شهرک سینمایی در دوره بانی‌اش به سرانجام می‌رسد؟
شهرک سینمایی همچنان بزرگ ترین ردیف اعتبارات تملک سرمایه ملی را در حوزه فرهنگ در اختیار دارد اما هر سال که از عمر آن می‌گذرد، زمان بهره‌برداری‌اش به سال‌های بعد موکول می‌شود و با این اوصاف مشخص نیست این پروژه چه زمان به انتها برسد؟ شرایطی که آینه تمام نمای بسیاری از پروژه‌های عمرانی در دستگاه‌های اجرایی است و با ارزیابی آن می‌توان به نوع برنامه ریزی و اجرا در دستگاه‌های مختلف از جمله در حوزه سینما پی برد.
به گزارش تابناک؛ احداث شهرک سینمایی یکی از پروژه‌هایی بود که در دوره پیشین حضور محمدمهدی حیدریان در معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد اما با روی کار آمدن دولت نهم، این پروژه به حاشیه رفت. در سال‌های بعد، منابع محدودی به این پروژه تزریق شد، تا اینکه در نهایت با روی کار آمدن دولت روحانی، شاهد تعریف ردیف بودجه‌ای برای احداث این شهرک در ردیف اعتبارات تملک سرمایه ملی بودیم.
در همان سال 1393 که حیدریان به همراه دوستانش در حال ساخت فیلم محمد (ص) بودند، او در مقام تهیه‌کننده فیلم “محمد (ص)” و معاونت اسبق امور سینمایی که پروژه احداث بزرگ‌ترین شهرک سینمایی خاورمیانه در هشتگرد در دوره مدیریتی او برنامه‌ریزی شد، موضع گیری جالبی داشت و گفت: «اساسا شهرک سینمایی و ضرورت داشتن و نداشتن آن مثل یک تالار و یا زمین مستقل و معمولی نیست. این موضوع را باید مجزا بررسی کرد. ببینید ابتدا باید تعریف درستی از شهرک سینمایی داشته باشیم. شهرک سینمایی حلقه‌ای از زنجیره تولید، آموزش و نمایش است، حلقه‌ای که در صنعت سینما تعریف می‌شود. اما متاسفانه شان شهرک سینمایی برای خیلی‌ها هنوز مشخص نیست. شهرک سینمایی در دیگر کشورها باعث انبوه تولیدات محصولات سینمایی می‌شود. در مناطقی که خدمات سینمایی بیشتر عرضه شود شهرک سینمایی با تعریف جامع و در تولید محصولات سینمایی دیده خواهد شد. در زنجیره صنعت سینما ضروری است که شهرک سینمایی داشته باشیم.»
حیدریان در بخش دیگری از این گفت و گو به صراحت تاکید کرده بود: «به هر حال معتقدم چه در تلویزیون و چه در سینما داشتن یک شهرک سینمایی با تجهیزات لازم، یکی از ضرورت‌های هنر ما خواهد بود. همانطور که وقتی انتظار داریم تولیدات سینمایی افزایش پیدا کند، وزارت اقتصاد باید به فکر افزایش امکانات در عرصه سینما هم باشد. هنوز هم دیر نشده اما باید چندین شهرک سینمایی برای ساخت پروژه‌های تاریخی و نیز جنگ و دفاع مقدس داشته‌باشیم.»
در همان سال حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی در بازدید از پروژه ناتمام شهرک سینمایی هشتگرد گفت: «دست اندرکاران شهرک سینمایی هشتگرد زحمت کشیده‌اند اما حاصل کار مطلوب نبوده است… نقشه پروژه شهرک سینمایی هشتگرد قدیمی شده و ادامه اش چیزی جز ضرر ندارد» و همزمان از پیشنهادهای سایر استان‌ها از جمله استان مازندران برای احداث شهرک سینمایی سخن به میان آورد. با این وجود، همچنان در بودجه‌های تملک دارایی سال‌های 1394، 1395 و 1396، ردیف کلان احداث شهرک سینمایی حفظ شد و طبیعتاً پس از روی کار آمدن حیدریان، این ردیف که متعلق به ایده خود او بوده، برای بودجه سال 1397 نیز حفظ شده است.
اما نگاه به نوع بودجه ریزی برای این پروژه، نشان می‌دهد که چگونه احداث یک پروژه عمرانی بی‌خاصیت در دولت به درازا می‌کشد. آن گونه که قانون بودجه نشان می‌دهد در سال 1390، بیش از دو میلیارد و سیصد میلیون تومان، در سال 1391 بیش از یک میلیارد و صد میلیون و در نهایت در سال 1392، پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان به این پروژه تزریق شده است.
در قانون بودجه سال 1393 برای این پروژه درخواست سه میلیارد و دویست میلیون تومان بودجه شد و سال اتمام نیز، 1394 اعلام شد اما در نهایت این بودجه به صورت ناقص محقق می‌شود. بدین ترتیب مجدداً 10 میلیارد تومان برای سال‌های 1394 و 1395 (مجموعاً 20 میلیارد تومان) در لوایح بودجه سالیانه در نظر گرفته و عملیاتی شد. این بار سال تکمیل پروژه، به 1396 تغییر کرد اما در آستانه سال 1396 نیز خبری از پروژه نبود.
بدین ترتیب این زنجیره بودجه ریزی ادامه یافت و در لایحه بودجه سال 1396، موعد تکمیل شهرک سینمایی به سال 1398 تغییر کرد و نه میلیارد و پانصد میلیون تومان دیگر برای این پروژه کنار گذاشته شد. اکنون در بودجه سال 1397 نیز پنج میلیارد تومان برای این پروژه در نظر گرفته شده و تکمیل شهرک سینمایی که قرار بود سال 1395 افتتاح شود، به سال 1399 موکول شده است!
سوای اینکه این روند نشان می‌دهد یک پروژه دولتی چقدر سخت به سرانجام می‌رسد، باید پرسید وقتی شهرک عظیمی همچون شهرک غزالی وجود دارد که امکان توسعه آن با همکاری صاحبانش وجود داشت و استودیوها نیز با سهولت بیشتری در آنجا قابل احداث بود، چرا اساساً چنین شهرکی ساخته شده و در آن بخش‌هایی چون رستوران، کارگاه آهنگری و جوشکاری، استودیو فیلمبرداری زیرآب و… در نظر گرفته شده است؟
برخلاف گفته‌های مسئولان پیشین و کنونی سازمان سینمایی، اساساً شیوه مدرن فیلمسازی، شهرک سازی یک رویکرد رو به انقراض است و حتی قابل تصور نیست که در هالیوود شهرک‌های عظیم شبیه آنچه در ایران ساخته شده، بنا شود. عمده فیلم‌های هالیوودی در استودیوهای کوچک مقابل پرده سبز ضبط می‌شوند و خبری از دکورهای عظیم نیست اما در سینمای دولتی ایران، هنوز به شیوه چند دهه پیش عمل می‌شود.
