صنعت حفاری های نفتی کشور در مسیر بین المللی شدن

جمهوری اسلامی ایران پیشتاز صنعت حفاری میدان های نفت و گاز در منطقه به شمار می رود و با هدف صادرات خدمات فنی و مهندسی این بخش به کشورهای دیگر، با شرکت های مختلف بین المللی از عراق، روسیه، عمان و قطر رایزنی هایی داشته است.

حفر چاه های جدید با هدف اکتشاف یا توسعه و برداشت نفت و گاز، از مهم ترین فعالیت های صنعت نفت به شمار می رود که در سال های اخیر با اتکا به ظرفیت های داخلی و توسط کارشناسان کشور انجام شده است.
بررسی ها نشان می دهد شرکت ملی حفاری ایران در چهار سال فعالیت دولت یازدهم، 709 حلقه چاه نفت و گاز، معادل یک میلیون و 329 هزار متر را حفر کرد.
البته این ارقام بدون محاسبه آمار شرکت های بخش خصوصی در نظر گرفته شده است که در زمینه حفاری فعالیت دارند.

**صنعت حفاری، آماده جهانی شدن
صنعت حفاری با برخورداری از تجربه بیش از یکصد ساله، همواره مورد توجه کشورهای همسایه بوده است.
ایران در مرکز منطقه ای قرار دارد که به طور تقریبی همه همسایگانش دارای میدان های نفت و گاز بوده و در پی توسعه آنهایند.
بر این اساس، ایران تلاش می کند با صدور خدمات فنی و مهندسی صنعت حفاری علاوه بر فعالیت در کشورهای همسایه به فناوری های جدید این صنعت دسترسی پیدا کند.
مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت ملی حفاری ایران در این باره می گوید این شرکت حضور موثر در بازارهای بین المللی و منطقه را هدفگذاری کرده است.
به نوشته سه شنبه تارنمای شرکت ملی حفاری ایران، «سپهر سپهری» ادامه می دهد: در چند ماه گذشته با شرکت حفاری عراق، شرکت روسی تات نفت و چند شرکت خارجی دیگر رایزنی ها و مذاکرات مستمری شده است. همچنین در نظر داریم با مقام های نفتی عمان و قطر نیز مذاکره کنیم.
به گفته وی، با توجه به برنامه های وزارت نفت برای توسعه امسال میدان ها و حضور شرکت های خارجی، این شرکت نیز روز آمد سازی دستگاه ها و تجهیزات ناوگان حفاری و خدمات فنی تخصصی را دنبال و خود را برای همکاری و مشارکت با این شرکت ها آماده می کند.
«همکاری با شرکت های بزرگ بین المللی که در پروژه های حفاری کشورهای همسایه مشارکت دارند، ضمن درآمد زایی برای شرکت، از نظر ارتقای سطح دانش فنی و بکارگیری فناوری های نوین اهمیت دارد».
به گفته مدیرعامل شرکت ملی حفاری، در سال 1396 برنامه ریزی مدونی برای توسعه فعالیت های شرکت با نگاه بنگاهداری اقتصادی و افزایش بهره وری صورت گرفت که اجرای آنها موجب تحول و سرآمدی بیش از پیش این صنعت می شود.

**حفاری و تکمیل یک میلیون و 329 هزار متر چاه نفت و گاز در دولت یازدهم
بر اساس گزارش ها، در دولت یازدهم 709 حلقه چاه نفت و گاز، معادل یک میلیون و 329 هزار متر حفاری و همچنین 20 هزار قطعه کاربردی صنعت حفاری در این مدت، بومی سازی شد.
شمار چاه های حفاری شده نفت وگاز در 40 سال گذشته و در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از چهار هزار و 300 حلقه چاه بوده است.
حفاری صدها حلقه چاه‎ نفت و گاز در میدان‎های مشترک یاران جنوبی، آذر و فازهای مختلف میدان مشترک پارس جنوبی از مهم ترین طرح های در دست اجرا به شمار می رود.
به گفته کارشناسان، در صنعت حفاری 33 هزار قطعه کاربردی و پرمصرف وجود دارد که در سال‎های اخیر به کوشش سازندگان و صنعتگران داخلی، شرکت‎های دانش بنیان، دانشگاه‎ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، افزون بر 20 هزار قطعه در داخل کشور ساخته و در عملیات حفاری استفاده شده است.

**نیاز ایران به فناوری های جدید حفاری
به گفته رییس شورای عالی مخازن شرکت ملی نفت، هنوز در نحوه تکمیل مخزن، شبیه سازی، موازنه مخازن شکافدار و ایجاد شکاف با اسید یا آب، همه فناوری های روزآمد را در اختیار نداریم.
«کریم زبیدی» می گوید: حداکثر ٢ کیلومتر توان حفاری افقی داریم اما باید بپذیریم حفاری افقی تا ١٣ کیلومتر که شرکت دانمارکی «مرسک» در منطقه «الشاهین» قطر (میدان مشترک با لایه نفتی پارس جنوبی) انجام داده است، در توان کنونی ما نیست.
زبیدی تاکید می کند صنعت نفت ایران اکنون در حفاری به صورت چند شاخه ای (کلاستری) یا حفاری زیر تعادلی حرفی برای گفتن ندارد.
وی ادامه می دهد: یکی از دلایل بالا بودن آمار اسیدکاری چاه ها در ایران این است که ضمن عملیات حفاری، ساختار مخزن آسیب می بیند؛ در حالی که استفاده از فناوری های روز حفاری مانع چنین آسیب هایی می شود.
بنابراین به نظر می رسد ایران از تجربه گسترده در صنعت حفاری برخوردار است که باعث می شود بسیاری از کشورها به دنبال استفاده از این تجربیات باشند اما در بخش فناوری ها جدید، هنوز دچار مشکل است و باید با همکاری شرکت های بین المللی و بهره گیری از دانش های فنی روز، جای پای خود را برای صادرات خدمات فنی و مهندسی این صنعت محکم تر سازد.