عملکرد ضعیف فراکسیون امید را می پذیریم
نزدیک شدن به موسم انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، بار دیگر فضای سیاسی داخل کشور برای تجربه آزمونی جدید از رقابت نمایندگان منتخب ملت برای ورود به بهارستان، گرم شده است. شخصیت‌ها و احزاب سیاسی در هر دو جریان اصول‌گرا و اصلاح‌طلب بار دیگر خود را برای زورآزمایی در انتخاباتی جدید آماده می‌کنند. در همین راستا، شاهد اعلام مواضع و بالاگرفتن بحث‌های سیاسی در فضای داخلی کشور نیز هستیم. در این میان، جریان اصلاحات یا اصلاحطلبان در مقام مدافعان اصلی حسن روحانی در انتخابات 96 این روزها با انتقادات زیادی مواجه شده‌اند و در جناح مقابل اصول‌گرایان خشنود از وضعیت کنونی خود را از پیش‌برندگان انتاخابات آینده مجلس می‌دانند. در راستای پی‌گیری آسیب‌شناسی و بررسی آخرین وضعیت اصلاحطلبان، انتخاب با محمد سلامتی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران و عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان گفتگویی اختصاصی داشته است.
با پرسشی کلی و در عین حال مهم آغاز کنیم. جبهه اصلاحات امروز در چه وضعیتی سر می‌برد؟
وضعیت اصلاحطلبان را در شرایط کنونی می‌توان از دو منظر مورد خوانش قرار داد. یکی در بُعد داخلی؛ یعنی تشکیلات درونی اصلاحات و دیگری در بُعد خارجی؛ یعنی اثراتی که از بیرون بر اصلاحطلبان وارد می‌شود و احتمالا برداشت‌های مختلفی را در سطح کلان جامعه به همراه داشته است.
در سطح داخلی، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان بالاترین مرجع در جبهه اصلاحات است. هر چند پیرامون عملکرد این شورا بحث‌ها فراوانی وجود دارد اما این نهاد تا کنون، در جذب تعداد زیادی از احزاب اصلاح‌طلب موفق بوده و تا حدودی تصمیم‌گیری‌های انتخاباتی را ساده‌تر و ممکن‌تر کرده است. این مهّم را می‌توان امتیاز و کارکردی مثبت برای جریان اصلاحات قلمداد کرد؛به شكلي كه جناح مقابل هم سعي كرد همين الگو را پياده كند. اگر اشکلاتی نیز مطرح می‌شود، بسیار طبیعی است و باید با گفتگو و رایزنی درون جناحی حل‌وفصل شود. بهر حال در این زمینه بسیاری از نقدهای موجود نشات‌گرفته از ساختار دورنی اصلاحطلبان نیست، بلکه بیشتر منتج از مسائلی است که از خارج جبهه اصلاحات تحمیل‌شود.
در سطح خارج از جبهه و حلقه درونی اصلاحات چه انتقادات و مسائلی بر شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان تحمیل می‌شود؟
در حقیقت، مهم‌ترین مساله در این زمینه در ارتباط با حمایت اصلاحطلبان از آقاي روحانی در انتخابات سال 96 است. در موقعیت کنونی، بسیاری این مساله را مطرح می‌کنند که به دلیل حمایت اصلاحطلبان از ریاست جمهوری مجدد روحانی، باید عملکرد دولت را تماما به پای این جریان نوشت. بر این باور هستم که چنین انتقادی نادرست است. اصلاحطلبان ناگریز بودند حسن روحانی را در سال 96 مورد حمایت قرار دهند و اکنون نیز این حمایت را دریغ نمی‌کنند. با این وجود، روحانی را نمی‌توان عنصری اصلاح‌طلب قلمداد نمود تا عملکرد اوتماما به نام این جبهه تمام شود. عملکرد رئیس‌جمهور مستقر را باید عمدتا به حساب اصول‌گرایان میانه‌رو و معتدل نوشت. البته اصلاحطلبان نيز این امر را پذیرفته‌اند که اگر ضعفی در موقعیت کنونی وجود دارد، اصلاح طلبان كه او را مورد حمايت قرار دادند بايد پاسخگو باشند. ضمنا بايد توجه كرد كه گر چه در مورد شيوه مديريت در دولت انتقاد وجود دارد، ليكن فشار خارجي ناشي از خروج آمريكا از برجام را نبايد دست كم گرفت. تاثير اين فشار كه بر اقتصاد و معيشت مردم مستقيما وارد مي شود، نبايد تماما به حساب دولت گذاشته شود. هردولت ديگري بود و يا در هر كشور ديگري چنين اتفاقي بيفتد، نتيجهاش فشاري است كه بر اقتصاد و مردم آن كشور وارد مي شود. لذا در مورد مشكلات موجود، صرفا دولت مقصر نيست و نبايد او را ملامت كرد. مع الوصف دولت مي‌توانست و مي‌تواند با كنار گذاشتن بينش انتزاعي و مديريت بهتر در عرصه اقتصادي، فشارها را كم كند.
در سطحی دیگر، عملکرد مطرح شده فراكسيون امید در مجلس شوراي اسلامي، به فشار خارجی دیگری بر جبهه اصلاحات تبدیل شده است. اصلاحطلبان مسئوليت عملکرد فراکسیون امید در مجلس را می‌پذیرند. همچنین، عملکرد شورای اسلامی شهر تهران نیز به پای اصلاحطلبان نوشته شده است. در این دو سطح اصلاحطلبان عملکرد ضعیف خود را می‌پذیرند. این عملکرد را باید در دو سطح مورد تحلیل قرار دارد. یکی این‌که با توجه به محدودیت‌هایی که بر اصلاحطلبان اعمال شد و از نامزد شدن بسیاری از چهره‌های تاثیرگذار این جبهه ممانعت شد، افرادی با توانایی و تجربه کم‌تر وارد بهارستان شدند؛ بنابراین نمی‌توان انتظاری بیش از عملکرد کنونی را از فراکسیون امید داشت. البته فراكسيون اميد در ارائه دقيق عملكرد خود كوتاهي كرده است و اگر اين كار را درست انجام مي داد، اين چنين مورد انتقاد قرار نمي گرفت. دیگري عملکرد اصلاحطلبان در شورای شهر تهران است که به نظر من ضعف عملكرد آن‌ها را نمی‌توان مورد انکار قرار داد.
اکنون فرض را بر این بگیریم که بخشی از انتقادات خواسته و بخشی دیگر ناخواسته بوده است، آیا تغییر در صورت مساله ایجاد می‌شود؟ آیا اصلاحطلبان نباید با پذیرش ضعف‌ها، به 24 میلیون رای‌دهنده پاسخگو باشند؟
اصلاحطلبان به طور حتم، باید بايد صادقانه ضعف‌ها را بپذيرند و پاسخگو باشند. درعين حال بايد با مردم حرف بزنند، مشكلات و مسائل را مطرح کنند و حد مسولیت‌های خود را به طور شفاف برای افکار عمومی شرح دهند. ما باید مسئوليت ضعف‌ها را بپذيريم و در مسیر تعدیل آن‌ها گام بر داریم. نه تنها اصلاحطلبان، تمامی جریان‌های سیاسی دیگر کشور نیز اگر ارتباط خود با مردم را قطع کنند، در نهایت دچار ناکامی در پیشبرد امور خواهند شد. بنابراین، احزاب مختلف حاضر در جبهه اصلاحات باید ارتباطات خود را با شهروندان بیشتر کنند، مسائل را تبيين و برای رفع ضعف‌ها برنامه‌ریزی کنند. تنها در چنین حالتی است که اعتبار آن‌ها مجددا کسب خواهد شد.
از احزاب اصلاح‌طلب نام بردید؛ اکنون حدود نزديك به 30 حزب در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان حضور دارند که در معنای اصیل هیچ‌کدام ساختار حزب واقعی را ندارند. آیا این مساله، خود ضعفی برای شورای عالی و عملکرد این نهاد در انتقادات وارده بر عملکرد اصلاحطلبان نیست؟
در غالب انتقاداتي كه به شوراي عالي اصلاح طلبان مطرح می‌شود، انتظاراتی بیشتر از وظایف شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان، طرح می‌گردد. این شورا، بیشتر ستادی انتخاباتی است و این‌گونه نیست که در تمامی زمینه‌ها منعكس‌كننده برنامه‌ها و سیاست‌‌هاي جبهه اصلاحطلبان باشد. مثلا شوراي عالي سياستگذاري، وظيفه اي براي برنامه‌ريزي جهت پيگيري و ارزيابي عملكرد دولت، فراكسيون اميد و شوراي اسلامي شهر ندارد. لذا باید انتظارات را محدودتر کرد؛ زمانی كه به این مساله توجه نمی‌شود عملکرد شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان، مورد هجمه وانتقاد قرار می‌گیرد لذا هر چند ممکن است این نهاد ضعف‌هایی داشته باشد اما سطح انتقاد واقعي به آن به هیچ عنوان آن سطحي نیست که در مجامع روشنفکری و از سوی رسانه‌ها انعکاس پیدا می‌کند.
بحث‌های مطرح شده پیرامون اختلاف‌نظر و انشقاق برخی احزاب با شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان، همانند جنجال‌های اخیر مطرح شده نسبت به خروج حزب کارگزاران از حلقه اصلاحطلبان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بر اساس تجربیات چند ساله‌ای که در فعالیت سیاسی خود کسب کرده‌ام، اختلاف‌نظر و ارائه مواضع ضدونقیض در درون جبهه ها منجمله اصلاح طلبان، امري طبيعي بوده و همواره وجود داشته است. اما معمولا اين اختلاف نظر ها در جريان گفتگوها حل يا تعديل شده و مي شود. گاهي نيز از طريق شيخوخيت شخصيت‌هاي محوري حل مي‌شود. در مقطع کنونی نیز نمی‌توان انتقادات موجود را امری غیرطبیعی در نظر گرفت. مهم آن است که روند به‌گونه‌ای پیش برود، که حالت تخریبی به خود نگیرد. لذا باید چنین تنش‌ها و اختلافاتی، در جبهه اصلاحات سريع‌تر مورد گفتگو قرار گیرد تا در مقام مساله‌ای حاد در جامعه انعكاي پيدا نكند.
بحث ایجاد پارلمان اصلاحات و جایگزین شدن آن با شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان که در چند ماه گذشته به شکل جدی‌تر از گذشته مطرح شده، به کجا رسیده است؟
بحث پارلمان اصلاحات، موضوعی جدید نیست بلکه 15 سال قبل، برای اولین بار چنین طرحی ارائه شد. این طرح به دلیل وجود مخالفان و موافقان زیاد، هیچگاه به نتیجه و سرانجام نرسیده است. پارلمان اصلاحات می‌تواند جوانب مثبت و منفی زیادی داشته باشد اما تا کنون جمع‌بندی مشخصی نسبت به آن وجود ندارد.
موضع شخصی شما در قبال این طرح چگونه است؟
در مقام موضع شخصی با طرح پارلمان اصلاحات مخالف هستم. بر این باور هستم از این پارلمان برآیندی مثبت حاصل نمی‌شود جز این‌که ما بدون آن‌که بخواهیم تضادها را در مناطق مختلف ایران میان اصلاحطلبان تشدید مي كنيم .به عبارت ديگرجبهه بندي جناحي را به جبهه بندي درون جناح تبديل مي كنيم.
منظور شما از تشدید تضادها چیست؟
این موضوع بحثی مفصل دارد که خارج از حوصله گفتگوی حاضر است. به عنوان نمونه در صورت اجرایی شدن طرح پارلمان اصلاحات افراد منتخب از استان‌ها و شهرستان‌ها به عنوان نماینده منطقه خود باید در پارلمان اصلاحات حاضر شوند. این امر موجب يك رقابت جدي بين خود اصلاح طلبان در مناطق مختلف مي‌شود كه نتايج و آثاراجتماعي و رواني آن شبيه رقابت جناحي خواهد بود. يكي از آن آثار مي‌تواند جبهه‌بندي در مقابل هم از سوي اصلاح طلبان باشد.
عملکرد محمد رضا عارف به عنوان رئیس فراکسیون امید در مجلس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بر این بارو هستم که آقاي دكترعارف از نظر اخلاقی، انسانی شریف هستند و اگر در شیوه مدیریت او بحثی وجود دارد، كمي اغراق آميز است و بیشتر به نظر می‌رسد در عدم انعکاس بیرونی عملکرد فراکسیون امید است. بازتاب دقیق اقدامات فراکسیون امید در مجلس، می‌تواند سطحی از انتقادات از دكتر عارف را کاهش دهد.
آیا عارف می‌تواند نامزد اصلاحطلبان برای انتخابات ریاست جمهوری 1400 باشد؟
تا کنون در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحطلبان پیرامون تعیین نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری 1400 بحثي صورت نگرفته است. با این وجود، او همچنان یکی از چهره‌های مطرح برای این انتخابات در کنار دیگر شخصیت‌ها است.
