سرنوشت تلخ داروهای ایرانی با تصمیم تحقیرآمیز بیمه‌ها/سقوط بیماران خاص به زیر خط فقر
یکی از مشکلات حوزه سلامت ایران،ضعف کارشناسی و نگاه‌های اقتصادی سازمانهای بیمه‌گر است که پول را بر سلامت جامعه ترجیح می‌دهند و چند وقتی است نوعی داروی ایرانی با بی‌مهری بیمه‌ها مواجه شده است و متاسفانه سازمان غذاودارو نیز در زمین بیمه‌ها بازی می‌کند.
به گزارش تسنیم، از مهمترین مشکلات پنهان در عرصه سلامت، معضلات دارویی است و متاسفانه بیشترین قدرت بازار دارویی ایران نیز در دست شرکت‌ها و کارخانجات دارویی دولتی و عمومی است که 39 سال در بازار ایران بدون دغدغه رقابت پیش می‌روند.
یکی از مشکلات عمده ایران در حوزه سلامت ضعف‌های کارشناسی و نگاه‌های اقتصادی محور سازمانهای بیمه‌گر است که پول را بر سلامت جامعه ترجیح می‌دهند، ولی در دولت یازدهم برخی مدیران سازمان غذا و دارو با جرات در مقابل برخی نظرات غیرتخصصی بیمه‌ها که باعث رنج بیماران شده بود، ایستادگی می‌کردند ولو اینکه هزینه‌های بسیاری نیز پرداخت کرده و حتی مورد تهمت‌های بسیاری هم قرار گرفتند.
حال با توجه به گسترش علم و رویکرد شرکت‌های دانش بنیان شاهد این هستیم که بیشترین ارزآوری دارویی در ایران از آن همین شرکت‌های دانش بنیان است که غالباً خصوصی و توسط دانش آموختگان نسل جدید دارویی تاسیس شده است که متاسفانه از قدرت کمپانی‌های قدرتمد دارویی دولتی و تایمن اجتماعی نیز برخوردار نیستند.
از طرفی نیز کارشناسان دارویی عنوان می‌کنند که 10 تا 15 درصد داروهای تولیدی داخلی توان رقابت از نظر کیفیت با داروهای خارجی را ندارند ولی هرگز سازمان غذا و دارو نتوانسته است در این مسئله نقش مهم خود را ایفاء کند زیرا قالب تولیدکنندگان این داروها نیز دقیقاً در کارخانه‌های داروسازی دولتی و تامین اجتماعی تولید می‌شود.
با این حال عرصه بازار دارویی آنقدر پیچ و غم‌های عجیب و دارای مافیایی پیچیده ای است که دفاع از یک دارو باعث می‌شود آن رسانه محکوم به برخی مسائل شود، ولی با این وجود و با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در حمایت از تولیدات داخلی، “تسنیم” نیز با رویکرد شفاف سازی علمی و تخصصی به مبحث داروی “تری پاراتاید” (درمان پوکی استخوان) می‌پردازد که اتفاقاً داروی ژنریک و تولید داخل است که چند وقتی است مورد بی‌مهری بیمه‌ها قرار گرفته است.
متاسفانه شواهد نیز نشان می‌دهد که مدیران جدید سازمان غذا و دارو نیز به دلیل کمبود تجربه اجرایی در بازار بزرگ و عجیب دارویی در زمین سازمانهای بیمه‌گر بازی کرده‌اند، مثلاً یکی از مدیران جدید این سازمان در نخستین گفتگوی خود بدون توجه به مصلحت‌های تولید ملی و در نظر نگرفتن توصیه‌های اکید رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی باعث بی‌اعتباری شرکت‌های دارویی شده است که اتفاقاً بیشترین ارزآوری دارویی را نیز برای ایران داشته است.
وقتی داروی وطنی 60 هزار تومانی، 600 هزار تومان می‌شود
در این رابطه چند هفته ای است که داروی «سینوپار» (تری پاراتید هورمون – نام ژنریک دارو) که در شکستگی‌ها و استئوپروزهای شدید به خصوص در ستون فقرات کاربرد دارد، به قیمت بالغ بر 600 هزار تومان، افزایش یافته است، درحالیکه براساس گفته دکتر جمشیدی – رئیس مرکز تحقیقات روماتولوژی در بهمن 95 با پوشش بیمه این دارو به 60 هزار تومان کاهش یافته بود، ولی هم اکنون بیماران گزارش دادند که بیمه تامین اجتماعی چند هفته ای است پوشش خود بر روی این دارو را برداشته و قیمت این دارو بدون سرسوزن به 600 هزار تومان افزایش یافته است.
براین اساس و با توجه به اظهارات سرپرست روابط عمومی سازمان غذا دارو در رابطه با دلیل خروج داروی “تری پاراتاید” (درمان پوکی استخوان) که این دارو هزینه اثربخش نیست و دارو حیاتی هم برای بیماران به شمار نمی‌آید “تسنیم” به صورت اختصاصی با “هاله حامدی فر” – مدیرعامل شرکت تولید کننده دارو “تری پاراتاید” مصاحبه ای ترتیب داد.
س: با توجه به صحبت‌هایی که توسط روابط عمومی سازمان عذا و دارو و مدیران بیمه سلامت در مورد هزینه اثر بخشی دارو تری پاراتاید شده است می‌فرمایید که مبنا این صحبت چیست؟
حامدی فر: متاسفانه مبنا این اظهار نظرها یک مطالعه ای است که قبلا انجام شده است که در این مطالعه داروی “تری پاراتاید” را با داروهای از دسته بیش فسفونات‌ها مقایسه کرده اند که مبنا کلاً اشتباه بوده است، چون دارو “تری پاراتاید” دارو خط دومی است که بیماران محدودی (حدود 7هزار نفر) از آن استفاده می‌کنند و زمانی دارو تجویز می‌شود که بیمار با درمان‌های قبلی جواب کافی نگرفته و یا دچار شکستگی در مهره‌ها و استخوان لگن وابسته به پوکی استخوان شده است.
متاسفانه این دارو را با دارو خط اول این بیماری مقایسه کرده اند که حدود 200 هزار نفر مصرف کننده دارد و خط اول درمان است. از طرفی کمیته مربوطه در بیمه بدون داشتن دستورالعمل یا ضابطه تصمیم گرفته اند که هزینه تا یک GDP برای یک دارو پرداختی داشته باشد حال آنکه این مبنا مربوط به ضعیف‌ترین و فقیرترین کشورهای دنیا است که توان مالی برای پرداخت هزینه‌های درمانی مردم را ندارند و در حقیقت بیمه با این مبنا کف مبنای WHO را برای هزینه‌کرد در حوزه سلامت و دارو را در نظر گرفته است که این اصلاً شایسته کشوری مانند ایران نیست. استاندارد این حوزه طبق اعلام WHO هزینه اثر بخشی مطلوب و مورد تایید در مقایسه با یک تا سه GDP است.
مطالعه ای که گروه مدیریت و اقتصاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و انجمن روماتولوژی انجام دادند که طبق آن مطالعه داروی “تری پاراتاید” با معیار مقایسه به 2 GDP هزینه-اثربخش است و اصرار سازمانهای مربوطه به معیار قرار دادن کف استاندارد جهانی و عدم هزینه اثر بخشی در مقایسه با 1 GDP در شرایطی که نه در مصوبه هیات دولت معیار GDP در مورد مطالعه ذکر شده (پوشش بیمه ای تنها مشروط به تحویل HTA دارو مصوب شده است) و نه سازمانهای بیمه‌گر ضابطه ای در خصوص میزان GDP برای بیمه کردن این دارو یا داروهای دیگر دارند و متاسفانه سلایق و نظرات شخصی مبنا تصمیم گیری برای سلامت بیماران قرار گرفته است.
س: می‌توانید کمی توضیح بدهید که این مطالعات هزینه اثر بخشی به چه دلیلی انجام می‌شود؟
حامدی فر: مطالعات هزینه اثربخشی به این منظور انجام می‌شود که سیاستگذار بتواند تصمیم بگیرد که منابع مالی خود را چگونه تخصیص بدهد ولی متاسفانه در بعضی موارد به دلیل خطا در این مطالعات و یا انتخاب اشتباه دارو مقایسه شونده ممکن است نتایجی که از این مطالعات خارج می‌شود به سود جامعه تمام نشود و بیماران لطمه ببینند.
س: با توجه به این مطالعات اگر یک دارویی موثر باشد ممکن است با این مطالعات از بیمه خارج شود؟
حامدی فر: بله اگر این مطالعات به درستی انجام نگیرند یا بر اساس ضوابط سازمان جهانی بهداشت تصمیم گیری صورت نپذیرد بیشترین آسیب را بیماران خاص خواهند خورد و به راحتی بسیاری از بیماران خاص به زیر خط فقر می‌روند.
س: در جای دیگر مطرح شده است که دارو “تری پاراتاید” دارو حیاتی نیست آیا این دارو تاثیرگذاری برای بیماران به حساب می‌آید یا جزو داروهای لوکس محسوب می‌شود؟
حامدی فر: یکی از مشکلات ما همیشه این بوده است که نظرات متخصصین و رفرنس‌های علمی در سایه قرار می‌گیرد و افرادی که دسترسی به رسانه دارند نظراتشان منتشر می‌شود به همین دلیل من از شما می‌خواهم در مورد اهمیت این دارو و اثر بخشی آن با متخصصین مربوط صحبت کنید.
در رابطه با خارج شدن دارو “تری پاراتاید” در هفته‌های گذشته رئیس انجمن روماتولوژی این گونه تشریح می‌کند: «داروی تری پاراتاید یک داروی منحصر‌به‌فرد است. زمانی که بیماری استئوپروز یا پوکی استخوان شدید دارد و بخصوص دچار شکستگی مهره می‌شود، تنها دارویی که برای درمان وی مفید است؛ همین “تری‌پاراتاید” است و ما ابزار دیگری برای درمان این بیماران نداریم؛ معلوم نیست به کدام دلیل غیرعلمی، سازمانهای بیمه‌گر تصمیم گرفتند این دارو را از لیست بیمه خارج کنند.»
همچنین در این زمینه دکتر محسن سروش از اعضای انجمن روماتولوژی نیز با تایید این گرانی دارویی عنوان می‌کند: متاسفانه بیمه‌ها پوشش این دارو را قطع کردند و قیمت آزاد این دارو 650 هزار تومان شده است، درحالیکه با پوشش بیمه در گذشته 65 هزار تومان بود.
