طرح اقدام راهبردی شاید بزرگ ترین ضعف مجلس یازدهم شود

هفته گذشته مجلس شورای اسلامی با اکثریت آراء طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها را به تصویب رساند. هرچند این طرح با استقبال طیف خاصی از جریان های سیاسی کشور رو به رو شد، اما هیأت دولت و بسیاری نیز به نقد آن پرداختند. به طور مثال شخص رئیس جمهور این طرح را برای دیپلماسی کشور مضر توصیف کرد.

به گزارش «بازتاب»، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۹۹ کلیات و جزئیات طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را به تصویب رساندند؛ الزام به تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد و توقف اجرای پروتکل الحاقی در مقابل بد عهدی طرف مقابل بر این اساس به دولت تکلیف می‌شود.

در واقع کلیات و جزئیات این طرح که با قید دو فوریت بعد از به شهادت رساندن شهید محسن فخری زاده در دستور کار مجلس قرار گرفته بود، در تاریخ مذکور با رای اکثریت نمایندگان به تصویب رسید.
بلافاصله پس از تصویب این طرح در مجلس بسیاری از جمله شخص رئیس جمهور سخن به نقد آن گشودند و همین برخوردها برخی سئوالات را در ذهن شهروندان ایجاد کرد که بالاخره این طرح مفید است یا مضر؟

دکتر کیومرث یزدان پناه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این باره به «بازتاب»، گفت: مصوبه اخیر مجلس تحت عنوان اقدام راهبردی خانه ملت برای وادار کردن طرف های برجام به پذیرش تعهدات متقابل را به جرات می توان مهمترین مصوبه ۶ ماه فعالیت مجلس یازدهم دانست.

یزدان پناه افزود: صرف نظر از برخی دیدگاههای افراطی و احساسی در دو جبهه موافق و مخالف این طرح، می توان آنرا به لحاظ فنی و سیاسی در ابعاد مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. هر چند ابعاد و پیامدهای حقوقی آن هم از نگاه ناظران حقوقی نباید پنهان بماند.

این استاد دانشگاه در مورد بعد فنی طرح مذکور تأکید کرد: از بعد فنی قبل از هر چیز باید صاد قانه گفت که ایران متعهدترین و وفادارترین کشور در میان ۱۸۰ کشور عضو NPT به کلیه مفاد پیمان منع تکثیر و تولید و اشاعه سلاح های هسته ای تا به امروز بوده است، اما متاسفانه تنها کشوری است که به دلیل عدم باج دهی به قدرتهای استعماری از جمله آمریکا تحت بی رحمانه ترین فشارها و تحریم ها و تهمت ها قرار گرفته است.
یزدان پناه ادامه داد: نکته دوم اینکه طی دو دهه اخیر (از ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰) این نهاد بین المللی به شدت تحت نفوذ حوزه ژئوپلیتیک استعماری و لابی پرنفوذ صهیونیزم قرار داشته است.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: یکی از موضوعات مهمی که مجلس را وادار به تصمیم اخیر کرد، گستاخی بی حد و حصر غربی ها در تضعیف بنیان های اقتصادی و امنیتی کشور و حریص شدن آنها بوده است؛ دشمن در صدد است که با روش های مختلف کشور ما را ملت ما را هویت ما را اصالت ما را و در نهایت امنیت ملی ما از بین ببرد. عملکرد های منفعلانه همراه با مماشات بیش از حد هم به شدت به کشور آسیب زده و فشارهای جانبی به ملت و سرزمین ایران بیش از هر زمان دیگری شده است.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: شاید یکی از معضلات تحلیلی نسبت به اقدام راهبردی مجلس یازدهم استنباط خروج از معاهدات بین المللی و پروتکل های الحاقی است که صد البته هدف اصلی مجلس از مصوبه اخیر به هیچ وجه زیر پا گذاشتن هیچکدام از تعهدات بین المللی نیست. وقتی پای امنیت و منافع ملی در وسط باشد باید با قدرت در برابر جریان فشار ایستاد. اگر بیش از این مماشات کنیم غربی ها و آمریکا رویه خود را کنار که نمیگذارند هیچ، بلکه برای به زانو در آوردن ایران از هر روش ممکن بهره خواهند برد.

وی با تأکید بر اینکه پیام اقدام مجلس یا لغو تحریم ها یا افزایش قدرت اتمی! است، افزود: این تنها پیام تهدید گونه مصوبه اخیر مجلس است. به شخصه اعتقاد دارم که این اقدام باید در مجلس قبلی که ترامپ از برجام خارج شد باید اتفاق می افتاد . بطور قطع در آن زمان اثرگذاری آن بسبار بیشتر از زمان فعلی بود.وی با تأکید بر نقش قدرت تام اتمی در خروج از این بن بست ها افزود: در چنین شرایط سخت و طاقت فرسا تنها این قدرت تام اتمی است که می تواند به کمک کشور و خروج از بن بست های خطرناک فعلی بیاید.

استاد جغرافیای دانشگاه تهران در مورد واکنش غربی ها به این طرح نیز گفت تحلیل شخصی من این است که در ابتدا ممکن است غربی ها و آژانس واکنش منفی نشان بدهد اما اگر ایران محکم روی مواضع جدید خود بایستد این دو جریان پرفشار در برابر ایران عقب نشینی کنند.

وی تصریح کرد: بنابراین استنباط تطبیقی از این مصوبه این است که متاسفانه آژانس بین المللی انرژی اتمی بازیچه آمریکا و اسرائیل بوده و توان حفظ بی طرفی خود را در قبال سیاست های آمیخته به چماق این دو جریان زور گو ندارد. با این وضعیتی که جهان معاصر بدلیل رفتارهای آنارشیستی نوظهور گرفتار هرج و مرج های خاص شده و بی ثباتی مکرر جای ثبات نسبی را گرفته است، ما نمی توانیم خود را به امواج متلاطم و پر هزینه نظام پرآشوب بین المللی بسپاریم . وگرنه با سر به زمین می خوریم و اوضاع از اینی که هست بدتر خواهد شد.

وی در پایان نتیجه گرفت: لذا اگر چه این اقدام را باید صرفا یک اقدام تاکتیکی کوتاه‌مدت در راستای تهدید طرف های مقابل بمنظور بازگشت به تعهدات خود در قبال ایران ارزیابی کرد اما واقعیت امر این است که این مصوبه فقط یک راهبرد داخلی کم اثر بوده و طرف های مقابل بویژه اروپایی ها هیچ اقدام سبزی از خود نشان نخواهند داد. چرا که آنها بدون اذن امریکا هیچ گام موثری بر نخواهند داشت.چه بسا که به بهانه این مصوبه اعمال فشارهای مخرب به ایران بیشتر هم بشود. در واقع می توان می گفت که این شوک حقوقی شاید فقط یک مسکن خیالی باشد تا واقعیتی اثرگذار و اگر این قانون در بازه زمانی دو ماهه با واکنش مثبت طرفهای برجام مواجه نشود، و چه بسا ناخواسته زمینه را برای فشار مضاعف به ایران فراهم کند، در همین ابتدای کار به بزرگترین ضعف مجلس یازدهم تبدیل شود.