در سال ۲۰۱۵ بیش از ۵۷۰۰ ردیف تعرفه ۶ رقمی کالایی را از حدود ۱۷۰کشور جهان وارد کرده است. همچنین تعداد ۴۲۹ردیف تعرفه ۶ رقمی ۸۰ درصد از ارزش کالاهای وارداتی به قطر را تشکیل می‌دهد. از این رو با حذف مبادی وارداتی کشور قطر نظیر امارات متحده عربی، عربستان سعودی، مصر، بحرین و یمن فرصتی برای سایر شرکای تجاری قطر ازجمله ایران به ویژه در زمینه صادرات محصولاتی که پیش از این نیز سابقه صادراتی آنها از ایران به قطر وجود داشته، فراهم خواهد شد. تحلیل‌ها حاکی از آن است که اقلام وارداتی قطر در سال ۲۰۱۵ در مجموع از میان ۴۹۸۲ردیف تعرفه ۶ رقمی ۵۶۸۵ قلم کالای وارداتی از هر یک از مبادی عربستان، امارات متحده عربی، مصر، بحرین یا یمن به کشور قطر وارد شده است. این اقلام تقریبا ۱۵درصد از ارزش واردات قطر را در سال مذکور تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر از میان این اقلام ۷۵۴ردیف کد تعرفه ۶ رقمی، سهمی بیش از ۳۰درصد از واردات قطر را به خود اختصاص داده‌اند که مقایسه آنها با اقلام صادراتی ایران به قطر در سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد ۲۱۲ردیف تعرفه از اقلام از ایران نیز به قطر صادر می‌شود؛ اگرچه ممکن است بخش نسبتا کمتری از نیاز وارداتی قطر را تامین کند. همچنین تحلیل‌های ارائه شده نشان می‌دهد حدود ۴.۹میلیارد دلار از کالاهای وارداتی به کشور قطر از طریق کشورهای عربستان سعودی، امارات، بحرین، یمن و مصر تامین می‌شود که این میزان حدود ۱۵درصد از کل واردات قطر است. به این ترتیب عمده کشورهای وارد‌کننده به قطر کشورهای عربستان سعودی، بحرین، یمن، مصر و امارات متحده عربی هستند. کشورهایی که درحال حاضر با تحریم اقتصادی این کشور تلاش کردند، قطر را در شرایط سخت اقتصادی برای تامین نیازهای مواد غذایی قرار دهند. قطر اما برای جلوگیری از بحران در تامین مواد غذایی کشور در تلاش بود تا مواد غذایی خود را از طریق ایران و ترکیه تامین کند. ترکیه در این میان دست قطر را به گرمی فشرد و کالاهای تولیدی خود را به این کشور صادر کرد؛ به طوری که خبرگزاری آناتولی در روزهای اخیر گزارشی مبنی بر پر شدن فروشگاه‌های قطر از مواد غذایی ترکیه ارائه کرد. در این میان ایران نیز که برخی از کالاهای صادراتی خود را به این کشور صادر کرده بود در تلاش است تا هر چه زودتر با فراهم‌سازی بسترها، روند تجارت کالا به این کشور را تسهیل کند.
آمارهای ارائه شده از سوی مرکز تجارت بین‌المللی نشان می‌دهد، ایران در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۰۴میلیون دلار از نیاز وارداتی قطر را تامین کرده است؛ که این میزان تنها حدود ۰.۳درصد از کل واردات قطر را تشکیل می‌دهد؛ این حجم اندک از تجارت درحالی است که این دو کشور در همسایگی یکدیگر به سر می‌برند. از سوی دیگر، آمارهای ارائه شده بیانگر این موضوع است که مبادی عمده وارداتی قطر در سال ۲۰۱۵ را کشورهای اتحادیه اروپا با ۲۹.۸درصد، چین با ۱۱.۵درصد، ایالات متحده امریکا با ۱۱درصد، امارات متحده عربی با ۸.۸درصد و سایر کشورها نیز با ۳۸.۹درصد تشکیل می‌دهند؛ از این رو شاهد رشد ارزش ۷درصدی در سال ۲۰۱۵ در زمینه واردات کالایی قطر از سوی این کشورها نسبت به سال ۲۰۱۴ هستیم. بررسی‌های آماری همچنین نشان می‌دهد در گروه‌های کالایی وارداتی قطر در سال ۲۰۱۵ کالاهای صنعتی بیشترین درصد وارداتی را به خود اختصاص داده است. آمار این بخش ۷۰.۶درصد است همچنین سایر بخش‌ها نیز شامل سوخت و محصولات معدنی ۶.۶ درصد، تولیدات کشاورزی ۹.۳درصد و سایر بخش‌ها ۱۳.۵درصد است. از این رو و براساس آمارها مجموع واردات کالایی این کشور در سال ۲۰۱۵ معادل ۳۷میلیارد دلار است. همچنین کل واردات محصولات کشاورزی قطر در سال ۲۰۱۵ حدود ۳.۲میلیارد دلار بوده و این نشانگر رشد ۸درصدی این بخش در مقایسه با سال ۲۰۱۴ است.
در این خصوص محمدرسول مصائبی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنایع گلوکز، نشاسته و مشتقات اظهار امیدواری کرده که ایران بتواند محصولات کشاورزی بیشتری را به این کشور صادر کند و سهم بالایی از صادرات محصولات کشاورزی به این کشور را به خود اختصاص دهد همچنین آمارها بیانگر این موضوع است که کل واردات صنعتی قطر در سال ۲۰۱۴ معادل ۲۹.۴میلیارد دلار بوده که رشد ۷درصدی را نشان می‌دهد. مطابق با آمار، ارزش واردات خدمات تجاری کشور قطر در سال ۲۰۱۵ معادل ۲۸.۴میلیارد دلار بوده و کاهش ۵ درصدی را در مقایسه با سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد. همچنین آمارها نشان می‌دهد که ارزش واردات خدمات حمل و نقل این کشور در سال ۲۰۱۵ معادل ۱۱.۵میلیارد دلار و ارزش واردات خدمات سفر معادل ۸.۲ میلیارد دلار بوده است. در جدول فهرست این اقلام و سهم کشورهای عربستان، امارات، مصر، بحرین و یمن در تامین نیاز وارداتی قطر هر یک از کالاها درج شده است. با توجه به اینکه سابقه صادراتی این اقلام در فهرست صادرات سال ۱۳۹۵ گمرک ایران نیز مشاهده می‌شود، فرصت بالقوه‌یی برای افزایش صادرات به بازار قطر محسوب می‌شود.
