طالبان ؛ علیه زنان و دیگران
شواهد میدانی در افغانستان، ادعاهای طالبان درباره احترام به حقوق زنان را رد می‌کند.
هرچه بیشتر از قدرت گرفتن طالبان می‌گذرد، روایات بیشتری از حکومت وحشت این گروه بر افغانستان منتشر می‌شود و در میان همه سرکوب‌شدگان، سهم زنان از هراس و نگرانی بیشتر است. این روایات در حالی به بیرون از افغانستان می‌رسد که این گروه، در نخستین موضع‌گیری‌هایش بعد از به قدرت رسیدن، تلاش می‌کرد خود را حامی حقوق زنان و اقلیت‌ها نشان بدهد و با فرمان عفو عمومی، چهره‌ای رئوف از خود نشان دهد. به گزارش گاردین، اما افراد زیادی بودند که این حرف‌ها را باور نداشتند؛ به‌خصوص زنان و آنهایی که در هرات رفتار طالبان را در همان بدو ورودشان دیده بودند؛ طالبان، در همان روزی که وارد هرات شد و حتی قبل از فتح کامل این شهر مهم در غرب کشور، سرکوب زنان را شروع کرد و هنوز جنگ در شهر ادامه داشت که به محل کار زنان می‌رفت و آنها را مجبور می‌کرد به خانه بروند.
شکوفه، یکی از این زنان که به‌خاطر طالبان بیکار شده، اما شجاعانه به آنها اعتراض کرده درباره نخستین برخورد طالبان با زنان در هرات گفته است: «آنها هنوز شهر را کامل نگرفته بودند، اما به محل کار ما آمدند. مدیر، یک جلسه اضطراری گذاشت و آنها به زنان گفتند که باید به خانه بروند.»
بیکاری برای شکوفه، به‌عنوان تنها نان‌آور مادر و برادر معلولش، مسئله‌ای بسیار جدی است؛ بنابراین او آخر هفته گذشته پا به خیابان گذاشت تا قوانین جدید طالبان را به چالش بکشد و همراه با چند زن دیگر، در مقابل دفتر فرماندار هرات تجمع کردند. او درباره این اقدامش گفته است: «ما امیدوار بودیم بتوانیم به فرماندار بگوییم که چقدر مشکلات داریم، اما آنها نگذاشتند وارد شویم و بعد از مدتی هم ما را متفرق کردند. ما حتی نتوانستیم او را ببینیم.» وعده‌های اولیه طالبان درباره احترام به حقوق زنان، باعث شده بود تا در خارج از این کشور این سؤال مطرح شود که این گروه چقدر تغییر کرده و از ایدئولوژی افراطی خود و رفتارهای به‌شدت غیرانسانی خود در دهه ۱۹۹۰ دست برداشته یا نه. حتی برخی کشورها درخواست کرده‌اند که به طالبان برای تشکیل دولت، وقت داده شود و فعلا به آن فشار وارد نشود. اما شواهد فزاینده از برخورد طالبان با زنان و دیگر اقلیت‌ها در سراسر کشور نشان داده است که طالبان تنها در به تصویر کشیدن خود پیشرفت کرده وگرنه همچنان به ایدئولوژی اش پایبند است.
در هرات، زنان بیش از ۲ هفته پیش بیکار شدند و حالا در روزهای گذشته گزارش‌هایی منتشر شده که براساس آن، کارمندان زن بانک‌ها در قندهار هم مجبور شده‌اند شغل خود را ترک کنند.
طالبان از بیشتر زنان خواسته فعلا به دلایل امنیتی در خانه بمانند، اما زنانی که دوران سیاه طالبان را در دهه ۱۹۹۰ به‌خاطر دارند، این توجیه‌ها را قبول نمی‌کنند.
هدر بار، معاون بخش زنان در دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «ما همین توجیهات را در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ شنیدیم، وقتی که طالبان می‌گفت دختران فعلا به‌خاطر مسائل امنیتی نمی‌توانند به مدرسه بروند و زنان هم به همین دلیل نمی‌توانند کار کنند. آنها می‌گفتند به محض اینکه شرایط مطلوب باشد، زنان و دختران مشکلی برای کار و تحصیل نخواهند داشت و البته که هرگز آن شرایط فراهم نشد. این نشان می‌دهد که آنها در دهه ۱۹۹۰ هم تا حدودی می دانستند که باید افکارشان را به نوعی پنهان کنند و دلایل دیگری را مطرح کنند؛ بنابراین استرات‍ژی ارتباطی چیز جدیدی نیست و زنان افغان به خوبی آن را می‌شناسند.»
زنان افغان گفته‌اند دیگر قوانین آن دوران هم به‌صورت غیررسمی حاکم شده اند؛ ازجمله اینکه وقتی زنان می‌خواهند بیرون بروند باید یک مرد محرم همراهی‌شان کند. بازگشت چنین قوانینی، زنان در سراسر افغانستان را نگران کرده و زنان زیادی در جلال‌آباد از هراس خود از آینده با الجزیره سخن گفته‌اند. دیروز همچنین تصاویری از اعتراض خیابانی زنان در کابل منتشر شد. یکی از این زنان در ویدئویی که در توییتر منتشر کرده، گفته است که طالبان برای متفرق کردن زنان، از گاز اشک‌آور و شوکر برقی استفاده کرده و ۱۰ زن به همین‌خاطر مجروح شده‌اند. به‌گفته او، زنان در این اعتراض خیابانی خواستار حق مشارکت سیاسی، حق تحصیل و حق کار بوده‌اند.
وحشت، آن‌سوی مرزها
اما طالبان فقط برای زنان، وحشت و نگرانی ایجاد نکرده و دامنه هراس آن، به مرزهای این کشور محدود نمی‌شود؛ تعدادی از خلبانان افغان که به ازبکستان پناه برده‌اند، به‌شدت از احتمال بازگشت به کشورشان هراس دارند و نگرانند که درصورت بازگشت، جانشان را از دست بدهند. به گزارش رویترز، این خلبانان با پرنده‌های خود به ازبکستان فرار کرده‌اند و حالا در پایگاهی در نزدیکی مرز کشورشان نگهداری می‌شوند. آنها به‌شدت نگران آینده هستند و روزبه‌روز شایعه بازگرداندن آنها به افغانستان تقویت می‌شود.
یکی از آنها گفته است: «من صددرصد اطمینان دارم که اگر برگردم، طالبان من را خواهد کشت.» آنها به رویترز گفته‌اند که در این کمپ، همچون زندانی با آنها برخورد می‌شود، شرایط نگهداری‌شان به‌شدت بد و غذایشان ناکافی است. به‌گفته آنها، که تلفنی با دنیای بیرون ارتباط دارند، نگهبان‌های کمپ گفته‌اند که قرار است به‌زودی از اینجا بروند و ترسشان این است که به افغانستان فرستاده شوند.
مقامات فعلی و سابق آمریکا درباره فشار طالبان به ازبکستان برای پس فرستادن این افراد هشدار داده و گفته‌اند این کمپ، می‌تواند به بحران جدید دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تبدیل شود.
سفیر سابق آمریکا در ازبکستان گفته است که ازبک‌ها نمی‌خواهند طالبان را تحریک کنند و ممکن است در نهایت درخواست آنها را قبول کنند.
طالبان سابقه‌ای طولانی در برخورد با خلبان‌های این کشور که زیرنظر آمریکایی‌ها آموزش دیده‌اند دارند و تعدادی از آنها را ترور کرده‌اند.
طالبان که بعد از به قدرت رسیدن در افغانستان، به هلی‌کوپترها و هواپیماهای نظامی دسترسی پیدا کرده، همه نیروهای نظامی سابق این کشور ازجمله خلبانان را دعوت کرده است به محل خدمت خود برگردند و در نیروی امنیتی جدید کشور فعالیت کنند.
این در حالی است که در ۲ هفته گذشته، گزارش‌های زیادی درباره اعدام و قتل فرماندهان سابق پلیس و نیروهای نظامی توسط طالبان در افغانستان منتشر شده است.
خط خبر
دیروز عصر درگیری‌ها بین نیروهای مقاومت در دره پنجشیر و طالبان از سر گرفته شد. پیش از آن طالبان مدعی شده بود پنجشیر سقوط کرده است، اما امرالله صالح یکی از رهبران مقاومت، این ادعا را رد کرد.
سرتیپ فیض حمید، فرمانده آی‌اس‌آی، سازمان اصلی اطلاعاتی پاکستان، دیروز برای ملاقات با رهبران طالبان وارد کابل شد. او بالاترین مقام رسمی خارجی است که به دعوت شورای رهبری طالبان به کابل سفر کرده است.
سفیر قطر در افغانستان دیروز اعلام کرد که تیم فنی قطری موفق شده است فرودگاه این شهر را برای دریافت کمک‌های خارجی آماده کند و فرودگاه به‌زودی برای پذیرش پروازهای غیرنظامی آماده خواهد شد.
دبیرکل سازمان ملل گفته است که این سازمان ۸ روز دیگر کنفرانسی با هدف جمع‌آوری کمک برای افغانستان در ژنو برگزار خواهد کرد.
همزمان با تلاش طالبان برای دسترسی به ایمیل‌های دولتی، گوگل تعداد نامشخصی از حساب‌های ایمیل دولتی این کشور را معلق کرده است.
روزنامه همشهری
