فرجام مذاکرات وین از نظر یک استاد دانشگاه
یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به شروع دور جدید مذاکرات از روز ششم همین ماه، گفت: تمام آینده روابط سازنده ایران با دنیا به این دور از مذاکرات و نتایج حاصل از آن بستگی دارد؛ لذا ایران هرگز نمی‌تواند نسبت به سرنوشت مذاکرات و به سرانجام رساندن آن بی‌تفاوت باشد.
دکتر کیومرث یزدان‌پناه در گفت‌وگو با ایسنا به بیان ارزیابی خود از روند مذاکرات وین پرداخت و اظهار کرد: علی‌رغم همه فراز و فرودها و چالش‌های موجود به نظر می‌رسد از سمت طرفین مذاکره‌کننده دیدگاه‌های مثبتی نسبت به مذاکرات وین و احیای برجام وجود دارد؛ یعنی ایران، ۱+۴ و آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که باید به توافقی دست یابند. در مجموع ممکن است این توافق در زمستان منعقد و محصول آن بعدها برداشت شود.
وی افزود: ایران و دیگر طرفین مذاکره‌کننده به این نتیجه رسیده‌اند که مساله مذاکرات و پرونده هسته‌ای ایران نباید با مشکل مواجه شود چون جهان امروز گرفتار مصیبت‌ها و بی‌نظمی‌های زیادی است و این ماجرا نباید حساس‌تر شود. بنابراین به نظر می‌رسد حتی از سر اجبار هم که شده، توافقی شکل خواهد گرفت.
عضو انجمن ژئوپلیتیک ایران در خصوص دستیابی طرفین به ۲ سند جدید در مذاکرات اخیر که مورد توافق ایران و اروپاست، عنوان کرد: از موضع‌گیری‌هایی که ۲ طرف تا کنون داشته‌اند، اینطور برداشت می‌شود که ایران هم متقاعد شده فعلا خواسته‌های حداکثری خود را در نظر نگیرد تا توافقی منعقد شود. تصور می‌کنم اگر توافقی هم شکل گیرد، نه ایران به رضایت حداکثری می‌رسد، نه آمریکا و ۱+۴. در خصوص احیای برجامی که شرایط بسیار سختی پیدا کرده، به نوعی به لبه پرتگاه رسیده و کارایی خود را از دست داده بود، حداقل چهار سال زمان لازم است تا طرفین بتوانند طوری توافق کنند که همگی به رضایت حداکثری دست یابند.
یزدان‌پناه ادامه داد: به نظر می‌رسد در نتیجه دستیابی به این اسناد جدید، یک گام اساسی برداشته خواهد شد و آن خروج مذاکرات از بن‌بست فعلی است. گام‌های بعدی قطعا به واکنش‌های دوطرفه تهران و واشنگتن بستگی خواهد داشت. بالاخره یک جایی باید این دیوار بلند بی‌اعتمادی ترک‌های اساسی بردارد تا زمینه برای گفت‌وگوهای راهبردی و راهگشا فراهم شود چراکه این نگرانی وجود دارد که اگر مذاکرات در زمستان همین امسال به نتیجه نرسد، ممکن است کنترل شرایط از اختیار کشورها خارج شود و اتفاقاتی که نباید بیافتد، رخ دهد. لذا به نظر می‌رسد در نتیجه دستیابی به این ۲ سند، مذاکرات و پرونده هسته‌ای از بن‌بست خارج و زمینه برای توافق‌های اولیه و مقدماتی اما محدود فراهم خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به شروع دور جدید مذاکرات از روز ششم همین ماه گفت: آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور و شخص اول اجرایی کشور باید شرایط موجود را درک و قاطعانه در مورد مسائل هسته‌ای تصمیم‌گیری کند. مسلما در دور جدید مذاکرات طرفین مقابل از تهران می‌خواهند خواسته‌های حداکثری خود را تعدیل کند تا یک گام اساسی برای خروج مذاکرات از بن‌بست برداشته شود و سپس به سمت انعقاد یک توافق اولیه حرکت کنند.
وی افزود: در حال حاضر دیدگاه مثبتی نسبت به احیای برجام شکل گرفته و حتی مقامات عربی که قبلا مدام تلاش می‌کردند آمریکا و اروپا را تحریک به فشار بیشتر علیه ایران کنند، اخیرا در حال استقبال از انعقاد توافق و احیای برجام هستند. این‌ها نشان‌دهنده چشم‌اندازی امیدوارکننده از مذاکرات است. دور جدید مذاکرات می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها اثرات مثبت یا منفی زیادی داشته باشد.
یزدان‌پناه با اشاره به تلاش‌های اسرائیل برای به بن‌بست کشاندن مذاکرات وین بیان کرد: رزمایش پیامبر اعظم(ص) پاسخی بود به رجزخوانی‌های رژیم صهیونیستی به عنوان تنها بازیگر ناراضی و یک بیمار که علاقه ندارد کشورهای ۱+۴ و آمریکا در خصوص پرونده هسته‌ای با ایران به توافق برسند. طبیعتا ایران هم نمی‌توانست در برابر تهدیدات اخیر اسرائیل دست روی دست بگذارد و رزمایش پیامبر اعظم(ص) را به همین منظور اجرا کرد؛ هر چند همزمانی این رزمایش با اوج مذاکرات ممکن است تاثیر ناچیزی بر آن بگذارد اما این تاثیرات زودگذر است و اگر اراده‌ای برای رسیدن به توافق وجود داشته باشد، مسائل اینچنینی نمی‌تواند اثر خاصی بر مذاکرات داشته باشد.
عضو انجمن ژئوپلیتیک ایران با اشاره به مواضع چین و روسیه در قبال مذاکرات وین عنوان کرد: این ۲ کشور همواره متناسب با شرایط زمان حرکت می‌کنند و اگر مقتضیات زمان ایجاب کند، از انعقاد توافق دفاع کنند، اینچنین خواهند کرد و اگر هم لازم باشد دوپهلو عمل کنند، این کار را می‌کنند. در شرایط فعلی چین و روسیه به مذاکرات به عنوان قمار پیچیده جهانی نگاه می‌کنند و اصلا نمی‌خواهند بازنده آن باشند. خصوصا روسیه در شرایط جدید ژئوپلیتیکی خود می‌خواهد این‌گونه القا کند که یک قدرت نوظهور جهانی است و در نظام نوین جهانی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این کشور خواستار این است که بخشی از قدرت جهان از دیدگاه‌های روسیه تبعیت کند و برای تحقق این خواسته خود چه جایی بهتر از میز مذاکرات وین.
وی ادامه داد: اما مسلما بر خلاف برخی دیدگاه‌هایی که مطرح می‌شود، در حال حاضر اصلا نقش چین و روسیه در مذاکرات وین مخرب نیست. این ۲ کشور هم تمایل دارند در شرایط کنونی یک توافق اولیه حاصل شود چراکه امروز بهترین فرصت برای چین و روسیه است تا توافقی را امضا کنند که آمریکا نقش مستقیمی در آن ندارد. همین موضوع می‌تواند در آینده به عنوان یک اهرم فشار برای این ۲ کشور علیه آمریکا به کار گرفته شود؛ لذا در صورت انعقاد توافق، چین و روسیه نفع خود را خواهند برد. به طور کلی هیچ زمان در فضاهای اینچنینی چین و روسیه بازیگران بازنده و متضرر نخواهند بود. لذا در حال حاضر این ۲ کشور به هیچ عنوان بازی دوپهلو ندارند و ایران را به عنوان بازیچه نمی‌بینند چون تعیین تکلیف مذاکرات به نفع هر ۲ آن‌هاست.
