سیاست سازمان غذا و دارو در قبال داروهای «تک‌نسخه‌ای»
اما و اگرها بر سر تجویز یا عدم تجویز داروهای تک‌نسخه ای همیشه وجود داشته، داروهایی که وارداتی هستند و نام‌شان هم عمدتا در فهرست دارویی کشور وجود ندارد، اما بعضا می‌بینیم که برخی بیماران به‌ویژه بیماران خاص و صعب‌العلاج مانند مبتلایان به برخی سرطان‌ها تاکید و تمایل دارند که حتما از تک‌نسخه‌ای‌ها استفاده کنند و در این بین گاهی هم پزشکان از تجویز داروهای تک‌نسخه‌ای علی‌رغم ممنوعیت تجویزشان، دست نمی‌کشند.
این درحالیست که طبق بند «پ» ماده ۷۲ قانون برنامه ششم توسعه، فهرست رسمی دارویی ایران بر اساس نظام دارویی ملی کشور حداکثر هر سه ماه یک‌بار از سوی وزارت بهداشت تدوین و منتشر می‌شود. بر اساس این بند قانونی، تجویز داروهای خارج از فهرست دارویی کشور نیز تخلف بوده و متخلف با توجه به شدت و ضعف عمل ارتکابی و تعدد و تکرار آن، بر حسب مورد، به مجازات‌هایی که در تبصره یک ماده ۲۸ قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران آمده، محکوم می‌شود.
چه مجازات‌هایی در انتظار پزشکانی است که داروهای خارج از فهرست تجویز می‌کنند؟
در تبصره یک ماده ۲۸ قانون نظام پزشکی هم اعلام شده که عدم رعایت موازین شرعی، قانونی و مقررات صنفی، حرفه‌ای و شغلی و سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی به وسیله شاغلین حِرف پزشکی و وابسته به پزشکی تخلف محسوب شده و متخلفین با توجه به شدت و ضعف عمل ارتکابی، تعدد و تکرار آن بر حسب مورد به مجازات‌هایی مانند تذکر یا توبیخ شفاهی در حضور هیأت مدیره نظام پزشکی محل، اخطار یا توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی محل، توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی و نشریه نظام پزشکی محل یا
الصاق رأی در تابلو اعلانات نظام پزشکی محل، محرومیت از اشتغال به حرفه‌های پزشکی و وابسته از سه ماه تا یک سال در محل ارتکاب تخلف، محرومیت از اشتغال به حرفه‌های پزشکی و وابسته از سه ماه تا یک سال در تمام کشور، محرومیت از اشتغال به حرفه‌های پزشکی از بیش از یک سال تا پنج سال در تمام کشور و محرومیت دائم از اشتغال به حرفه‌های پزشکی و وابسته در تمام کشور، محکوم می‌شود.
حال باید پرسید داروهای تک‌نسخه‌ای با چه ضابطه‌ای باید وارد کشور شوند و سیاست وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در قبال این داروها چیست؟. به‌گونه‌ای که هم داروی مورد نیاز بیماران تامین شود و هم اعتبارات و منابع ارزی کشور دچار آسیب نشوند.
چه داروهایی تک‌نسخه‌ای هستند؟
دکتر محمدرضا شانه‌ساز با اشاره به تعریف داروهای تک‌نسخه‌ای می‌گوید: داروهای تک‌نسخه‌ای داروهایی وارداتی هستند و که در صورتیکه در فهرست دارویی کشور باشند، می‌توان آن‌ها را تجویز کرد.
وی افزود: به اشتباه جا افتاده که داروهای تک‌نسخه‌ای داروهای خارج از فهرست دارویی کشور هستند، اما چنین چیزی درست نیست. از طرفی باید توجه کرد که تجویز داروهای خارج از فهرست دارویی کشور، مطابق قوانین کشور نیست.
سیاست سازمان غذا و دارو در قبال تک‌نسخه‌ای‌ها
شانه‌ساز با بیان اینکه سازمان غذا و دارو شرکت‌هایی را که در زمینه داروهای تک‌نسخه‌ای دارای مجوز بوده و فعالیت می‌کنند، کاملا می‌شناسد، ادامه داد: واردکنندگان داروهای تک‌نسخه‌ای که نام آن‌ها در فهرست دارویی کشور وجود دارد، شرکت‌های مجازی هستند که طی پروسه‌ای داروهای تک‌نسخه‌ای مجاز را در یک سامانه به طور همزمان به آن‌ها اعلام می‌کنیم و بعد بر اساس قیمت و منبع داروها، بین این واردکنندگان گزینش شده و به شرکت انتخاب شده مجوز محدودی برای یک فرصت محدود داده می‌شود تا داروی تک‌نسخه‌ای مورد نظر را وارد کنند و کمبودی در کشور به وجود نیاید.
سرپرست سازمان غذا و دارو تاکید کرد: فقط داروهایی در حوزه داروهای تک‌نسخه‌ای به صورت محدود وارد کشور می‌شوند که در فهرست دارویی کشور وجود داشته باشند.
اجازه تجویز سلیقه‌ای «دارو» را نمی‌دهیم
شانه‌ساز با اشاره به تخلف برخی پزشکان مبنی بر تجویز داروهای تک‌نسخه‌ای خارج از فهرست دارویی کشور، گفت: حال اگر پزشکی خارج از فهرست دارویی کشور، دارویی را تجویز کند، تخلف کرده است و ما اجازه چنین تجویزی را نمی‌دهیم. البته این موضوع نه‌تنها در کشور ما، بلکه در بسیاری از کشورهای مترقی نیز تخلف محسوب می‌شود؛ چراکه اگر به هر پزشکی اجازه تجویز هر دارویی را بدهیم، کار به صورت سلیقه‌ای پیش می‌رود. بنابراین حتما دارویی که می‌خواهد وارد و یا تجویز شود، باید توسط شورای بررسی و تدوین داروها که یک شورای قانونی است، تایید شود و هر کسی نمی‌تواند هر دارویی را تجویز کند.
وی تاکید کرد: از طرفی باید توجه کرد که در سال‌هایی که میزان کمبودهای دارویی ما کاهش یافته و خودمان داروها را تامین می‌کنیم، میزان ارزبری ناشی از واردات داروهای تک‌نسخه‌ای نیز کاهش یافته است، اما سال‌هایی که به هر دلیلی کمبودهای دارویی بیشتری داریم، این داروها بیشتر وارد شده و ارزبری هم بیشتر می‌شود.
شانه‌ساز همچنین اظهار کرد: در عین حال اصرارمان در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو بر این است که در حد کمترین میزان به داروهای تک‌نسخه‌ای وابسته شویم. افزایش وابستگی به داروهای تک‌نسخه‌ای در کشور شاخص خوبی محسوب نمی‌شود و قطعا باید کاهش یابد.
چند درصد داروی وارداتی مشابه تولید داخل داریم؟
به گزارش ایسنا،وی با بیان اینکه به طور کلی در داخل کشور ۹۷ درصد داروهای مورد نیازمان را می‌توانیم تولید کنیم و مشکلی برای تامین آن‌ها نداریم، گفت: همچنین حدود یک درصد هم واردات داروهایی را انجام می‌دهیم که مشابه تولید داخلی‌شان در کشور وجود ندارد. حال دو درصد دارو هم وجود دارد که علی‌رغم اینکه مشابه تولید داخلی دارند، واردات‌شان هم انجام می‌شود که ما تلاش می‌کنیم این دو درصد را به حداقل برسانیم.
