سقوط تدریجی خانواده گرامی در بازار خودرو؛ سوءمدیریت یا تغییر قواعد بازی؟
بازتاب– خانواده گرامی، نامی آشنا در صنعت خودرو ایران، حالا دیگر مانند گذشته پرقدرت ظاهر نمی‌شود. و امروزه بیش از گذشته اسیر حاشیه های مختلف در بازار خودرو است. این مجموعه که روزگاری یکی از مهم‌ترین واردکنندگان برندهای معتبر جهانی مانند کیا، هیوندای بود، حالا در شرایطی قرار گرفته که شکست‌های پی‌درپی، جای موفقیت‌های گذشته را گرفته است. اما آیا این تنها نتیجه اشتباهات مدیریتی است، یا تغییر قواعد بازی در بازار خودرو ایران هم در این سقوط تأثیر داشته است؟
از موفقیت تا بحران؛ چه شد که گرامی‌ها زمین خوردند؟
نگاهی به کارنامه خانواده گرامی در صنعت خودرو نشان می‌دهد که این مجموعه زمانی موفق بود که بازار واردات خودرو، رقابتی‌تر و دست بازتری برای فعالیت داشت. شرکت‌های وابسته به این خانواده در گذشته توانسته بودند با عرضه مناسب خودروهای برندهای شناخته‌شده‌ای مانند کیا و هیوندای، سهم قابل‌توجهی از بازار را تصاحب کنند. اما با تغییر سیاست‌های واردات، تحریم‌ها و نوسانات اقتصادی، بازی به‌گونه‌ای تغییر کرد که این مجموعه دیگر نتوانست مانند گذشته کمر راست کند.
برخی بر این باورند که یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات بزرگ خانواده گرامی، ورود بدون برنامه به حوزه مونتاژ خودروهای چینی در شرکت‌هایی مانند فردا موتورز بود. این در حالی بود که در همان زمان، دیگر رقبای بازار خودرو، مسیرهای پایدارتری را برای همکاری با برندهای مشابه در پیش گرفتند. نتیجه این اشتباه، افزایش نارضایتی مشتریان، کاهش اعتماد بازار و در نهایت، شکست پروژه‌های وارداتی و مونتاژی این مجموعه بود.
ام جی و جیلی؛ آزمونی که گرامی‌ها در آن شکست خوردند
در حالی که بسیاری پیش‌بینی می‌کردند که خانواده گرامی بتواند دوباره جایگاه خود را در واردات خودروهای کره‌ای بازیابد، این مجموعه مسیر دیگری را انتخاب کرد و به سمت واردات خودروهای ام جی و جیلی رفت. در نگاه اول، این انتخاب می‌توانست منطقی باشد، چرا که این برندها جایگاه مناسب تری نسبت به گذشته داشتند. اما تصمیمات غلط در قیمت‌گذاری و شرایط فروش و خدمات بعد آن باعث شد که این محصولات نتوانند آن‌طور که انتظار می‌رفت، بازار ایران را تصاحب کنند.
قیمت‌گذاری غیرمنطقی خودروهای ام جی و جیلی، که به شکلی غیرواقع‌بینانه بالاتر از ارزش واقعی آن‌ها در بازارهای جهانی تعیین شد، باعث شد تا این خودروها به بدفروش‌ترین مدل‌های صفر کیلومتر بازار تبدیل شوند. تلاش‌های خانواده گرامی برای جبران این اشتباه، از جمله ارائه تخفیف‌های ویژه و فروش اقساطی، نیز نتوانست وضعیت را بهبود بخشد. شوربختانه، این اقدامات بیشتر باعث کاهش اعتماد مشتریان شد.
رقبا از فرصت استفاده کردند
یکی از نکات قابل‌توجه در شکست خانواده گرامی این است که در همین دوره، سایر شرکت‌های خودرویی توانستند از فرصت استفاده کرده و جای آن‌ها را در بازار پر کنند. برخی از واردکنندگان و مونتاژکاران خصوصی مانند آرین موتور نشان دادند که می‌توان با برنامه‌ریزی صحیح و شناخت دقیق بازار، موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کرد. این در حالی است که خانواده گرامی ماه‌ها برای واردات خودرو تلاش کرده بود، اما در نهایت، رقبا با مدیریت بهتر، این پروژه را به سرانجام رساندند.
تغییرات بازار؛ دیگر جایی برای سیاست‌های قدیمی نیست
بازار خودرو ایران دیگر مانند گذشته نیست و سیاست‌های سنتی که خانواده گرامی سال‌ها بر اساس آن‌ها فعالیت می‌کرد، دیگر جوابگو نیستند. در دنیایی که برندهای خودرویی چینی با استراتژی‌های جدید و قیمت‌های رقابتی وارد میدان شده‌اند، دیگر نمی‌توان با تکیه بر مدیریت قدیمی و روش‌های سنتی، بازار را تصاحب کرد. عدم انعطاف‌پذیری خانواده گرامی در برابر این تغییرات، یکی از دلایل اصلی شکست آن‌ها بوده است.
آیا خانواده گرامی می‌تواند بازگردد؟
در حال حاضر، خانواده گرامی در نقطه‌ای قرار گرفته که برای بازگشت به دوران اوج، نیاز به تغییرات اساسی در استراتژی‌های خود دارد. درس گرفتن از اشتباهات گذشته، تمرکز بر انتخاب برندهای مناسب، اتخاذ سیاست‌های منطقی‌تر در قیمت‌گذاری و بازسازی اعتماد مشتریان، می‌تواند این مجموعه را دوباره به میدان رقابت بازگرداند. اما اگر همان سیاست‌های گذشته ادامه یابد، بعید نیست که به‌زودی شاهد خروج کامل این خانواده از بازار خودرو باشیم.
