علی نصیریان: چرا با تلویزیون مملکتم همکاری نکنم؟

علی نصیریان با بیان اینکه وجود کریم بوستان در سریال «برادر جان» درس اخلاق است که به خوبی نشان داده می‌شود، گفت: وقتی شخصیت کریم بوستان را در چهار قسمت خواندم و عکس‌العمل آن را دیدم، خوشم آمد. او مردی باشرف و سنتی است که حاضر می‌شود از حق خود بگذرد.

علی نصیریان بعد از مدت‌ها با ایفای نقش کریم بوستان در مجموعه «برادر جان» در سن 85 سالگی بازگشت موفقی به تلویزیون داشت و توانست در شب‌های ماه مبارک رمضان مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند. به بهانه بازی این بازیگر در سریال «برادر جان» با او گفتگو کردیم.

برای بازی به طبیعت خلاقه خودم رجوع می‌کنم

شخصیت بزرگ آقای سریال شهرزاد و کریم بوستان مجموعه برادر جان دو شخصیت کاملا متفاوت در کنار شخصیت‌های متعدد دیگری هستند که همه را یک بازیگر به نام علی نصیریان ایفا کرده است. برای ما از رمز طراوت در بازیگری بگویید که در سن ۸۵ سالگی تا این میزان می‌تواند شخصیت‌های درون فیلم و سریال را برای مخاطبان زنده و باورپذیر کند؟

استانیسلاوسکی که سیستم خاص خود را دارد و کتاب‌های فراوانی نوشته است، در آخر سر و بعد از همه کارهای خود و توضیحاتی که ارائه کرده، خطاب به بازیگران می‌گوید به طبیعت خلاقه خودتان رجوع کنید. این موضوع برای من یک نشانه خیلی خوب بوده و بر این اساس همیشه طبیعت خلاقه را به خودم یاد‌آوری می‌کنم. چون به هر حال اگر استعداد و خلاقیت نباشد، کسی نمی‌تواند به هنر بیاید. در نتیجه اگر در ذات و خمیره و درون فرد خلاقیتی هست، به آن رجوع می‌کند و این طبیعت در ساختن کاراکتر به بازیگر کمک خواهد کرد.

البته در کنار این موضوع به شخصه مقداری تمرینات خصوصی که کار با خود بوده را نیز همواره انجام می‌دهم. تمرین لحن، گفتن دیالوگ، تمرین حرکت و مواردی از این دست از جمله همین تمرینات خصوصی به شمار می‌آید. منتها به اعتقاد من هیچکدام از این موارد نباید تقلید باشد و مقابل آینه صورت گیرد، باید با خود و درون بازیگر باشد. یعنی بازیگر خود را نبیند ولی آن خلاقیت در بیاید.

درباره باورپذیر کردن نقش‌ها نیز باید بگویم تمام پوینت قضیه همین است. یعنی تمام تلاش‌ها، متدها، سیستم‌ها، تعلیمات و ورکشاپ‌های آموزشی بازیگری برای این است که شما کاری کنید که نقش برای مخاطب باورپذیر شود. چون کار ما که واقعی نیست، فی‌الواقع ما دروغ می‌گوییم و تظاهر به یک شخصیت می‌کنیم. یعنی من که نمی‌توانم واقعا کریم بوستان یا بزرگ آقا بشوم. در واقع من تظاهر به این نقش‌ها می‌کنم. منتها برای این تظاهر به نقش کردن، شما باید آنقدر تمرکز و تخیل داشته باشید و کار کنید که نقش باورپذیر و واقعی شود تا وقتی مخاطبان کار را می‌بینند بگویند که واقعا خود شخصیت درون فیلم است. این یعنی تظاهر که باید باورپذیر باشد و با کار کردن به وجود می‌آید.

وجود کریم بوستان در سریال درس اخلاق است

امروز خیلی سخت می‌توان آدمی را پیدا کرد که از حق خود بگذرد. کریم بوستان ۱۵ سال تلاش می‌کند تا به حق خود برسد و در آخر موفق می‌شود. ولی بعد از آن به ناگاه حق خود را می‌بخشد. چرا؟

برای اینکه آدم باشرف و سنتی است. او می‌گوید من بودم که این برادرها را به جان هم انداختم. من بودم که در خانواده رفیقم تشتت ایجاد کردم؛ لیلا و آراز را به هم زدم، بین چاوش و آراز و حنیف مشکل ایجاد کردم. به نوعی خودش را عامل این مسائل می‌داند و از این موضوع پشیمان است. حتی یکجا دیالوگ دارد و می‌گوید که اگر بدری آن دنیا جلوی من را بگیرد و بگوید خیلی خب تو حقت بود ولی من هم رفیقت بودم و حق داشتم. چرا رعایت من را نکردی و بچه‌های من را از هم پاشیدی؟ کریم بوستان آدم با شرفی است.

در واقع این همان تعلیم اخلاق است که در فیلم به خوبی نشان داده شده است. ما کاراکتری را در مجموعه نشان دادیم که شرف دارد. آدمی که بتواند بگوید من حقم بود ولی اشتباه و زیاده روی کردم و آنها را به هم ریختم. او برمی‌گردد و می‌گوید من گذشتم و نمی‌خواهم. می‌گوید مرده‌شور آن حقی را ببرد که این بلا را سر ما آورد که من بچه‌های رفیقم را به بدبختی و بیچارگی و جدایی از یکدیگر بیاندازم.

چرا علی نصیریان در فیلم شکارچی شنبه بازی کرد؟

بازیگرم و عشقم بازی است

در جایی گفته بودید که بعد از خواندن چهار قسمت فیلمنامه مجموعه برادر جان پیشنهاد بازی در این سریال را پذیرفتید. چه ویژگی در این چهار قسمت بود که علی نصیریان را بعد از مدت‌ها به تلویزیون بازگرداند؟

از شخصیتی که کریم بوستان در همین چهار قسمت نوشته شده بود، خوشم آمد. من شکارچی شنبه رو هم به همین صورت انتخاب کردم، چون از شخصیت نوشته شده خوشم آمده بود. برای من آن شخصیت مهم بود. من بازیگرم و عشقم بازی است. وقتی آن شخصیت در مجموعه شکارچی شنبه را خواندم خوشم آمد. وقتی شخصیت کریم بوستان را در چهار قسمت خواندم و عکس‌العمل آن را دیدم، خوشم آمد و بعد یک نشست با آقای شفیعی و آقای نعمت‌الله داشتیم که آقای نعمت‌الله درباره این شخصیت بیشتر توضیح داد و گفت که او به این سمت و سو خواهد رفت.

نقش باید، چالش و زیر و رو داشته باشد

امکان همکاری با تلویزیون وجود دارد

کارهای تلویزیون را در شرایط کنونی چطور ارزیابی می‌کنید، آیا بازهم می‌توانیم شاهد همکاری شما با تلویزیون باشیم؟

۱۰۰ درصد. تلویزیون مملکتم است و چرا همکاری با آن را قبول نکنم. قبول می‌کنم اما به شرطی که کار خوبی باشد و قصه و شخصیت پیشنهادی را دوست داشته باشم. یعنی نقش پیشنهادی شخصیتی باشد که به من امکان کار بدهد، نه اینکه یک بابایی اینجا نشسته و می‌گوید سلام علیکم، احوال شما و یک نصیحت می‌کند و می‌رود. خب برای این نقش چرا من را می‌آورید. شصت نفر دیگر هستن که می‌توانید این نقش را به آنها بسپارید. نقش باید شخصیتی باشد که چالش و زیر و رو داشته باشد. یعنی دارای ابعادی باشد که من بتوانم در آن مانور و کار بازیگری کنم. اگر چنین شخصیتی پیشنهاد شود حتما قبول خواهم کرد.

هر جایی مشکلی دیدم با کارگردان عنوان کردم

شما یک عمر به کار بازیگری مشغول بودید و با کارگردانان متعددی همکاری کردید. آیا تا به حال اتفاق افتاده که در تعامل با کارگردان‌های مختلف به مشکل بخورید. یعنی احساس کنید دیالوگ یا اتفاقی برای شخصیتی که بازی می‌کنید نیست و به نوعی مجبور به گفتن آن شوید؟

من هر جایی که مشکلی دیدم، آن را عنوان کردم و اغلب کارگردانان نیز آن را قبول کردند. به عنوان مثال در فیلم مسخره‌باز که کارگردان آن همایون غنی‌زاده بود، قسمتی در بخش‌های پایانی بود که من احساس کردم با توجه به اینکه همه چیز پاچیده، آنجا باید کتم را دربیاورم و آن را عنوان کردم، ولی کارگردان گفت نه. من دوست دارم این تا آخرین لحظه به سنت‌های خودش معتقد باشد. دیدم حرف او درست است و قبول کردم.