سهم ایران از روز جهانی باستان‌شناسی
«کار باستان‌شناسی، میدانی است و نیمی از باستان‌شناسان اکنون در حال کار هستند، اگر بخواهیم آن‌ها را با این مناسبت گرد هم بیاوریم مانند این است که بخواهیم همه آتش‌نشانان را در روز آتش‌نشان گردهم آوریم.»
به گزارش ایسنا، موسسه باستان‌شناسی آمریکا هر سال به بهانه «علم باستان‌شناسی و هیجان اکتشاف» نخستین روز از هفته سوم ماه اکتبر را روز جهانی باستان‌شناسی می‌نامد و برخی از کشورها مانند آلمان و کانادا برنامه‌های خود را برای این روز در همین سایت منتشر می‌کنند.
امسال نیز روز جهانی باستان‌شناسی 21 اکتبر (29 مهر) اعلام شده است، اما اینکه ایران در این روز چطور و چگونه کار می‌کند نکته‌ای است که مسئولان باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری باید آن را پاسخ دهند.
بهروز عمرانی، سرپرستِ پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درباره اقداماتی که این پژوهشکده برای روز جهانی باستان‌شناسی، امسال در دستور کار دارد، به ایسنا توصیح می‌دهد.
او می‌گوید: هماهنگی با برگزاری دو همایش باستان‌شناسی «باستان‌شناسان جوان» و «باستان‌شناسی دانشگاه تهران» و هماهنگیِ چاپ و نشر مقالات‌ِ باستان‌شناسان شرکت کننده در این همایش‌ها با پژوهشکده باستان‌شناسی است.
وی در ادامه کار باستان‌شناسی را کاری میدانی می‌داند و تاکید می‌کند: در حال حاضر نیمی از همکاران من در حال بررسی باستان‌شناسی، گمانه‌زنی و کاوش هستند، عملا اینکه بخواهیم آن‌ها را با این مناسبت گرد هم بیاوریم، مانند آن است که بخواهیم همه آتش‌نشانان را در روز آتش‌نشانی و زمانی که باید عملیاتی را انجام دهند، گردهم آوریم.
او تاکید می‌کند: مطالعات باستان‌شناسان در هفته پژوهش در آذرماه مورد توجه قرار می‌گیرند، اما برای روز باستان‌شناس صرفا کاری انجام نمی‌شود، چون برای باستان‌شناسان، این فصل و روز، زمانِ فعالیت آن‌ها محسوب می‌شود.
عمرانی همچنین درباره‌ی میزان فعالیت باستان‌شناسان در سال 96 به ارائه آمار می‌پردازد و می‌گوید: از روز اول فروردین امسال تا دهم مهر در مجموع 106 مجوز فعالیت باستان‌شناسی اعم از تعیین عرصه و حریم، گمانه‌زنی، کاوش و کاوش‌های آموزشی صادر شده است.
به گزارش ایسنا، هر چند در یکی دو سال گذشته پژوهشکده باستان‌شناسی که نه، بلکه برخی از باستان‌شناسان در استان‌ها تلاش کردند با برگزاری مراسم‌هایی این روز را پاس بدارند اما همچنان جای توجه و تلاش مسئولان سازمان میراث فرهنگی و حتی مسئولان آموزشی در دانشگاه‌ها در حوزه باستان‌شناسی خالی است. براساس یکی از قوانین موجود در سایت باستان‌شناسی آمریکا، “محوطه‌ای که در طول یک سال گذشته در آن کاوش شده باشد، می‌تواند درهای خود را برای حضور مردم و متخصصان در این روز باز کند”.
حال اگردست‌کم قدری به این روزِ جهانی و تبصره‌های آن بیشتر توجه می‌شد و مانند دو باستان‌شناس ایرانی که در سال‌های گذشته با باز کردن درهای “محوطه باستانی دامغانی‌ها” به روی مردم سبزوار و آموزش آن‌ها توانستند گامی برای آشنایی مردم با علم باستان‌شناسی و اهمیت کارشان بردارند، می‌توانستیم این اتفاق را هر سال ادامه‌دهیم، می‌شد مردم را با این علم آشنا و با ارائه آموزش‌های مناسب، از حفاری‌های غیرمجاز جلوگیری کنیم.
روز باستان‌شناسی برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۱ میلادی به عنوان روز ملی باستان‌شناسی در آمریکا با برگزاری ۱۱۵ برنامه برپا شد. در سال ۲۰۱۲ علاوه بر آمریکا مراسم مشابهی در کشورهایی چون کانادا، استرالیا، مصر، آلمان، ایرلند و امارات برگزار شد و از سال ۲۰۱۳ این برنامه به “روز جهانی باستان‌شناسی” تغییر نام داد و در چند سال اخیر به تعداد کشورهایی که این روز را جشن می‌گیرند افزوده می‌شود
