سرنوشت مبهم هدفمندی یارانه‌ها
نوبخت: افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی و نیازمندان به شرط ابراز نیاز و راستی‌آزمایی یارانه نقدی می‌گیرند
در حالی که از ارزش یارانه نقدی ۴۵هزار تومانی سال ۸۹ فقط ۵ هزار تومانش باقی‌مانده است، سخنگوی دولت افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی را مشمول پرداخت یارانه نقدی معرفی کرد، این در حالی است که مجموع افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی به ۸میلیون نفر هم نمی‌رسد اما به گفته وزیر کار حدود ۲۰میلیون فقیرمطلق در ایران وجود دارد، با این تفاسیر دولت نباید حذف یارانه نقدی غیر نیازمندان را با نیازمندان به طمع برخورداری از درآمد بیشتر اشتباه بگیرد.
سیاستگذاران پرده‌نشین اقتصاد ایران بیشتر باید جلوت کنند تا قبل از اجرای سیاست‌هایی که اثر متفاوتی بر تک‌تک دهک‌های هزینه‌ای و درآمدی جامعه دارد، تصمیم‌شان را در معرض نقد عامه مردم که در بین آنها باسواد آکادمیک و تجربی وجود دارد قرار دهند تا خطاهای فاحش در سیاست‌های اقتصادی از جمله در بخش هدفمندی یارانه‌ها اصلاح شود. در حالی که یارانه نقدی ارزش خود را طی سال‌هایی که از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد کلاً از دست داده است، مقرر شده عده‌ای از دریافت‌کنندگان یارانه نقدی از این قطار پیاده شوند، این بدان معنی است که افرادی که صاحب درآمدهای بالایی در جامعه هستند از گردونه دریافت یارانه حذف شوند و باید از این پس بدون دریافت یارانه‌نقدی هزینه‌های افزایش یافته در اثر اجرای هدفمندی یارانه را تقبل کنند، پس باید مراقب باشیم که اشتباهی نیازمندان از گردونه دریافت یارانه نقدی خارج نشوند.
سامانه شناسایی نیازمندان و ثروتمندان چه شد؟
با وجودی که قرار بود دولت سال‌ها پیش سامانه‌های مختلف اطلاعاتی خود را برای شناسایی هزینه و درآمد خانوار تکمیل کند تا از این طریق یارانه نقدی غیرنیازمندان را حذف کند اما روز گذشته سخنگوی دولت در نشست خبری خود از احتمال پرداخت یارانه نقدی به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی کشور خبر داد.
فتاح: ۷میلیون نفر تحت پوشش هستند
نکته نگران‌کننده در رابطه با سخنان نوبخت آن است که به گفته رئیس کمیته امدادخمینی، مجموع افراد تحت پوشش این کمیته و سازمان بهزیستی حدود ۷میلیون نفر است، حال اگر قرار باشد فقط افراد تحت پوشش این نهادها یارانه نقدی دریافت کنند، تعداد دریافت‌کنندگان یارانه‌نقدی از ۷۰میلیون نفر به ۷ تا ۱۲میلیون نفر کاهش می‌یابد، این سخنان در شرایطی عنوان می‌شود که پیش از این علی ربیعی وزیر کار، تعداد فقرای‌مطلق در کشور را حدود ۲۰میلیون نفر عنوان کرده بود که از سوی دیگر فقرای نسبی زیاد دیگری در کشور وجود دارند که اقشاری چون بیکاران، فقرای شاغل، فقرای بازنشسته و مستمری‌بگیر و فقرای جغرافیایی را نیز در بر می‌گیرد.
واقعیت آن است که مراکز آماری ذیل‌نظر دولت همچون مرکز آمار و بانک مرکزی در انعکاس واقعیت‌های فقر‌مطلق و نسبی در جامعه ایران خوب عمل نکرده‌اند و مشخص است برنامه‌ریزان و سیاستگذاران دولتی تصور درستی از واقعیت‌های کف جامعه ندارند، گاهی باید خود دولتی‌ها هم به آمارهای خودشان تردید کنند، افزایش هزینه‌های معیشت و زندگی به دلیل تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی جمعیت فقرا را هر روز افزایش می‌دهد.
وزارت تعاون: حدود ۲۰میلیون نفر فقیر مطلق داریم
شاهد این مدعا آن است که پیش از این مقامات وزارت کار تعداد فقرای‌مطلق را ۹تا ۱۱میلیون نفر عنوان می‌کردند و اخیراً تعداد فقرای‌مطلق را حدود ۲۰میلیون نفر معرفی کرده‌اند، حتی علی ربیعی اعتراف کرد به‌رغم هزینه‌کرد ۲۰۰هزار میلیارد تومانی اما فقر در ایران کاهش نیافته، بدین ترتیب جنس توسعه فقر در اقتصاد ایران به نوعی است که حتی با پولپاشی هم متوقف یا کاهش پیدا نمی‌کند. در این میان که دولت به اولی درجه طی سال‌های گذشته در آزاد‌سازی انواع و اقسام قیمت‌ها تخته گاز رفته تا جایی که اعتبار آمارهایش را نیز زیر سؤال برده است، باید بداند که ارزش یارانه نقدی در مقایسه با سال ۸۹ به ۵هزار تومان نزدیک شده است.
نوبخت ۳ گروه یارانه‌بگیر را اعلام کرد مابقی حذف می‌شوند
در شرایطی که در بودجه سخن از حذف یارانه نقدی ۲۰میلیون نفر بود، سخنگوی دولت از احتمال پرداخت یارانه نقدی فقط به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی و نیازمندانی که ابراز نیاز کنند و نیازشان راستی‌آزمایی شود خبر داد که این امر هم با کرامت افراد با آبرو در تناقض است و هم رویه صحیحی نیست، زیرا دولت به خوبی از درآمد، هزینه و دارایی تک‌تک افراد جامعه مطلع است و می‌تواند به سهولت یارانه غیرنیازمندان را حذف کند.
محمدباقر نوبخت در نشست خبری که در محل این سازمان برگزار شد و رئیس سازمان برنامه و بودجه سازوکار شناسایی سه گروه از افراد مستحق دریافت یارانه‌نقدی را تشریح کرد، اظهار داشت: با توجه به مصوبه مجلس دولت مکلف به حذف برخی یارانه‌بگیران شده است. براین اساس دو روش برای شناسایی افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند، در نظر گرفته شده بود. وی افزود: در روش اول تأکید بر شناسایی افراد بی‌نیاز بود که در این‌خصوص اعتراضات زیادی به وزارت کار وارد شد و در نهایت تنها ۴میلیون نفر حذف شدند. پس این روش یک روش کاربردی و مؤثر برای شناسایی افراد مستحق دریافت یارانه نبود. به گفته نوبخت روش دیگر شناسایی افراد نیازمند می‌باشد که برای این موضوع سه سازوکار در نظر گرفته شده است.
نوبخت با بیان اینکه بخشی از افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند، شناسایی شده‌اند که عمده این افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، گفت: بخش دیگر افراد شناسایی نشده اما با اطلاعات مشخص نزد بیمه‌های تأمین اجتماعی هستند که این افراد هم به صف افراد یارانه‌بگیر اضافه خواهند شد. وی ادامه داد: گروه سوم افراد نیازمندی هستند که تمایل به دریافت یارانه را به دولت اعلام می‌کنند و وزارت کار پس از بررسی و صحت‌سنجی یارانه آنها را نیز با همان مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت خواهد کرد. رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه گفت: سه وظیفه مشخص سازمان هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه به افراد نیازمند، کمک به اقشاری که زیر خط مستمری دریافت می‌کنند و همچنین کمک به مردم بابت ارزان تمام شدن بیمه سلامت می‌باشد. بر این اساس دولت تصمیم گرفت در سال ۹۷ سازمان هدفمندی یارانه‌ها را منحل کند و وظایف آن از طریق یک صندوق رفاه اجتماعی در زیرمجموعه وزارت کار، رفاه و تأمین اجتماعی دنبال شود.
بانک مرکزی و مرکز آمار چه می‌کنند؟
شاید مراکزی چون بهزیستی یا کمیته امداد فقرای‌مطلق در جامعه را مورد حمایت‌هایی قرار دهند اما باید عنوان داشت، وقتی در اثر انحراف سهوی و عمدی در سیاستگذاری اقتصادی و آزاد‌سازی قیمت‌ها برجمعیت فقرای‌مطلق در کشور افزوده می‌شود، عملاً نهادهایی چون سازمان‌بهزیستی و کمیته امداد و خیریه‌ها و نهادهایی از این دست دیگر توانشان نمی‌رسد کار جدی برای فقرای‌مطلق در جامعه انجام دهند، کما اینکه هم‌اکنون بین افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و فقرای‌مطلق در جامعه فاصله‌ای حدود ۱۲تا ۱۳ میلیون نفر وجود دارد که به این دسته باید فقرای نسبی را هم افزود که با آزاد‌سازی هر چه بیشتر قیمت‌ها در اقتصاد این افراد نیز به جمعیت فقرای‌مطلق افزوده خواهد شد. فقر بیکاران، فقر شاغلان، فقر آموزشی، فقر از کار افتاده‌ها و فقر جغرافیایی از انواع فقر در ایران است و معتقد است درآمد سه دهک از شاغلان و حتی بازنشستگان، کم است. این در حالی است که در کشور ۲۳میلیون و۳۰۰هزار شاغل و بیش از ۵ میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر داریم که به نظر می‌رسد فقر مطلق یا نسبی هم در میان این اقشار کم نباشد.
