فرستادگان ویژه ؛ ایران چه کسانی را برای مذاکرات جدید هسته ای اعزام کرده است؟

وضعیت کنونی خاورمیانه و ایران در شرایط متفاوتی از گذشته قرار گرفته است و خروج امریکای ترامپ از برچام تبعات اجتناب ناپذیری می تواند در پی داشته باشد.
به کزارش نامه نیوز: ایران در حال حاضر در مرحله حساسی است. کارشناسان مختلف از ویژه بودن شرایط حاضر سخن می گویند و فضای آینده را آبستن تحولاتی جدید می دانند. خروج امریکا از برجام، تنشهای متعدد منطقه ای، روزگار پساداعش خاورمیانه، شکنندگی پیمانها و اتحادهای گذشته و روند موجود در مناسبات کشورها و بازیگران منطقه ای و بین المللی باعث شده است مقامات ایرانی این تحولات را با دقت مورد نظر داشته باشند و در راستای هدایت وضعیت موجود به فضای آرام و بدون تنش تحرکاتی را شکل دهند. سفرهای مقامات مختلف وزارت خارجه و غیره از جمله ظریف، عراقچی، ولایتی و خرازی از این جمله است.
در حال حاضر، پس از خروج امریکا از برجام، فضای پیرامونی ایران در محیط خاورمیانه مخصوصا در سوریه می تواند نگران کننده باشد. دوران پساداعش در سوریه باعث شده است تغییرات بزرگی در این ایجاد گردد و سوء تفاهماتی را بین دوستان سابق ایجاد کند. یکی از این موضوعات آینده همکاری ایران و روسیه در سوریه است. در هفته های گذشته مواضع جدیدی از سوی برخی مقامات روسی باعث شد این سوء تفاهمات قوت بگیرد. اینکه روسها اعلام کردند، نیورهای خارجی از جمله ایران و حزب الله باید از سوریه خارج شود.
این تناقضات در حالی شکل گرفته است که اسرائیلی ها نیز حساسیت بسیاری به حضور ایران در سوریه پیدا کرده اند و بارها با سفر به روسیه روی حضور ایران در سوریه صحبتهایی کرده اند. روسیه تلاش می کند در این بین نقش میانجی خود را حفظ کند و از درگیریهایی که میتواند منافع آنرا به خطر اندازد جلوگیری کند.
اما از طرفی روسیه یکی از بازیگران درگیر و امضا کننده برجام است و نقش آن در حفظ و ادامه آن پس از خروج امریکا، قابل انکار نیست. هر چند ایران تلاش کرده است اروپایی ها را بیشتر وارد بازی کنند اما ایران در ضمن آن تلاش می کند نظر آنها را نیز برای ادامه برجام جلب کنند و با سفرهای مختلف مقامات به مسکو، روابط تهران با کرملین را گرم نگه دارد.
از جمله این سفرها، سفر عراقچی به مسکو در روزهای اخیر بود.

عراقچی در مسکو

سفر عراقچی به مسکو به دعوت همتای خود ریابکوف در حالی انجام شد که وزیر خارجه نیز پس از خروج امریکا از برجام در ابتدا و پیش از دیدار با اروپایی ها در بروکسل با مقامات چینی و روسی دیدار کرد.
معاونان وزرای خارجه ایران و روسیه روز جمعه در سفر عراقچی به مسکو بر ادامه همکاری‌های دو کشور در برابر تحریم‌های «غیرقانونی» آمریکا تأکید کردند. وزارت امور خارجه روسیه در ضمن این سفر بیانیه‌ای را صادر کرد که بر حمایت مسکو از برجام تاکید داشت.
در این بیانیه آمده بود که دو طرف بر همکاری‌های میان ایران و روسیه برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران تأکید دارند. همچنین روی این موضوع تاکید شد که دو طرف همکاری‌های فعال در این موضوع را به منظور محافظت از تجارت و همکاری‌های اقتصادی در برابر تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی و فراسرزمینی آمریکا ادامه بدهند.
عراقچی در روزهای اخیر مواضع مختلفی در مورد برجام داشته است و بارها نگرانی خود را در این مورد بیان کرده است. او حتی با بیان اینکه احتمال خروج ایران در هفته های آینده از برجام وجود دارد این اصطلاح را بکار برد که برجام در آی سی یو است. این سخن را نه فردی بی ارتباط با مسائل هسته ای بلکه کسی به زبان می آورد که بیشتر ارتباط را با آن داشته و از ابتدای مذاکرات، مدیریت گفت و گوهای کارشناسی را برعهده داشته است.
عراقچی به انحای مختلف نظر ایران را به اروپایی ها رسانده است تا آنها متوجه فوریت و اورژانسی بودن قضیه بکند.معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران درباره خواسته‌های ایران از اروپا گفت: آنچه برای ما اهمیت دارد اجرای کامل و تمام‌عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ و تحریم‌های آمریکا را دور بزند. آنچه برای ما اهمیت دارد حضور و ماندگاری شرکت‌های اروپایی در ایران است. آنچه برای ما اهمیت دارد فروش نفت خام است. ما می‌خواهیم که پول‌ها به‌راحتی به حساب ما واریز شود. باید یک ارتباط بین‌بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی‌هاست تا راه اصلی را پیدا کنند.

خرازی در جنوب اروپا

سید کمال خرازی که در اردیبهشت ماه در فرانسه بود، در روزهای اخیردر ادامه سفر و رایزنی‌های خود با مقامات کشورهای حوزه جنوب اروپا، در جلسه‌ای مشترک با پیترو پارولین، نخست‌وزیر و پل ریچارد گالاگر، وزیر امور خارجه واتیکان ملاقات و در خصوص تحولات دوجانبه، موضوع برجام و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی بحث و تبادل نظر کرد. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی تاکید کرد: منتظر اقدامات عملی و تضمین‌های عینی اروپا برای حفظ برجام هستیم. اگر کشورهای اروپایی موفق نشوند تضمین‌های لازم را ارائه کنند، دیگر دلیلی برای تداوم برجام از سوی ایران وجود نخواهد داشت.
وزیر امور خارجه پیشین ایران و فرستاده رئیس جمهور کشورمان همچنین در اسپانیا در گفت و گو با یک خبرگزاری در مادرید هشدار داد که کشورهای اروپایی باید فرمول هایی برای حفظ برجام پیدا کنند در غیر این صورت، “هیچ دلیلی برای اینکه ایران بخواهد در توافق هسته ای باقی بماند” وجود ندارد. وی هشدار داد که “لغو کامل توافق هسته ای می تواند پیامدهای بسیار خطرناکی برای امنیت منطقه خاورمیانه داشته باشد.”
“فقط منافع اقتصادی در معرض خطر نیستند و مهمتر از آن، منافع امنیتی خود اروپا در خطر قرار می گیرد.”

ولایتی و سفرهای متعدد

علی اکبر ولایتی مشاور رهبری در امور بین الملل نیز از افرادی بوده اند که به عنوان فرستاده ویژه، سفرهای متعددی به کشورهای منطقه و از جمله روسیه داشته است. ولایتی که از حامیان نزدیکی ایران به روسیه بوده، تلاش کرده است روند همکاری دو کشور در مسائل مختلف ادامه داشته باشد و خللی در ادامه همکاری ها شکل نگیرد.
ولایتی همچنین در سفرهای منطقه ای خود از جمله به عراق، سوریه و لبنان تلاش کرده است نگرانی ایران از وضعیت بغرنج کنونی را به مقامات کشورهای منطقه ای منتقل کند.
مجموعه این سفرها و حضور فرستادگان ویژه ایران به دیگر کشورها، این معنا را می رساند که ایران خطرات ناشی از رفتارهای غیر اصولی، ساختار شکن و در خلاف جهت نظم موجود بین المللی امریکا را درک کرده و تلاش می کند دیگر بازیگران منطقه ای و بین المللی را از آن آگاه کند. خروج امریکا از برجام تنها یک خروج و زیرپا گذاشتن یک توافق نیست. تبعات آن می تواند تنش، تشنج و برخوردهایی باشد که پیشبرد سیاست و رفتار امریکای ترامپ آنرا اجتتاب ناپذیر می کند.