فرصت‌سوزی ایران در حاشیه میزبانی قطر از جام جهانی
سال ۲۰۱۰ بود که کشور قطر با رأی اعضای فیفا به عنوان اولین کشور خاورمیانه و مسلمان به عنوان میزبان جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ انتخاب شد. این رویداد در حالی قرار است از تاریخ ۳۰ آبان تا ۲۷ آذر سال ۱۴۰۱ در همسایگی ایران برگزار شود که این کشور با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد دلار برای ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی مانند ایجاد فرودگاه، افزایش و توسعه ناوگان‌های حمل‌ونقل، ساخت و احداث هتل و امکاناتی نظیر تأسیس ورزشگاه و کمپ‌هایی برای تیم‌های اعزامی فوتبال به این کشور، تلاش کرده تمام امکانات لازم برای برگزاری این رویداد مهم در کشور خود را فراهم کند.
هرچند این کشور در طول ۱۰ سال گذشته زیرساخت و ظرفیت‌های لازم را متناسب با تعداد تماشاگرانی که پیش‌بینی شده است وارد این کشور شوند به وجود آورده است، اما انتظار می‌رفت مسئولین ایران با درک این مسئله که کشور ساحلی و کوچک قطر می‌تواند ایران را نیز در این امر سهیم کند؛ آن‌ها را به مطالعه و برنامه ریزی جهت انجام اقدامات مقتضی و توسعه زیرساخت‌های لازم وا دارد، اما متأسفانه تاکنون هیچ اقدام درخور توجهی در این راستا انجام نشده است و بحث مشارکت ایران در بهره‌برداری از فرصت بی‌نظیر جام جهانی قطر در حد همان بحث و تبادل نظر باقی ماند.
این در حالی است که باتوجه به مساحت ۱۱ هزار کیلومتر مربع کشور قطر که صرفاً چیزی در حدود وسعت استان قم است و با توجه به نبود تفریحات و جاذبه‌های متنوع و عدم برخورداری از تنوع آب و هوایی، قطعاً تماشاگران جام جهانی ترجیح می‌دهند مدتی از اقامت دو هفته‌ای خود در قطر را به سفر به کشورهای اطراف اختصاص دهند.
در این میان کشور ایران از حیث برخورداری از تنوع و جاذبه‌های ممتاز گردشگری و همچنین فاصله اندکی که با این کشور دارد، به نظر می‌رسد اقبال بیشتری را در جذب تماشاگران این رویداد نسبت به سایر کشورهای همسایه قطر، داشته باشد.
در همین راستا توجه به این نکته نیز ضروری است که به دلیل فاصله زمانی ۵ روزه بین مسابقات تیم‌های مختلف در مرحله مقدماتی جام جهانی، تماشاچیان این رویداد در بهترین حالت سه روز برای سفر به ایران و بازدید از جاذبه‌های گردشگری فرصت دارند؛ از طرفی با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند دریافت ویزا برای تماشاگران از یک سو و با در نظر گرفتن زمان محدود مسافران جام جهانی برای بازدید از مقاصد گردشگری ایران از سوی دیگر لازم است وزارت امور خارجه با لغو ویزا از مبدأ دوحه برای تماشاگرانی که دارای بلیت ( فن‌آیدی) هستند، در این زمینه اهتمام لازم را به عمل آورد.
نتیجه حاصل از ارزیابی‌های به عمل آمده از برگزاری سه جام جهانی گذشته حاکی از این است که هر تماشاگر به طول میانگین مبلغی بین ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار را در دو هفته ماندگاری خود در کشور میزبان هزینه خواهد کرد. با توجه به این موضوع که ورود هر تماشاگر فوتبال به ایران تا چه اندازه می‌تواند موجب تحرک و و رونق اقتصاد گردشگری و انتفاع تمامی اجزای فعال در صنعت گردشگری شود؛ علی‌رغم تأکید معاون گردشگری و همچنین شخص وزیر میراث فرهنگی بر لزوم لغو ویزا گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر به منظور سهولت و ترغیب آنان برای سفر ایران، اما متأسفانه تاکنون وزارت امور خارجه برای تحقق این مهم اقدام نکرده است.
هرچند چندی پیش معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی در گفت‌و‌گو با تسنیم ضمن تأکید بر لزوم لغو ویزا گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر خبر از تشکیل کارگروه ویژه‌ای ذیل وزارت میراث فرهنگی برای اجماع تمام دستگاههای ذی‌ربط متشکل از وزارت امور خارجه، سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان هواپیمایی، وزارت نیرو، فدراسیون فوتبال، وزارت کشور و… به منظور ساماندهی و تسهیل ورود تماشاگران این رویداد در معاونت گردشگری، خبر داد اما آنچه که به نظر می‌سد تاکنون از این کارگروه ویژه که در سال ۱۳۹۹ در وزارت میراث فرهنگی تشکیل شده است، هیچ‌گونه نتیجه و خروجی بیرون نیامده است.
احتمال تشکیل کارگروهی در سطح دولت جهت ساماندهی تمام دستگاههای ذی‌صلاح برای استفاده از فرصت جام‌جهانی
از این‌رو مسلم شجاعی، دستیار ستادی معاونت گردشگری با اشاره به اهمیت رویداد بزرگ جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در بخش‌های مختلف خدماتی، بهداشت، گردشگری، صنایع دستی و… که می‌تواند موجبات ارزآوری و انتفاع اقتصادی کشور را فراهم کند، از احتمال تشکیل کارگروه ویژه‌ای در سطح دولت خبر داد که با دستور مستقیم شخص رئیس جمهور به جهت هم‌افزایی و ساماندهی بیشتر تمام دستگاههای ذی‌صلاح برای استفاده حداکثری از این فرصت در زمان محدود باقی مانده و انجام اقدامات لازم و اجرای برنامه‌های درنظر گرفته شده می‌پردازد.
وی همچنین از انجام رایزنی‌های لازم با وزارت امور خارجه برای لغو ویزای گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر خبر داد و گفت: پیشنهاد لغو ویزا توسط وزارت امور خارجه همچنان در حال بررسی است که امیدواریم هرچه سریع‌تر نهایی شود.
گفتنی است برخی از کارشناسان و کنشگران حوزه گردشگری معتقدند با توجه به نزدیکی این رویداد و لزوم انجام هماهنگی‌های لازم با مقامات قطری و بخش‌های مختلف خصوصی و حاکمیتی کشور برای گرفتن بیشترین سهم از فرصت‌های موجود در جام جهانی قطر، حتی رئیس‌جمهور می‌تواند با دستوری ویژه، با استفاده از ظرفیت قانونی اصل ۱۲۷ قانون اساسی، اختیارات خود در این زمینه را به وزیر میراث فرهنگی تفویض کند تا تصمیمات لازم برای اتخاذ و اجرا در سریع‌ترین زمان ممکن در گیرودار موافقت سایر دستگاههای مربوطه نماند.
به نظر می‌رسد فرصت ۱۰ ساله از زمان انتخاب قطر به عنوان میزبان جام‌جهانی ۲۰۲۲ تاکنون زمان کافی در اختیار مسئولان قرار می‌داد تا ضمن ایجاد و توسعه زیرساخت‌های مناسب در مناطق آزاد جزایر کیش و قشم به نحوی عمل کنند تا علاوه بر آنکه این جزایر بتوانند در بخشی از برپایی اردوهای تیم های ملی کشورهای مختلف برای جام جهانی سهیم باشند، به دلیل ارزان بودن ۴ تا ۸ برابری هزینه اقامت در کیش نسبت به قطر، مقصدی مناسب برای اقامت آن دسته از ایرانیانی باشند که قصد تماشای جام جهانی را دارند؛ اما افسوس که حالا و در آستانه برگزاری این رویداد باید به علت عدم اتخاذ تصمیمات لازم توسط مدیران وقت که فاقد خصیصه شجاعت و دلسوزی لازم بودند، باید حسرت فرصت از دست رفته را خورد و بدتر از آن شاهد این باشیم که در فاصله اندک باقیمانده برای این مدت نیز برنامه و نقشه راهی منسجم و مطلوبی نداشته باشیم.
