شرایط پیچیده و دشوار در عراق
در هفته گذشته در کوران شیوع کرونا در جهان، تنش‌های نظامی در عراق افزایش یافت و با حمله راکتی به پایگاه نیروهای آمریکایی آغاز شد و واکنش آمریکا را به همراه داشت. در این حملات چند نیروی آمریکایی و تعدادی از نیروی‌های وابسته به گروه حشد الشعبی جانباختند.
شامگاه چهارشنبه پایگاه التاجی در عراق هدف شلیک ۱۸ موشک کاتیوشا قرار گرفت. در این حمله سه پرسنل نیروهای ائتلاف، یک سرباز آمریکایی، یک پیمانکار آمریکایی و یک نظامی بریتانیایی، کشته شدند. در این حمله ۱۲ نفر هم زخمی شدند.
آمریکا این حمله را به نیروهای کتائب حزب الله نزدیک به حشد شعبی نسبت داد. گروهی که روابط خوبی با ایران دارد.
انتظار می‌رفت این حمله با واکنش تند ایالات متحده آمریکا روبه رو شود. روز پنج شنبه آمریکا حملات هوایی سنگینی را علیه مواضع کتائب حزب الله انجام داد.
پنتاگون در بیانیه‌ای که پنجشنبه ۱۲ مارس منتشر کرد گفت در این حملات هوایی، انبار تسلیحاتی را که از آنجا موشک‌هایی که در حمله به پایگاه نظامی تاجی در شمال بغداد استفاده شد، هدف قرار داده است.
پنتاگون همچنین با دفاعی خواندن این عملیات مدعی شد این اقدام پاسخ مستقیمی است به تهدید گروه‌های شبه نظامی شیعه‌ای که با حمایت ایران به پایگاه‌های آمریکایی حمله می‌کنند. در این بیانیه آمریکا می‌گوید پایگاه‌هایش برای مبارزه با داعش به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
حمله راکتی به پایگاه تاجی
دی ماه امسال گروه کتائب حزب الله حمله دیگری به یکی از پایگاه‌های آمریکا انجام داد که در آن یک پیمانکار آمریکایی کشته شد. آن حادثه باعث بالا گرفتن تنش و درگیری در عراق شد و نهایتا در یک اقدام تروریستی دولت آمریکا با حمله به خودرو حامل سرلشکر قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس از فرماندهان حشد الشعبی در فرودگاه بغداد آن‌ها را به شهادت رساند. ایران به این اقدام پاسخ داد و یکی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق را هدف قرار داد. اما حشدالشعبی پاسخ نظامی خود به آمریکا برای مدتی به تاخیر انداخت. شاید بتوان گفت تحولات تازه نظامی در ادامه تنش‌های دی ماه است.
در سوی دیگر ماجرا روند سیاسی در عراق به بن بست خورده و انتخاب نخست وزیر جدید این کشور با چالش مواجه شده است. این تنش‌های سیاسی و نظامی در کنار شیوع بیماری کرونا و کاهش شدید قیمت نفت شرایط عراق را پیچیده‌تر کرده است.
صباح زنگنه تحلیلگر و کارشناس مسائل خاورمیانه در این باره به فرارو گفت: «حمله‌هایی که آمریکایی‌ها با همکاری نیروهای انگلیسی انجام دادند در حقیقت تلاشی برای از بین بردن امکانات نیروهای نظامی عراق است. آمریکا به دنبال آن است که اجازه ندهد هیچ نیرویی خارج از چهارچوب گزینش خودش رشد کند، آن‌ها هیچ نیروی غیر خودی را تحمل نمی‌کنند.»
او افزود: «هدف دیگر آمریکا از این حملات ایجاد رعب و وحشت میان مقامات عراقی است. هنوز نخست وزیر انتخاب نشده است، از حالا فشار می‌آورند که چهره‌ای که مورد تائید آمریکا و انگلیس است، معرفی شود. با این حمله تلاش می‌کنند به گروه‌های سیاسی پیام دهند تا از انتخاب یک سیاستمدار قوی و مستقل دست بردارند و تسلیم خواسته‌های آمریکا و انگلیس در حاکمیت عراق شوند.»
این تحلیلگر مسائل عراق درباره موضع گیری داخلی عراق نسبت به حملات صورت گرفته، گفت: «متاسفانه موضع گیری‌ها متفاوت بوده است، رییس جمهور که باید حافظ حاکمیت و استقلال عراق باشد، بیانیه‌ای بسیار کلی صادر کرده که بیشتر شبیه به انشا نویسی است. او مشخص نکرده چه نیرو‌هایی حمله کرده‌اند و استقلال عراق را زیر پا گذاشته‌اند، گویی نیروهای پنهان و بدون نام و نشان دست به این حمله زده اند. رییس پارلمان نیز به همین ترتیب بیانیه‌ای کلی صادر کرده که حاکمیت عراق نباید مخدوش شود و هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده که چه کسی حاکمیت ملی عراق را مخدوش کرده است.»
صباح زنگنه ادامه داد: «اما نمایندگان مجلس، معاون و نایب رییس مجلس هم بیانیه‌ای قوی صادر کرده‌اند. احزاب شیعی اعم از مجلس اعلا، دولت قانون و چند فراکسیون شیعی دیگری بیانیه‌های محکمی داده‌اند، اما آقای حیدر عبادی که رییس یک فراکسیون دیگر در پارلمان است بسیار مبهم بیانیه داده و خواهان عدم ایجاد اختلال در امنیت عراق شده است. گویا رییس پارلمان، رییس جمهور و یا افرادی مثل آقای عبادی، برخی احزاب اهل سنت و احزاب کرد سعی کرده‌اند رابطه خود را با آمریکایی‌ها حفظ کنند و هیچ گونه اعتراض و گلایه مختصری هم انجام ندهند.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه درباره تاثیری که این حملات بر روابط ایران و عراق خواهد داشت، گفت: «طبعا برای ایران بروز چنین نقض حاکمیت علنی قابل قبول نیست و این نوع رفتار به طور مستقیم یا غیرمستقیم تهدیدی برای ایران هم محسوب می‌شود. به ویژه اینکه این اقدامات آمریکایی‌ها ناقض هدف اصلی حضور آن‌ها در عراق است. تعهد اصلی آمریکا مبارزه با داعش و تروریسم در عراق است، اما با این اقدامات عملا به نیروهای شکست دهنده تروریسم و داعش حمله می‌کنند. از طرف دیگر حضورشان در عراق مشروط به این بوده که هیچگونه عملیاتی را بدون هماهنگی دولت عراق انجام ندهند. به خصوص استفاده از نیروی هوایی. آمریکایی‌ها این اصل را هم نقض می‌کنند. حالا معلوم شده که آمریکایی‌ها فقط برای آموزش به نیروهای عراقی به این کشور نرفته اند و به دنبال از بین بردن امکانات و عناصر قدرت مردم عراق هستند.»
زنگنه در پاسخ به این پرسش که با وجود وضعیت کنونی آیا می‌توان امیدوار به معرفی نخست وزیر جدید در زمان کوتاهی بود؟ و چه کسی در عرصه سیاسی عراق حالا دست بالا را دارد، گفت: «در حال حاضر گروه‌ها و احزاب شیعه دست بالا را دارند و ناگزیر هم هستند که دست به معرفی نخست وزیر جدید بزنند. از ناهماهنگی‌های موجود باید عبور کنند و به آینده و استقلال عراق بیاندیشند.»
او افزود: “در عراق خطر‌های جدی وجود دارد اول اینکه گروه‌های تروریسی ممکن است مجددا رشد کنند. موضوع دیگر بحث کروناست که خطری مهم برای عراق است و همه فعالیت‌های کشور را می‌تواند عملا تهدید کند و سوم کاهش شدید قیمت نفت است که اقتصاد عراق را به شدت به تحت تاثیر قرار می‌دهد و کسری بودجه عظیمی ایجاد خواهد. آنچه که به عنوان پول نفت وارد خزانه می‌شود حتی جوابگوی حقوق کارمندان و نیروهای امنیتی نطامی هم نخواهد بود؛ بنابراین در برابر این چالش‌های چند جانبه گروه‌های عراقی هیچ راهی جز اتحاد ندارند و باید منافع کشور را بر منافع حزبی و گروهی ترجیح دهند.”
