عزتی که قرار بود به پاسپورت ایرانی برگردد، چه شد؟
«اگر فضا برای توسعه صنعت گردشگری و جذب توریست خارجی فعال شود، حدود ۱۰ میلیون اشتغال در سال ایجاد خواهد شد» این بخشی از صحبت‌های حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان در روزهای پر تب و تاب انتخاباتی سال ۹۲ بود؛ حال ۷ سال از این شعار انتخاباتی می‌گذرد و با توجه به پایان کاری دولت تدبیر و امید، مردم می‌خواهند بدانند که وعده‌ها و شعارهای روحانی تا چه اندازه محقق شده است.
به گزارش جوان،شعارهایی همچون جذب گردشگران خارجی، لغو ویزای عراق، و بازگرداندن اعتبار به گذرنامه ایرانی وعده‌هایی رئیس جمهور کشورمان بود که باشگاه خبرنگاران جوان در این گزارش به بررسی میزان تحقق آنها در دولت تدبیر و امید می‌پردازد که در ادامه می‌خوانید:
اقدامات امیدی‌ها برای جذب گردشگران خارجی چه بود؟
دولت تدبیر و امید در سال ۹۸ و ۹۹ برای جذب سریع توریست خارجی اقدامات مناسبی همچون تشکیل کارگروه مشترک که متشکل از سازمان میراث فرهنگی، وزارت امور خارجه، وزارت کشور و وزارت اطلاعات است، جهت سرعت بخشیدن به صدور ویزا، افزایش تعداد کشورهای بی نیاز از روادید، حضور فعال‌تر در نمایشگاه‌های معتبر بین المللی گردشگری و توجه به تبلیغات را اعلام و اجرا کرد.
ساخت کمپ‌های گردشگری در استان‌های مختلف کشور برای سهولت در اسکان گردشگران خارجی، یکی دیگر از طرح‌های دولت روحانی در سال ۹۵ بود؛ برای مثال در استان کردستان و شهر‌های سنندج، بانه و مریوان کمپ‌هایی برای توریست‌های خارجی احداث شد که نشان از اهمیت دولت به ظرفیت‌های استانی برای جذب گردشگران خارجی می‌دهد.
همچنین ۲۹خرداد سال ۹۸ علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری خود از اقدامی دیگر برای جذب گردشگران خارجی رونمایی کرد؛ او اعلام کرد که گرشگران خارجی می‌توانند «بدون مهر فیزیکی و ثبت در پاسپورت» وارد ایران شوند و این دستور در تمام فرودگاه‌های کشور اجرا می‌شود.
اما غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی عضو سابق فراکسیون گردشگری در مجلس دهم درباره تصمیم دولت مبنی بر دعوت از گردشگران خارجی بدون مُهر فیزیکی و ثبت در پاسپورت بر این باور است که این موضوع دارای تبعاتی امنیتی و اجتماعی است، اما کشور ما در شرایط فعلی باید تصمیمات اقتضایی بگیرد و با جایگزین کردن مسائل آسان‌تر می‌توان ورود گردشگر را به شکل‌های دیگر کنترل کرد.
اما در این میان برخی دیگر از مسئولان نظر متفاوتی دارند؛ برای مثال مهرداد لاهوتی عضو سابق فراکسیون فرش و صنایع دستی مجلس دهم، اظهار کرد که حوزه گردشگری در کشور به‌دلیل نبود عزم جدی دولت‌ها، وضعیت نامناسب دارد که باید برای حل مشکلات این حوزه تصمیمات جدی اتخاذ شود تا بتواند برای کشور مثمرثمر باشد.
آمار اخیر معاونت گردشگری کل کشور نشان می‌دهد که با توجه به اقدامات دولت در حوزه جذب توریست، حدود ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در سال ۹۷ و ۸ میلیون و ۶۶۰ هزار و ۹۸۸ نفر در سال ۹۸ وارد کشور شدند که از این میزان حدود ۲۵ میلیارد و ۹۶ میلیون دلار درآمد ارزی نصیب کشور در سال قبل شده است.
با این حال توسعه گردشگری در ایران امری دور از انتظار نیست؛ توسعه‌ای که می‌تواند یکی از راه‌های دستیابی به رشد پایدار اقتصادی باشد. البته لازم است که برنامه ریزی مناسبی در مسیر پیشرفت صنعت گردشگری صورت گیرد و مسئولان دولتی هم به خوبی بر آن واقف باشند.
درگیری حوزه گردشگری با ویروسی چموش به نام کرونا
در حال حاضر با توجه به درگیری تمامی کشورها از جمله ایران با ویروس کرونا، حوزه گردشگری تا حدودی دچار مشکل شده است و مرزهای هوایی و زمینی کشورمان با همسایگان خود از جمله ترکیه و افغانستان بسته شده که طبیعتاً این اقدام موجب کاهش جذب توریست شد.
سعید هاشم‌زاده رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها در ۲۶ خرداد امسال اعلام کرد که شیوع ویروس کرونا مانع ورود ۲۵۰ هزار گردشگر خارجی به کشور شد که هر یک از آنها می‌توانستند دو الی سه هزار دلار آورده ارزی برای کشور داشته باشند.
طبق بررسی کارشناسان حوزه گردشگری، ۷۵ درصد گردشگران خارجی ایران، مربوط به چهار کشور همسایه یعنی عراق، آذربایجان، افغانستان و ترکیه‌اند؛ اما تاثیرات این ویروس بر حوزه گردشگری قابل انکار نیست؛ ولی تیموری معاون گردشگری کشور برای حل این مشکل اعلام کرد که برای بازگشایی مرزهای بین المللی برنامه‌های متفاوتی مدنظرمان است و در حال رایزنی با ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم؛ او بیان کرد که این برنامه برای تحریک تقاضا، اعتمادسازی و جذب توریست در ۳ قالب کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تنظیم شده است.
لغو کامل ویزا عراق یا رایگان شدن هزینه صدور اَن؟
لغو ویزای عراق جهت رفاه حال زائران و دوستی دو ملت (ایران و عراق) یکی دیگر از وعده‌های روحانی در سال ٩٢ بود که مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفت؛ اسفند سال ٩۵ بود که خبر رایگان شدن هزینه صدور ویزای ایران و عراق همزمان با سفر رئیس جمهور به بغداد منتشر شد که در رسانه‌های ایران بازتاب فراوانی داشت.
البته پس انتشار این خبر، حشمت الله فلاحت پیشه رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرد که لغو روادید بین ایران و عراق یکی از دستاوردهای این سفر رئیس جمهور بوده است؛ اما گفته روحانی در نشست خبری ٢٠ اسفند سال قبل نشان داد که ادعا فلاحت پیشه نادرست بوده است؛ رئیس جمهور در این نشست خبر داد که «در مذاکرات با نخست وزیر عراق توافق شد که روابط مردم دو کشور با یکدیگر بیش از پیش تسهیل شود و در همین راستا ایران اعلام می‌کند که «برای ویزا مبلغی را دریافت نمی‌کند» و طرف عراقی هم اعلام می‌کند که این کشور هم مبلغی را دریافت نخواهد کرد»
همچنین محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان هم در ۱۹ اسفند سال ۹۷ در کنفرانس خبری خود درباره لغو یا رایگان شدن ویزای عراق گفته است که «به برادران عراقی پیشنهاد کرده‌ایم که روادید میان دو کشور به‌طور متقابل لغو یا رایگان شود یا اینکه دست‌کم قیمت آن کاهش یابد که مذاکرات در این زمینه ادامه دارد و امیدوارم خبرهای خوبی اعلام شود».
با توجه به اهمیت «لغو ویزای عراق»، انتظار می رود که دولت در این زمان باقی مانده تدبیری مناسب را برای رفع مشکلات این موضوع در کارنامه خود ثبت کند؛ تدبیری که تا سالیان سال از آن با نام نیک یاد کنند.
سرانجام بازگشت عزت به پاسپورت ایرانی
«قول می‌دهم که اعتبار و احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم»؛ این وعده رئیس جمهور فعلی کشورمان در روزهای انتخاباتی بود؛ مسأله سفر و مشکلات در حوزه گذرنامه ایرانی دغدغه تمام افراد علاقه مند به سفر و تاجران بین المللی است؛ وعده بازگرداندن اعتبار به گذرنامه‌های ایرانی طبیعتاً خشنودی بسیاری از مردم را به همراه داشت؛ اما با توجه به آخرین گزارش اعلام شده از سوی یکی از موسسه‌های گردشگری در همان شروع سال ۲۰۲۰ میلادی، کشور ژاپن قدرتمندترین گذرنامه جهان را دارد اما وضعیت ایران نسبت به سال ۲۰۱۹، تغییر چندانی نکرده؛ همچنین بر اساس آخرین رده‌بندی، پاسپورت ایرانی با ۳ پله صعود به رتبه ۹۸ جهان بازگشته است.
با توجه به تاکیدات رئیس جمهور کشورمان بر موضوع بازگرداندن عزت و احترام به پاسپورت ایرانی اما همچنان بازرسی‌های فیزیکی، انگشت نگاری، چشم نگاری و بازجویی‌های طولانی مسافران ایرانی در بسیاری از کشورها نشان از بی اعتباری پاسپورت ایرانی در سطح بین المللی دارد؛ برای مثال اوایل مرداد سال ۹۸ بود که گزارشی به نقل از شاهدان عینی مبنی بر برخورد ناشایست پلیس مسکو با مسافران ایرانی منتشر شد بود، طبق این گزارش مسافرانی که ۵ مرداد با پرواز ماهان وارد فرودگاه ونوکووای مسکو شده‌اند با تحمل پنج ساعت شرایط شبه بازداشت، توقیف گذرنامه‌ها، بازجویی‌های غیرمتعارف و رفتار توهین‌آمیز ماموران فرودگاه روبرو شده‌اند.
حسن هانی زاده کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که حرکت ملموسی در رابطه با اهمیت پاسپورت ایرانی صورت نگرفته و هم چنان وضعیت مانند قبل است؛ او درباره ارتقاء جایگاه بین المللی کشور ایران می‌گوید که بسیاری از کشورهای غربی به سختی و با مشقت به ایرانی‌ها ویزا می‌دهند و اعتبار گذرنامه ایرانی در حد جایگاه ایران نیست؛ دولت باید آینده جایگاه ایران را در روابط بین المللی ارتقاء دهد.
اما علی مطهری نماینده سابق مردم تهران نظر دیگری دارد؛ او بر این باور است که پس از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، شعار بازگشت عزت به پاسپورت ایرانی تا حد زیادی محقق شده و روشن است که در دولت فعلی مخصوصا بعد از اجرای برجام، جایگاه ایران در جهان ارتقاء پیدا کرده است.
نظرات مسئولان و کارشناسان در این حوزه متفاوت است و تاکنون در این ۷ سال اقدام خاصی جهت بازگرداندن عزت به پاسپورت ایرانی توسط دولت انجام نشده، اما امیدواریم حداقل در این یک سال باقی مانده، برنامه‌ای اجرا شود که در خور عزت ایران و ایرانی باشد.
کلام آخر..!
طبق گزارشات ولی تیموری معاون گردشگری کشور، رشد جذب گردشگران خارجی در سال ۹۷، حدود ۵۲/۵ درصد و در سال قبل ، ۱۰/۹۸ درصد است؛ او همچنین معتقد است که از ابتدای دولت دوازدهم تعداد ۱۸ میلیون و ۹۵۹ هزار گردشگر خارجی وارد ایران شده‌اند.
مسائل مطرح شده در این گزارش، بخشی از وعده‌های رئیس جمهور و تحقق آنها بود، البته وعده‌های متعددی توسط نامزد‌های انتخاباتی در حوزه‌های مختلف مطرح می‌شود، اما مسئله مهم توجه، احترام، عمل و اجرا آن وعده‌ها پس از به دست گرفتن دولت است، زیرا تحقق شعار‌ها علاوه بر خشنودی ملت موجب رنگین شدن کارنامه همان نامزد انتخاباتی پیشین و رییس جمهور آن دوره می‌شود.
