صف‌کشی برای دلار
خیابان فردوسی دیروز شاهد صف‌های طولانی خرید دلار بود و صرافی‌ها دوباره غلغله بودند. دیروز دلار در بازار آزاد درحالی با قیمت ٤هزار و ٣٥٣ تومان معامله می‌شد که دلال‌ها بانک مرکزی را عامل اصلی گرانی این اسکناس آمریکایی می‌دانستند.
از مهرماه امسال، دلار وارد مدار ٤هزار تومانی شد و دیگر به نرخ سابق برنگشت. حالا درحالی که بیش از دوماه از این جهش می‌گذرد، به نظر می‌رسد که دلار دیگر ارزان‌بشو نیست و البته کارشناسان و تحلیلگران نرخ کنونی را نرخ واقعی ارز می‌دانند.
صراف‌های فردوسی این روزها ترجیح می‌دهند تابلوهایشان را به‌روز نکنند و بار دیگر دست از فروش کشیده‌اند و تبدیل به خریدار شده‌اند.
کلاهی یکی از صرافان با تأیید این قیمت می‌گوید: اگر یک صرافی تابلو خود را برمی‌دارد یا تبدیل به خریدار می‌شود، این دستور بانک مرکزی است نه تصمیم خود صرافی.
برخی تحلیلگران تداخل کریسمس و تجمعات مردمی را یکی از دلایل افزایش قیمت دلار دانسته‌اند و این درحالی است که یک مسئول که تمایلی به فاش شدن نامش ندارد به «شهروند» می‌گوید: اگر پایه‌های یک اقتصاد محکم باشد، طوفان‌ها هم کمترین اثری بر آن ندارند ولی اگر یک اقتصاد بر پایه‌ای متزلزل و غیرواقعی و دستوری و رانتی بنا شود، با کوچکترین نسیمی به تلاطم دچار می‌شود.
به گزارش شهروند،اباذر نجمی کارشناس و تحلیلگر بازار ارز درباره شلوغی فردوسی و گرانی اسکناس به «شهروند» می‌گوید: در سنوات گذشته هم ما در فاصله شهریور تا دی‌ماه رشد ملایم قیمت دلار را تجربه کرده‌ایم. اگرچه نمی‌توان قیمت دقیقی برای آینده دلار پیش‌بینی کرد اما با توجه به سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی بین ٦٠ تا ٧٠درصد احتمال می‌دهم که بازار ارز دوباره آرام شود.
دست‌های پشت پرده دلار
صراف، دلال، بانک مرکزی. هرکس یکسو را مورد خطاب قرار داده و برای افزایش قیمت دلار متهم می‌داند. خبرگزاری تسنیم معتقد است؛ صرافی‌های مجاز که ارز دولتی از بانک مرکزی دریافت می‌کنند، این روزها سرشان شلوغ شده و کاسبی‌شان سکه؛ این صراف‌ها که البته صدای مردم و دلال‌ها را هم درآورده‌اند، بعد از آن‌که دلار را با نرخ سه‌هزار و ٣٤٤ تومان دریافت کردند، نسبت به فروش آن با قیمت سه‌هزار و ٣٥٣ تومان اقدام می‌کنند. مردمی که در مقابل صرافی‌ها صف کشیده‌اند، دلار را قیمت ٤هزار و ٣٥٣ تومان دریافت می‌کنند و به میزان ٥ هزار قطعه.
البته مردم می‌گویند؛ فقط تعداد محدودی می‌توانند از این صرافی‌ها ارز دولتی بگیرند؛ چراکه همه را یا به دلال می‌فروشند یا برای خودشان نگه می‌دارند. دلال‌ها هم از این صراف‌ها گله دارند و می‌گویند؛ سود این اتفاقات فقط به جیب صراف‌ها می‌رود که ارز را با قیمت دولتی می‌گیرند و مقدار کمی را به مردم می‌فروشند و بقیه را دپو می‌کنند.
اما این تمام ماجرای این روزهای بازار ارز نیست؛ چراکه شلوغی خیابان فردوسی تنها به صف‌های مردم مقابل صرافی‌های مجاز ختم نمی‌شود بلکه بار دیگر خیابان منوچهری و مقابل پاساژ افشار (پاتوق دلارفروش‌ها) با ازدحام جمعیت مواجه شده است. دلا‌ل‌هایی که در این محل به خریدوفروش دلار می‌پردازند، همه با یک صدا بانک مرکزی و ریاست آن را مقصر اصلی اتفاقات اخیر در بازار ارز می‌دانند.
سرنوشت دلار چه می‌شود؟
برخی معتقدند؛ این گرانی‌ها اصلا ربطی به کریسمس ندارد، چراکه خریدهای ژانویه و کریسمس تمام شد. همیشه بعد از کریسمس بازار ریزش می‌کرد، این‌بار برعکس شده و قیمت‌ها مدام با سیرصعودی تغییر می‌کند. این درحالی است که نجمی می‌گوید؛ هنوز گرانی‌های متاثر از کریسمس برطرف نشده‌اند.
یکی از صراف‌های قدیمی بازار ارز به تسنیم گفته است: اگر وضع با همین منوال ادامه یابد و قیمت‌ها کنترل نشود، نرخ دلار بالای ٥هزار تومان می‌شود.
نجمی به «شهروند» توضیح می‌دهد: هر سال بین دهم تا بیستم دی‌ماه، قیمت دلار به اوج خود می‌رسد. سال گذشته پیش‌بینی این اوج بین ٤هزار و ٢٠٠ تا ٤هزار و ٧٠٠ بود که آن‌هم محقق نشد که این نرسیدن به سقف پیش‌بینی‌شده هم ناشی از کنترل شدید بانک مرکزی است.
او وضع کنونی را یک وضع هیجانی دانسته و می‌گوید: احتمال آرام‌شدن بازار بسیار است.
یک کارشناس ارز هم درباره قیمت نهایی دلار به «شهروند» می‌گوید: این‌که دلار چه قیمتی داشته باشد، بستگی به پارامتر‌های مختلف ازجمله نرخ تورم و بهره و بیکاری و حجم نقدینگی و مدیریت جابه‌جایی پول و… دارد و نمی‌توان درباره آن نظر قطعی داد.
علت شکل‌گیری صفوف مردمی چیست؟
این کارشناس به «شهروند» می‌گوید: علت تشکیل صفوف جلوی در صرافی‌ها وجود رانت و فاصله قیمت بین بازار آزاد و قیمت دستوری توسط صرافی‌هاست.
این درحالی است که اباذر نجمی معتقد است؛ تجمع‌های مردمی هم بی‌تأثیر نبوده و موجب بی‌ثباتی در بازار ارز شده است؛ چراکه خود مردم در این حین دارایی‌های خود را تبدیل به دلار کرده‌اند. با توجه به این‌که اسکناس در کشور ما محدود است، افزایش تقاضا سریعا خود را نشان داده و باعث می‌شود همه افراد جامعه آن را حس کنند. تا جایی که چند روز تزریق توسط بانک مرکزی هم بی‌تأثیر بود.
تسنیم نوشته است؛ نکته مهمی که واسطه‌ها و صرافان بازار همه به آن اذعان دارند، این است که در کنار مردم قاچاقچیان هم اختلاف قیمت سود برده و اجازه شکست قیمت‌ها را نمی‌دهند؛ چراکه هم‌اکنون دلار در ترکیه ٤هزار و ٤٧٠ تومان فروخته می‌شود و قیمت بازار ایران ٤هزار و ٤٢٠ تومان است، به همین خاطر قاچاقچیان برای سودجویی دلار می‌خرند و لب مرز با قیمت بالا می‌فروشند.
یکی دیگر از افرادی که در خیابان فردوسی مشغول فروش دلار است، گفته است: مردم ترسیده‌اند و می‌گویند پول بی‌ارزش شده و باید آن را به دلار تبدیل کنیم که البته علت اصلی این طرح اغتشاش‌هایی است که در کشور شاهد آن هستیم. در این لحظه فقط و فقط بانک مرکزی عامل گرانی است؛ چراکه دیروز بازار را با قیمت ٤هزار و ٢٧٠ تومان باز کرد و امروز نرخ را به ٤هزار و ٣٧٠ تومان افزایش داد. بنابراین عامل اصلی که از این وضع سود می‌برد، دولت و بانک مرکزی است که کسری بودجه‌شان را با این روال تأمین می‌کنند.
احمد وفادار، عضو هیأت‌امنای صنف طلا و جواهر ایران هم به ایلنا گفته است: تجمع‌های اخیر باعث شد تا برخی از مردم اقدام به خروج سپرده‌های خود از بانک‌ها و خرید دلار و سکه کنند. ضمن آن‌که در آمریکا و اروپا نیز نرخ برابری دلار با بقیه ارزها تفاوت زیادی پیدا کرده و قیمت دلار در برابر سایر ارزها افزایش داشته است. او ادامه داد: از سوی دیگر، کاهش قیمت سهام در آمریکا سبب شد تا سرمایه‌گذاران به طرف سرمایه‌گذاری در طلا روی آورند. وفادار تصریح کرد: اما در ایران به دلیل این‌که مردم پول‌های‌خود را از بانک‌های خصوصی خارج می‌کنند و بیشتر به سمت خرید سکه و دلار روی آورده‌اند، قیمت طلا و دلار در روزهای اخیر بالا رفته است. این عضو هیأت‌امنای طلا و جواهر گفت: با توجه به این‌که امکان افزایش نرخ‌ها همچنان وجود دارد، فروش صرافی‌ها هم قطره‌چکانی شده، زیرا مطمئن نیستند که بتوانند با همین نرخ مجددا خرید داشته باشند.
افزایش قیمت دلار همیشه بد نیست
سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی به عقیده خیلی‌ها سیاست نقدپذیری است. اقتصاددان‌ها و فعالان بازار ارز معتقدند که نباید نرخ ارز تا این حد کنترل شود. کارشناس ارز مورد مصاحبه در این‌باره می‌گوید: همان‌طور که همیشه گفته‌ام، نباید به بالارفتن نرخ ارز الزاما به‌عنوان امری نامبارک و ضداقتصادی نگاه کرد. البته گران‌بودن یا ارزان‌بودن قیمت ارز باید با نظر کارشناسان بررسی و به‌طور مستدل درباره نرخ واقعی ارز اظهارنظر شود.
دلار تک‌نرخی شود
نرخ ارز در بازار آزاد اختلاف فاحشی با نرخ ارز دولتی دارد. بساط رانت‌بازی فراهم است! او در این‌باره می‌گوید: چند نرخی‌بودن ارز است که منشأ و عامل فساد و رانت‌خواری است. این امر مناسبی نیست که نرخ ارز در نظر ٢ گروه از اساتید و کارشناسان بیش از ۵۰درصد اختلاف داشته باشد؛ یک گروه نرخ را حدود ۳۵۰۰ تومان و گروهی نرخ را بیش از ۵۰۰۰ تومان برآورد کنند.
او تأکید کرد: دولت و بانک مرکزی همان‌طور که از ابتدای شروع به کار وعده‌اش را به مردم داده بودند، باید به سمت تک‌نرخی‌کردن ارز حرکت کنند و ترس و تردید را از خود دور کنند.
تأثیرات مثبت کاهش سود بانکی
اباذر نجمی تحلیلگر بازار ارز معتقد است؛ کاهش نرخ سود بانکی موجب جایگزینی سرمایه در بازارهای دیگر مانند ارز، بورس و مسکن شده است. برای مثال، ما شاهد افزایش معاملات مسکن و افزایش شاخص بورس در ماه‌های اخیر بوده‌ایم؛ بازار ارز هم از این قاعده مستثنی نیست.
