غفلت؛ از پلاسکو تا آسمان

آتش سوزی در هتل آسمان شیراز، بار دیگر نگاه‌ها را به سمت ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه برده است، اینکه چه کسانی در برابر این ساختمان‌ها مسئولند و حوادث مشابه گذشته چه تاثیری در پیشگیری از چنین حوادثی داشته، مواردی است که سخنگوی آتش نشانی تهران به تشریح آن پرداخته و معتقد است که نیازمند قوانین بازدارنده هستیم.

سید جلال ملکی  در تشریح دلایل وقوع آتش سوزی در هتل آسمان شیراز گفت: در چند دهه اخیر احداث و ایجاد ساختمان های بلندمرتبه و برج ها با کاربری های مختلف از نمادهای رشد و توسعه شهرها به حساب می آید، اما متاسفانه در بسیاری از موارد به همان میزان که به ارتفاع و ظاهر یک برج توجه می شود به ایمنی آن اعتنایی نمی شود.

وی با بیان اینکه امروزه با توجه به گسترش شهرها و کاهش زمین مناسب، برای بهره برداری بیشتر از املاک موجود، آن ها را به صورت طبقاتی و مرتفع می سازند تا نفرات بیشتری را در آن ساکن کنند، گفت: اما متاسفانه باید بپذیریم که منطبق با رشد ساختمان ها، ایمنی آن ها رشد نکرده است و گاهی حتی با کاهش ایمنی نیز مواجه بوده ایم. آتش سوزی هایی که در ساختمان‌های بلندمرتبه و برج ها رخ می دهد جزو چالش برانگیزترین حوادث در تمام دنیاست و همه آتش نشانان در چنین حوادثی با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند.

این کارشناس ارشد ایمنی و حریق با اشاره به اهمیت ارتقای ایمنی ساختمان های بلندمرتبه گفت: این ساختمان ها به خاطر حضور صدها و هزاران نفر در آن به عنوان یک مکان تجمعی بوده و به هنگام حوادث، جان بسیاری از آنان به خطر می افتد. در همین سال های اخیر، آتش سوزی های زیادی در دنیا در اینگونه ساختمان ها اتفاق افتاده که تقریباً تمام آن ها آتش نشانان آن شهر را با سختی های فراوانی روبرو کرده است. یکی از مهم ترین آن حوادث، آتش سوزی برج گرندفیلد در لندن بود که منجر به جان باختن حدود 80 نفر از شهروندان شد. همچنین آتش سوزی هایی که اخیراً در بنگلادش، هند و ژاپن رخ داد که منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ساکنان آن ها شد.

ملکی با اشاره به آتش گرفتن ساختمان پلاسکو گفت: در کشور ما خاطرات تلخی از حوادث حریق در برج ها وجود دارد که ناراحت کننده‌ترین آنها آتش سوزی در ساختمان پلاسکو بود. حادثه ای که منجر به ریزش ساختمان و شهادت 16 آتش نشان و مرگ شش شهروند دیگر شد. پس از این حادثه همه ما تصور می کردیم که این حادثه می تواند منجر به ایجاد یک تغییر در باور ایمنی شود اما متاسفانه اینطور نشد.

این کارشناس ارشد ایمنی و حریق ادامه داد: آتش سوزی هایی که بعد از پلاسکو در ساختمان های بلندمرتبه در کشورمان رخ داد نشان می دهد که هیچ یک از متولیان ایمنی ساختمان ها در کشور از حادثه پلاسکو درس نگرفته و خیلی زود اثرات و خاطرات تلخ آن حادثه فراموش شده است.

وی با تاکید بر اینکه اگر تغییری در نگرش خود به حوزه ایمنی ایجاد نکنیم باید منتظر حوادث احتمالی بعدی باشیم، گفت: آتش سوزی هایی نظیر حریق در برج پارامیس که در آن بیش از 100 نفر از ساکنان توسط آتش نشانان نجات یافتند، آتش سوزی برج تجاری پایتخت، حریق در برج تجاری طوبی و آتش سوزی در برج اداری برق حرارتی و مواردی از این قبیل نشان دهنده این است که هنوز تا ایمنی ساختمان های بلند مرتبه راه بسیاری در پیش داریم.

حریق هتل آسمان شیراز هم فراموش می‌شود؟

ملکی با اشاره به آتش سوزی گسترده در ساختمان هتل آسمان شیراز گفت: حریق در ساختمان نیمه کاره این هتل نیز درس های بسیاری دارد که احتمالا به زودی همچون پلاسکو به فراموشی سپرده خواهد شد. اما سوال مهم اینجاست که چرا این ساختمان و بسیاری از ساختمان های مشابه که به دلایل مختلف از جمله بروز اختلاف بین شرکا، داشتن تخلفات در ساخت و جلوگیری از کار توسط نهادهای مرتبط، نداشتن منابع مالی و… روند ساختشان متوقف شده تا سال ها باید بدون رعایت نکات ایمنی رها شوند؟ این مسئله فقط مختص ساختمان های نیمه کاره نیست، گاهی گودبرداری های بعضاً عمیقی نیزمشاهده می شود که مدت هاست به حال خود رها شده اند و کسی پیگیر ادامه فعالیت آن ها نیست.

به این کارشناس ارشد ایمنی و حریق نبود قوانین شفاف و یا الزام آور نبودن همان معدود قوانین موجود، دست متخلفان در این حوزه را باز گذاشته است. حتی اگر بعضی دستگاه ها نظیر شهرداری ها بخواهند به مسئله ورود کنند به دلیل نقص در همین قوانین کار خاصی از پیش نمی برند.

وی با انتقاد از تغییر کاربری ساختمان ها پس از ساخت گفت: ساختمان هایی وجود دارند که با کاربری های مختلف اخذ جواز می کنند اما بعد از مدتی تغییر کاربری داده و به گونه ای دیگر از آن ها استفاده می کنند. پلاسکو از ابتدا تا پایان چندین مرتبه تغییر کاربری داده بود و بسیاری از ساختمان های موجود بویژه قدیمی تر ها نیز همین کار را انجام می دهند. تعییر کاربری مشکل نیست، معضل اینجاست که بسیاری از این تغییر کاربری ها بدون اخذ مجوزهای قانونی و به صورت غیرقانونی انجام می شود و تقریباً در چنین ساختمان هایی ایمنی در کمترین حد ممکن لحاظ می شود. چون کسی که برای تغییر کاربری اعتقادی به اخذ مجوز نداشته باشد قطعاً به تامین ایمنی محل نیز معتقد نخواهد بود. حتی بسیاری از ساختمان هایی که در پایان ساخت، موفق به اخذ تائیدیه ایمنی از سازمان آتش نشانی می شوند نیز در پایان سال اول و برای تمدید آن گواهی ایمنی به سازمان مراجعه نکرده و همان ساختمان هم پس از مدتی به ساختمان های ناایمن شهر اضافه می شود. چون باور ایمنی مناسبی وجود ندارد، حتی برای تمدید گواهی هم مراجعه نمی کنیم.

ملکی ادامه داد: در طبقات زیرین هتل ناتمام آسمان شیراز هزاران قطعه لوازم و اجناس از جمله خوش خواب ها، تخت و مبل و سایر لوازم که از جمله مواد سریع الاشتعال بوده و ریسک خطر بالایی دارند، انبار شده بود و در نهایت حریق در همین بخش نیز توسعه یافت. پس از آن هم یک شهر در التهاب رفته بود که وضعیت این ساختمان چه خواهد شد؟ همه نگران بودند که مبادا برای آتش نشانان و سایرین اتفاقی بیفتد. اما سوال اینجاست که چرا عده ای با بی احتیاطی این چنین موجی از نگرانی ایجاد کردند. البته نباید از رشادت های آتش نشانان شیراز و مدیران آن مجموعه و همه کسانی که در فرونشاندن آن آتش تلاش وافر کردند به سادگی گذشت اما فراموش نکنیم که فقط نباید به تلاش ها و مجاهدت های آتش نشانان دل بست.

وی با بیان اینکه هتل آسمان شیراز فعلاً آخرین نمونه از بی احتیاطی در ساختمان های بلند مرتبه در کشور است، گفت: اما با استناد به تجربه های پیشین باید بگویم که به نظر می رسد قطعاً این آتش سوزی آخرین مورد نخواهد ماند. البته در گذشته مواردی را هم در گیلان و مشهد داشته ایم. با تغییر در نگاه خود به مقوله ایمنی و بویژه وضع قوانین مناسب و بازدارنده و برخورد با متخلفان، می توانیم جلوی خطرات احتمالی پیش رو را بگیریم.

رها کنندگان ساختمان های نیمه کاره جریمه شوند

سخنگوی آتش نشانی تهران ادامه داد: باید قوانینی وضع شود که مالکان ساختمان ها و گودبرداری هایی که به هر دلیل پروژه را به حال خود رها کرده اند مجبور به تکمیل کار و تحویل آن شوند. در غیر این صورت با جریمه هایی مواجه شده و یا به صورت قانونی ادامه کار با نظارت دستگاه های متولی به سهام داران سپرده شود. با این کار، علاوه بر این که شهرها از وجود چنین ساختمان هایی که گاهی ظاهر آن ها را زشت و نازیبا کرده اند خلاص می شوند، تکلیف صدها و هزاران نفری که در این پروژه ها سهیم هستند نیز مشخص می شود. و یا این که مادام که ساختمانی گواهی ایمنی و پایان کار ساختمانی خود را دریافت نکرده است نمی تواند آن را به خریداران واگذار کند. متاسفانه بعضی حوادثی که اتفاق می افتد در ساختمان هایی است که نوساز بوده و حتی پایان کار خود را نیز دریافت نکرده اند اما آن ها را تحویل خریداران داده اند. اگر پروژه‌ای به هر دلیل قادر به ادامه کار نیست، نباید هیچ فعالیتی در آن داشته باشد. نه اینکه کار را نیمه تمام رها کند اما از آن به عنوان انبار یا پارکینگ و یا موارد دیگر استفاده کند.

به گزارش ایسنا،ملکی با بیان اینکه آتش نشانان در آخرین مرحله از حادثه حریق وارد می شوند، گفت: اگر هر کسی که در حوزه ایمنی مسئولیتی دارد و حتی شهروندان، وظایف خود را به بهترین نحو ممکن انجام دهد دیگر حادثه ای رخ نداده و نیازی به حضور آتش نشانان نخواهد بود و جان آنان نیز همچون جان و مال سایر شهروندان به مخاطره نمی افتد. حضور آتش‌نشانان ایثارگر رافع مسئولیت های دیگران نیست. امروزه در دنیا ساختمان‌های بسیار مرتفع‌تر از ساختمان‌های بلند کشور ما وجود دارد در حالی که تجهیزات آتش نشانی دنیا پاسخگوی خدمت رسانی به آن ها نیست. در این ساختمان ها، مالکان با نصب سیستم های اتوماتیک و حرفه ای اعلام و اطفاء حریق و تعبیه راه های مناسب خروج اضطراری، در های دودبند، استفاده از پوشش های ضد حرارتی برای اسکلت های ساختمان، سیستم های دمنده بسیار قوی و روش های دیگر، ساختمان را خودایمن می کنند و آتش نشانی ها فقط به عنوان تکمیل کننده وارد می شوند. برای تامین ایمنی شهرها، همه باید کمک کنیم و قوانین شفاف باید تسهیل کننده کارها و بازدارنده تخلفات باشند.