صادق زیباکلام : عامل آتش‌بس سیاسی، مذاکره پشت پرده نیست
پس از فروکش کردن فضای انتخابات و با معرفی کابینه دولت دوازدهم، فضای سیاسی کشور به صورت محسوسی آرام است.
تندروهای جریان رقیب که در ایام انتخابات تیغ از نیام برکشیده و همه دستاوردهای دولت یازدهم را نقد می‌کردند، این روزها دست از کار کشیده‌اند. این بستر سیاسی شکل گرفته محصول چه اتفاقاتی در کشور است؟
چرا جریان رقیب آتش‌بس را انتخاب کرده و این مساله از چه اتفاقاتی در پس پرده خبر می‌دهد؟ صادق زیباکلام می‌گوید که آتش‌بس سیاسی فعلی محصول مذاکرات پشت درهای بسته مسوولان نیست. به اعتقاد او تندروها در حال حاضر بهانه و مستمسکی برای تخریب دولت ندارند.
بعد از روی کار آمدن دولت دوازدهم به نظر می‌رسد که ضریب اختلافات بین مسوولان کمتر شده است. به نظر شما چرا فتیله روحانی‌ستیزی پایین کشیده شده است؟
آرامش نسبی‌ای که به تدریج بعد از انتخابات در کشور به وجود آمده است، مقداری طبیعی است. به هر حال مخالفین دولت آقای روحانی متوجه شده‌اند که خیلی بهانه و مستمسکی برای حمله به دولت در دست ندارند. برای اینکه دولت دوازدهم هنوز کابینه‌اش را هم تشکیل نداده و رسما شروع به کار نکرده است. بنابراین حمله به دولت خیلی دلیلی نمی‌تواند داشته باشد. از نظر افکار عمومی حمله به دولت خیلی توجیه‌پذیر نیست. تنها بهانه و مستمسکی که مخالفین دولت، یعنی اصولگرایان اعم از تندروها دارند، برجام است. اینکه به‌طور منظم به دولت حمله کنند که برجام هیچ دستاوردی نداشته است و امریکایی‌ها به تعهدات خودشان عمل نکردند. البته مشکلی که برای تندروها وجود دارد این است که آقای ترامپ تیغ از نیام برکشیده و خیلی صریح و علنی با برجام مخالفت می‌کند و می‌خواهد امریکا را از زیر بار برجام خارج کند. ترامپ اگر بتواندمایل است که برجام نیست و نابود شود. در این شرایط تندروها هم اگر به برجام حمله کنند، عملا هم‌پیمان و هم‌جبهه با آقای ترامپ می‌شوند. این وضعیت و موقعیت خیلی برای آنها جالب نیست. لذا مخالفت ترامپ با برجام باعث شده که تندروهای ایران نتوانند خیلی برجام را بهانه کنند. من تصور می‌کنم که این وضع همچنان ادامه پیدا کند. هر از گاهی تندروها همچنان به دولت آقای روحانی حمله‌ور خواهند شد. ولی فکر می‌کنم کانون اصلی حمله خود را برای سیاست‌های امریکا در منطقه خاورمیانه و افغانستان بگذارند. بنابراین از نظر داخلی تندروها خیلی به دنبال حمله و ضربه زدن به دولت آقای روحانی نخواهند بود. چنین شرایطی تا نیمه دوم سال ۹۸ که انتخابات مجلس شورای اسلامی است، ادامه پیدا خواهد کرد. در انتخابات مجلس آنها با ناکارآمد معرفی کردن دولت و اینکه دولت خیلی نتوانسته اهداف خودش را تحقق ببخشد و وضع مردم را به خصوص از نظر اقتصادی اصلاح کند، سعی می‌کنند وارد انتخابات شوند. باید صبر کنیم تا ببینیم که شورای نگهبان و جریان تندرو چقدر اجازه می‌دهند که انتخابات به‌صورت آزاد برگزار شود و تا کجا جلوی ورود فعالان جریان اصلاح‌طلب را خواهند گرفت. به هر حال نبرد جدی بعدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ اتفاق خواهد افتاد. می‌توان حدس زد که اگر آقای روحانی به لحاظ اقتصادی نتواند موفق شود، تندروها تلاش خواهند کرد تا ظرفیتی مثل انتخابات ۸۴ را به وجود آورند و یک اصولگرای پوپولیست را به میدان بفرستند و سعی می‌کنند مردم را مجاب کنند که آقای روحانی و تیمش نتوانسته پیشرفت‌های اقتصادی داشته باشد. اینکه نتوانسته‌اند اصلاحی در وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم به وجود آورند. آنها تلاش می‌کنند تا جریان ظهور پوپولیسم در تیر ماه ۸۴ را که منجر به پیروزی آقای احمدی‌نژاد شد تکرار کنند. البته معلوم نیست آقای سعید جلیلی نامزد اصلی‌شان می‌شود یا آقای رییسی. آنها تلاش می‌کنند تا انتخابات را به سمت پوپولیسم بکشند.
رضایت آقای روحانی از فضای پساانتخاباتی چه آبشخوری دارد؟
آقای روحانی بعد از انتخابات ۲۹ اردیبهشت مقداری در لاک حمله رفت. به ایشان یادآوری شد که ضرورتی و دلیلی ندارد و شاید خیلی مصلحت نباشد که به لاک حمله بروید؛ سعی کنید با رویه مدارا به دور دوم ریاست‌جمهوری‌تان ادامه دهید. او هم به نظر می‌رسد این توصیه را پذیرفت و با سبک سنگین کردن به این جمع‌بندی رسید که بهتر است از طریق مدارا و آرامش کار را به جلو ببرد و خیلی اصراری بر اینکه اصولگرایان و تندروها را سر جای‌شان بنشاند، نداشته باشد. اینکه آنها حملاتی به دولت بخواهند انجام دهند آقای روحانی خیلی اصرار نکند که پاسخ آنها را بدهد.
آیا به اصولگرایان توصیه شده تا تنها ناظر عملکرد دولت باشند و تیغ تیز نقد را از نیام برنکشند یا آنکه هیات‌مدیره جناح راست به ادراکی دقیق و صحیح از موقعیت سیاسی و اجتماعی خود دست‌پیدا کرده و برای نجات به جای حمله به دولت، آسیب‌شناسی از درون را در صدر سیاست‌های خود قرار داده است؟
فکر نمی‌کنم توصیه خاصی به آنها شده باشد. شرایط کشور این‌گونه است. زمینه‌ای وجود ندارد. الان اگر اصولگرایان تندرو بخواهند به دولت حمله کنند به جز برجام هیچ مستمسک و دستاویزی ندارند. اگر خواسته باشند از نظر اقتصادی حمله کنند، آقای روحانی پاسخ می‌دهد که تازه کار را شروع کرده است. لذا یک تا دو سال باید از دولت دوازدهم بگذرد تا تندروها بتوانند مستمسکی داشته باشند. تنها مستمسک‌شان تاکنون برجام بوده است که آن هم از آنجا که ترامپ خیلی جدی به دنبال مخالفت با آن است عملا راه برای مخالفت تندروها با برجام بسته شده است. برای تندروها وضع ناجوری به وجود آمده که در صورت مخالفت با برجام عملا با ترامپ هم‌پیمان می‌شوند.
استمرار آرامش سیاسی حاکم بر فضای سیاسی و مدیریتی کشور چه منتفعان و چه متضررانی خواهد داشت؟
به نظر من متضررینی ندارد بلکه منتفعینی خواهد داشت و بزرگ‌ترین نفع برندگان آن در حوزه اقتصادی هستند. مناسب‌ترین وضعیت برای اقتصاد کشور آرامش در فضای سیاسی کشور است. برای اینکه در بی‌ثباتی و هرج و مرج نمی‌توان به پیشرفت اقتصادی رسید. بزرگ‌ترین نفعی که برده می‌شود، توسط بخش اقتصادی خواهد بود.
شما با این تحلیل موافق هستید که بعد از انتخابات همه با هم کنار آمده‌اند؟
بحث کنار آمدن نیست. این‌طور نیست که مسوولان کشور پشت درهای بسته با هم نشسته باشند و به این نتیجه برسند که با هم دست اتحاد و دوستی دهیم. آتش‌بس به ضرورت شرایط فعلی به وجود آمده است. در جبهه‌های جنگ وقتی برف سنگین می‌بارد خود به خود آتش‌بس به وجود می‌آید تا بهار که وضع مناسب‌تر می‌شود. الان هم وضعیت این‌گونه است. تندروها نمی‌دانند به چه چیزی حمله کنند.
آیا نتیجه انتخابات و شفافیتی که در وزن اجتماعی جناح‌ها و گفتمان‌های سیاسی و به خصوص پیروزی معتدلین پدید آمده، باعث شده تا توپخانه اعتدال‌گریزان از کار بیفتد؟
این مساله هم بی‌تاثیر نبوده است. یعنی جریان اعتدال توانسته قسمت خودش را در ائتلاف با اصلاح‌طلبان به خوبی مدیریت کند و اختلاف با اصلاح‌طلبان را به حداقل رسانده است.
منبع: روزنامه اعتماد
