ضرورت همگام شدن ایران با صنعت نفت دنیا/ تحول تا ۵ سال آینده

استاد تمام دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه امیرکبیر گفت: برای تحول در حوزه صنعت نفت، با غلبه بر مشکلات می توانیم تا ۴-۵ سال آینده وضع بهتری داشته باشیم و از دستاوردهای ایرانی بهره ببریم.

دکتر فریبرز رشیدی دکتری مهندسی شیمی از دانشگاه ایمپریال کالج انگلستان و استاد تمام دانشکده مهندسی شیمی و مهندسی نفت دانشگاه صنعتی امیرکبیر در خصوص تاکیدات مقام معظم رهبری بر بهره مندی از توانایی های محققان کشور در زمینه استخراج نفت و به کارگیری دانش و فناوری ایرانی در این حوزه به خبرنگار مهر گفت: تحقیق و توسعه در همه جای دنیا بلافاصله به تکنولوژی تبدیل نمی شود که این موضوع در ایران هم همینگونه است.

وی با تاکید بر اینکه همواره مسیر تحقیق نیاز به سرمایه گذاری دارد تا به تکنولوژی تبدیل شود، خاطر نشان کرد: تحقیق و توسعه مخصوصا در دانشگاهها بلافاصله به فناوری تبدیل نمی شود؛ روند تبدیل تحقیق به فناوری کاربردی در صنعت نیاز به زمان دارد؛ اما متاسفانه در ایران اکثرا اینگونه نیست و انتظار از محققان این است که در ازای قراردادی که بسته می شود پس از اتمام آن یک تکنولوژی در اختیار صنعت قرار گیرد.

استاد تمام دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مقایسه مطالعات مربوط به انرژی هسته ای و حوزه نفت گفت: تحقیقات در حوزه انرژی هسته ای از پایه شروع شد و بودجه در اختیار داشت که توانست به نتیجه خوب برسد.

ضرورت شناسایی فناوری های نوین به واسطه دانشگاهها در حوزه نفت

رشیدی ادامه داد: صنعت نفت با حدود یک قرن فعالیت صنعتی قدیمی است و اکنون بسیاری از مخازن نفتی ایران به نیمه عمر خود رسیده اند و لذا تولید صیانتی نفت مستلزم مدیریت یکپارچه مخازن در استفاده از روشهای ازدیاد برداشت است؛ از این رو نیاز است که صنعت با کمک دانشگاه فناوریهای نوین و پربازده مربوطه را شناسایی کنند تا بتوان با انتقال، بومی سازی و هضم این فناوری ها استفاده حداکثری از چاه های تولید نفت را میسر کند.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، در راستای همین امر حدود دو سال پیش وزارت نفت ۹ میدان نفتی را به ۷ دانشگاه و ۲ موسسه تحقیقاتی واگذار کرد که به صورت خروجی جهت ازدیاد برداشت فعالیت کنند.

وی با بیان اینکه سازمان برنامه و بودجه هم در این مسیر وارد شده است، اضافه کرد: حاصل این تحقیقات باید خروجی عملی داشته باشد بدین صورت که با پیاده سازی بر روی مخزن منجر به افزایش تولید گردند و نه اینکه صرفا در کتابچه ای نگاشته و در کتابخانه نگهداری شوند.

رشیدی با تاکید بر اینکه برای تحقق این امر در دانشگاه صنعتی امیرکبیر نقشه راه جامعی تهیه شده که چگونگی اقدامات در سه بازه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت جهت افزایش تولید و نگه داشت توان میدان را ترسیم می کند، گفت: با حرکت صحیح در مسیر این نقشه راه موجبات مدیریت صیانتی مخازن نفتی فراهم می شود؛ بنابراین می توان گفت که این اقدام که باهمکاری وزارت نفت، دانشگاهها و موسسات پژوهشی انجام می شود نتیجه خوبی را در پی خواهد داشت.

۳ راس خروجی محور بودن یک پروژه

وی افزود: در این تفاهم به هر یک از دانشگاهها و موسسات یک میدان نفتی سپرده شد تا با مطالعه آن، گلوگاه های تولید شناسایی و تخصیص بهترین فناوری ها انجام پذیرد. پژوهش و فناوری، سرمایه و نظارت عالیه ۳ راس مثلث خروجی محور بودن یک پروژه هستند، همچنین ارزیابی سطح آمادگی فناوری در مراحل ۶ گانه بلوغ یک فناوری منجر به جلوگیری از هدررفت سرمایه و زمان می شود که موجبات خروجی محور بودن یک پروژه را فراهم می آورند.

وی با تاکید بر اینکه امروزه در زمینه مشخصه سازی مخزن و مدیریت میدان نفتی شاهد فناوری های نوظهوری مانند تست های ردیاب، چاه هوشمند و غیره هستیم که صنعت نفت ایران به عنوان یکی از اعضای تاثیرگزار در سازمان opec باید همگام با صنعت دنیا به روز شود تا بتواند در مسیر رقابت پیشتاز باشد.

به روز رسانی صنعت نفت به واسطه نخبگان

وی با تاکید بر اینکه پیاده سازی این ساختار مدیریتی و به روز رسانی صنعت نفت نیاز به استفاده از توانایی محققان و نخبگان داخل دارد، خاطر نشان کرد: استفاده از پتانسیل بالای علمی محققان کشور در نیل به اهداف این مسیر کمک شایانی می کند.

رشیدی با تاکید بر اینکه تغییر و تحول در مدیریت باید از سناریوی استفاده حداکثری از دانشگاه ها به عنوان حلقه گم شده بین صنعت و فناوری نشات گرفته شود، گفت: این توانایی در محققان و دانشجویان کشور وجود دارد که تحولات شگرفی در پیشرفت کشور ایفا کنند.

وی در پاسخ به اینکه ما در چه مرحله ای می توانیم به مقطعی برسیم که در حوزه نفتی متکی به کشورهای خارجی نباشیم، گفت: پیش بینی آن ساده و راحت نیست اما با اراده واقعی، مدیریت صحیح، تاکید بر خروجی محور بودن پروژه ها و در نهایت حمایت از پروژه های پژوهشی پایه می توان به این مهم رسید؛ یک مثال قابل توجه، آفریقای جنوبی است که صاحب فناوری ساسول (یک شرکت فعال در زمینه معدن، انرژی، صنایع شیمیایی) بود که امروزه این فناوری را به دیگر کشورها عرضه می کند.

رشیدی خاطر نشان کرد: اگر بتوانیم بر مشکلات پیش رو به سبب تحریم های احتمالی غلبه کنیم امیدواریم که در ۴-۵ سال آینده وضع بهتری داشته باشیم و از دستاوردهای ایرانی در حوزه نفت بهره ببریم تا مطالبات مقام معظم رهبری محقق شود.

وی خاطر نشان کرد: برای تحقق مطالبات رهبری و در راستای استفاده از دستاوردهای محققان در حوزه نفتی باید مدیریت صحیح وجود داشته باشد و از سویی تجهیزات و آزمایشگاههای دانشگاه که وضعیت مطلوبی ندارند به روز شوند که این امر نیازمند به تامین بودجه های لازم است.

وی تاکید داشت: وزارت نفت می تواند در تحولات حوزه نفتی که متکی به دانشگاهها، نخبگان و فارغ التحصیلان دانشگاهی است تاثیر گذار باشد.