سرنوشت اودیسه اتمی ایران چه خواهد بود؟

تعلل غرب در امر مذاکره با ایران و دستیابی به یک توافق عادلانه با این کشور، بیش از همه به ضرر خودِ آن است زیرا ایران پله به پله در حال توسعه توانمندیهای خود است و هر چه جلو تر رود، فضای مذاکره برای طرف‌های غرب سخت و سخت تر می شود و اهرم های در دسترس ایران نیز متعدد تر و متنوع تر می گردد.

بازتاب-“ثمانه اکوان”، دکترای روابط بین الملل و کارشناس سیاست خارجی در در پاسخ به این سوال که سرانجامِ اودیسه اتمی ایران و غرب چه خواهد بود؟ گفت: «من مسوولیت اروپا و آمریکا در قالب معادله اتمی ایران و اشتباهات و کاستی هایی که از آن ها در این رابطه سر زد را یکسان می بینم و بر این باورم که هر دو زیر تعهدات خود در قالب توافق اتمی ایران زدند و عملا باعث شکست این قِسم تفاهمات و توافقات بین المللی(در سطحی کلان) شدند».

وی افزود: «در واقع با بدعهدی های آمریکا و اروپا در قالب معادله برجام، بنیانِ بسیاری از قراردادها و توافقات بین‌المللی نیز زیر سوال رفته است و دیگر اعتمادی به ان ها نیست. بدعهدی آن ها عملا خیانت به یک توافق بین‌المللی را به یک روال در این عرصه تبدیل کرد. به نظر من این بزرگترین اشتباه آمریکا و اروپا در قالب معادله اتمی ایران بود.

ثمانه اکوان در مورد اقدام اخیر ایران در آغاز غنی سازی 60 درصدی در تاسیسات اتمی فردو نیز گفت: بر اساس مفاد توافق برجام، وقتی طرف های مقابلِ ایران به تعهدات خود عمل نکنند، ایران مجاز به برداشتن گام های کاهش تعهد است. از این منظر، تحرکات اتمی که ایران از سال 2019 تاکنون از خود نشان داده، کاملا در تناسب با متن توافق برجام هستند».

ثمانه اکوان گفت: «با این حال، غربی ها و به طور خاص دولت های اخیر آمریکا این تفکر را داشتند که ایران جرات نخواهد کرد که پس از بدعهدی های آن ها، گام های مرتبط با کاهش تعهدات خود در قالب توافق برجام را عملیاتی کند. در این چهارچوب آن ها این تصور را نیز داشتند که با اهرم گزینه نظامی علیه تهران می توانند ایران را تا جای ممکن ارعاب کنند. این در حالی است که ایران در عرصه میدانی هیچ ترس و هراسی را از خود نشان نداد و بر اساس آنچه حقش بود، وارد فضای اقدام و کنش شد».

این کارشناس سیاست خارجی کشورمان گفت: «در این فضا، اکنون آمریکا باید تصمیم خود را در رابطه با معادله اتمی ایران و توافق برجام بگیرد. بهترین موقعیتی که اسرائیل مشخص کرده بود که آمریکا در قالب آن برجام را احیا کند اشاره به این مساله داشت که ایران به توافق برجام بازگردد و تعهدات خود را عملیاتی کند اما آمریکا و اروپا تحریم ها را برندارند و همچنان به بدعهدی های خود علیه کشورمان ادامه دهند. این وضعیتِ ایده‌آل و ارمانی آن ها بود. با این حال، پافشاری ایران بر حقوق خود آن ها را نامید کرد و تهران قویا اعلام کرد که تا حقوق این کشور در قالب معادله برجام استیفا نشود، صحبت کردن در مورد دیگر مسائل، کاملا بی معنا و بیهوده است».

اکوان تصریح کرد: «در این راستا، غرب به طور خاص این تفکر را دارد که با توجه به تحولات بین المللی و تشدید تحریم ها علیه ایران و همچنین اغتشاشات اخیر در این کشور، ایران عملا در موقعیت و موضع ضعف قرار گرفته و بالاخره به نقطه ای خواهد ریسد که در قالب آن تسلیم می شود و هر آنچه غرب می خواهد را اجرایی خواهد کرد. این در حالی است که ایران حتی در اوج فشارها علیه خود، تسلیم این قبیل دیدگاه ها نشده است. اساسا بر پایه همین درک نیز بوده که غربی ها پیشتر هم وارد میدان مذاکره با ایران شده بودند. اکنون نیز آن ها در حال انجام اشتباه محاسباتی در رابطه با ایران هستند».

وی گفت: «ایران سال هاست که تجربه فشارها و راهبردهای مخرب و منفی غرب علیه خود را دارد و در این میدان به بازیگری آب دیده تبدیل شده است. واقعیت این است که دستِ غرب در شرایط کنونی جهت تحت فشار قرار دادن ایران، به شدت بسته است و اساسا چیز جدیدی را نمی توانند علیه تهران رو کنند. در عین حال، به دلیل شرایط خاص منطقه ای و بین المللی و البته با توجه به قدرت نظامی ایران نیز نمی توانند در حوزه قدرت سخت، تهدید نظامی معتبری را علیه ایران عرضه کنند».

ثمانه اکوان در پایان گفت: «درست به همین دلیل هم هست که شاهدیم بر اساس آنچه اخیرا وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرده، آمریکایی ها هر 72 ساعت برای کشورمان پیام می فرستند و آمادگی خود را برای مذاکره و تعامل با ایران اعلام می کنند. در این فضا، به نظر من تعلل غرب در امر مذاکره با ایران و دستیابی به یک توافق عادلانه با این کشور، بیش از همه به ضرر خودِ آن است زیرا ایران پله به پله در حال توسعه توانمندیهای خود است و هر چه جلو تر رود، فضای مذاکره برای طرف غربی سخت و سخت تر می شود و اهرم های در دسترس ایران نیز متعدد تر و متنوع تر خواهد شد.

در این شرایط، من فکر می کنم عقلانیت حاکم بر غرب، بیش از آنکه به از بین بردن برجام علاقه مند باشد، گزینه توافق با ایران را گزاره ای قابل اتکا تر و مفید تر در راستای منافع خود ارزیابی می کند».