عدم شفافیت در تشخیص درآمد مشمولان حذف از یارانه

حذف سه دهک بالای درآمدی، تکلیفی بود که قانون بودجه امسال برای دولت تعیین کرد و مقرر شد سه دهک بالای درآمدی که نیازی به یارانه ندارند، از فهرست دریافت‌کنندگان حذف شوند.

به گزارش شرق، حالا حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس شورای اسلامی، از حذف افراد ضعیف به‌جای ثروتمندان از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه خبر می‌دهد و می‌گوید: امروز شاهد آن هستیم که یارانه افرادی حذف شده است که تحت پوشش کمیته بوده‌اند. فکر می‌کنم افرادی هستند که می‌خواهند به نحوی قانون را اجرا کنند که دولت مجبور شود از خیر اجرای آن بگذرد. این را که چرا این اتفاق می‌افتد، نمی‌دانم. حاجی‌دلیگانی در حالی از حذف اقشار ضعیف خبر می‌دهد که چندی پیش محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حاشیه هیئت دولت اعلام کرد: ما نمی‌خواهیم فشاری به طبقه ضعیف و متوسط جامعه وارد شود، بنابراین هدف ما اجرای مصوبه مجلس در حدف سه دهک یارانه پردرآمد است. این نماینده همچنین معتقد است که دولت توانایی ایجاد یک بانک عظیم اطلاعاتی از طریق لینک اطلاعات قسمت‌های مختلف را دارد تا بتواند افراد بی‌نیاز را شناسایی و حذف کند؛ اما لازمه آن این است که افرادی با دلسوزی دست به این اقدام بزنند. او بر این باور است که دولت درباره درآمد افراد عضو سه دهک بالای درآمدی شفاف‌‌سازی لازم را انجام نداده است، درحالی‌که می‌تواند یک آیین‌نامه برای اجرای قانون تصویب و در این موضوع شفافیت ایجاد کند یا اینکه حداقل تعریف شفاف‌تری ارائه دهد.

به نظر شما ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی سه دهک بالای درآمدی چیست؟

این سه دهک افرادی هستند که عدد یارانه برایشان چشمگیر نیست و درآمد آنان به حدی است که یارانه هیچ تأثیری بر زندگی آنان نخواهد داشت. منتها نگرانی اینجاست که از همین الان که حذف دهک‌های بالای درآمدی آغاز شده، شاهد آن هستیم که برخی افراد حذف‌شده تحت عنوان سه دهک بالای درآمدی، افرادی هستند که گاه مددجوی کمیته امداد و تحت پوشش آن هستند و بااین‌حال یارانه‌شان قطع شده است. به‌درستی نمی‌دانم؛ اما دانسته یا نادانسته افرادی هستند که می‌خواهند به نحوی قانون را اجرا کنند که دولت مجبور شود از خیر اجرای آن بگذرد. این را که چرا این اتفاق می‌افتد، نمی‌دانم؛ چندی پیش بازنشسته‌ای از ارتش با من تماس گرفته و می‌گوید با اینکه حقوق دریافتی ماهانه او دو میلیون تومان است، یارانه‌اش قطع شده است.

اکنون حذف از فهرست دریافت یارانه بر اساس کدام معیارها انجام می‌شود؟

اطلاع دقیقی از فرایند حذف افراد ندارم؛ اما آثار آن نشان می‌دهد با موارد نادرستی مواجه هستیم. قرار بر حذف سه دهک بالای درآمدی بوده است؛ اما آنچه اتفاق می‌افتد، نشان می‌دهد همه‌چیز عکس انتظار ما پیش می‌رود.

تخمین شما از کف و سقف حقوق ماهانه افرادى که در این سه دهک قرار دارند، چیست؟

من قبلا این را اعلام کرده بودم؛ اما الان عدد آن را به‌درستی به خاطر نمی‌آورم. ما افرادی را داریم که درآمدهای بسیار بالایی دارند مثل پزشکان مشهور، تجار، صاحبان کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی که طبیعتا به عدد یارانه نیازی ندارند.

آیا کارمندان بخش عمده خانوارهایی را تشکیل می‌دهند که جزء سه دهک بالای درآمدی کشور هستند؟

نه؛ درباره کارمندان فقط در حد مقامات و برخی مشاغل خاص مثل مشاغل نفتی یا شرکت‌هایی که بدون نظارت نظام محاسباتی کشور حقوق دریافت می‌کنند، می‌توان این را گفت.

از افرادی که اشاره کردید درآمدهای بالایی دارند، اطلاعاتی در بانک‌های اطلاعاتی ما وجود دارد؟

بله؛ اطلاعات از این افراد وجود دارد. افرادی که تحت عنوان شرکت‌هایی وابسته به دولت قرار دارند، ولی از نظر نظام دریافت حقوقی وابسته به مدیریت خدمات کشاورزی نیستند. حتی من کارشناسی را سراغ دارم که ماهی 20 تا 22 میلیون تومان دریافتی دارد، طبیعتا این فرد نیازی به یارانه ندارد.

وقتی می‌گویید «حقوق بالا» منظورتان دقیقا چه عددی است؟

مشخص‌‌کردن این موضوع با دولت است. این موضوع در اختیار دولت است که تعیین کند حقوق بالا یعنی چه و چه کسانی مستحق دریافت یارانه نیستند. دولت می‌تواند آیین‌نامه‌ای را برای اجرای قانون تصویب و در این موضوع شفافیت ایجاد کند یا اینکه حداقل تعریف شفاف‌تری ارائه دهد. مبلغی که من بیان می‌کنم، مبنایی برای اجرا نیست و فقط یک اظهار نظر است. درحال‌حاضر دولت اعلام کرده سه دهک بالای درآمدی حذف شوند؛ حالا این را که درآمد این سه دهک چقدر است، دولت می‌تواند در آیین‌نامه ‌خود تعریف کند و بر اساس آن تعیین تکلیف کند. دولت باید این تعریف را شفاف و اجرائی کند، آن زمان اگر مصوبه‌ای از جانب دولت در‌این‌باره فرستاده شود، به رئیس دولت داده می‌شود تا درباره آن اظهار نظر کند.

این موضوع که افراد به ناحق از لیست دریافت یارانه حذف می‌شوند، چطور باید پیگیری شود؟ آیا مجلس رسیدگی خواهد کرد؟

طبیعتا نمایندگان مجلس نگران این موضوع هستند و انتظارمان این است که وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی کنترل و دقت کند که چرا باید افراد ضعیف یارانه‌شان قطع شود.

وضعیت بانک‌های اطلاعاتی‌مان اکنون چگونه است؟

بانک‌های اطلاعاتی می‌توانند وجود داشته باشند، با توجه به لینک اطلاعاتی بین دستگاه‌ها این ممکن است.

وضعیت مسکن در حذف از یارانه چقدر مؤثر است؟ آیا اینکه مالک یا مستأجر باشند یا اینکه در کدام منطقه ساکن باشند، می‌تواند تعیین کند که عضو کدام دهک هستند؟

مسکن هم مؤثر است. اینکه فردی مسکنی برای زندگی دارد یک بحث و اینکه فرد دیگری واحدهای متعددی دارد، بحث دیگری است. مسلما بین این دو فرد تفاوت بسیاری وجود دارد. اینکه چند واحد دارند هم مؤثر است؛ کسی که چند آپارتمان دارد، نیازی به عدد یارانه ندارد. منتها این اطلاعات همه می‌تواند کنار هم قرار گیرد و تعیین‌کننده باشد؛ مثلا کسی که ماشین میلیاردی و بالای 500 میلیون تومان سوار می‌شود هم به 44 هزار تومان در ماه نیازی ندارد. دولت می‌تواند با کمک سازمان‌های زیرمجموعه خودش اطلاعات را لینک کند؛ مثلا به کمک بانک‌ها میزان موجودی‌ای را که افراد در بانک‌ها دارند، به دست آورند، با اطلاعات وزارت صمت، جهاد کشاورزی (اطلاعاتی درباره زمین‌های کشاورزی افراد)، ثبت اسناد و دیگر دستگاه‌ها اطلاعاتی را راجع به فرد بیاورند و این موجب می‌شود همه‌چیز از جمله دهک درآمدی افراد به‌راحتی قابل تشخیص باشد. فقط کافی است انسان‌های دلسوز بدون غل‌وغش دست به این اقدام بزنند.

آیا زیرساخت‌های لازم را برای ایجاد چنین بانک اطلاعاتی‌ای داریم؟

بله به‌راحتی. چطور زمانی که سازمان مالیاتی می‌خواهد مالیات بگیرد، به‌راحتی افراد را پیدا کرده و مالیات آنان را دریافت می‌کنند؟! بنابراین حتما چنین امکانی در اختیار دولت هم هست. گردش مالی حساب، وضعیت واحدهای مسکونی و تجاری، خودرو، سفرهای خارجی و مجموعه درآمد‌ها و… همه می‌تواند نشان بدهد یک فرد نیازی به این عدد دارد یا خیر. همان‌طورکه گفتم ما امکان این کار را داریم؛ اگر بخواهند. اما من فکر می‌کنم برخی جاها عمدا برای اجرانشدن این قانون به نحوی عمل می‌کنند که همه بخواهند عطای این کار را به لقایش ببخشند و بگویند این اقدام لازم نیست و به همین شکل الان باید پیش برویم. ما شاهدیم نوزادانی به دنیا آمده‌اند و یارانه‌شان وصل نشده یا افرادی که می‌خواستند ازدواج کنند و خودشان را از پدر و مادر جدا کنند، اینان خواستند خانواده خود را تشکیل دهند اما این جدایی صورت نگرفته است و مشکلات بسیاری را برای افراد ایجاد کرده است.

یعنی فکر می‌کنید در‌حال‌حاضر افرادی حذف می‌شوند ولی مشخص نیست بر اساس چه معیاری؟

قطعا معیار وجود دارد. بلکه مشکل این است که این معیارها رعایت نمی‌شوند و با دلسوزی همراه نیستند. همه‌چیز مشخص است. وقتی طیفی را مشخص کنند و بخواهند افراد طیفی خاص کنترل شوند، به‌راحتی می‌توان تشخیص داد که کدام‌یک در کدام دهک قرار می‌گیرند. حتی شما که کارتان این نیست هم می‌توانید این کار را انجام دهید؛ آن‌وقت چطور ممکن است کارشناسان مخصوص این کار نتوانند به درستی این کار را انجام دهند.