سرماخوردگی را با آنتی‌بیوتیک درمان نکنید؛ مصرف خودسرانه سلامت را تهدید می‌کند
اولین واکنش بسیاری از افراد هنگام بروز علائم سرماخوردگی، استفاده سریع از آنتی‌بیوتیک است. اما آیا این داروها واقعاً به درمان سرماخوردگی کمک می‌کنند یا سلامت فرد را به خطر می‌اندازند؟
دکتر امید مرادی، متخصص داروسازی بالینی و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز، توضیح داد که سرماخوردگی عمدتاً ناشی از ویروس‌هاست و علائم آن شامل تب، آبریزش و گرفتگی بینی، خارش چشم و دستگاه تنفسی، گلودرد و سرفه است. تنها درصد کمی از عفونت‌های تنفسی منشأ باکتریایی دارند و آنتی‌بیوتیک‌ها—مانند آموکسی‌سیلین، پنی‌سیلین و آزیترومایسین—تنها بر باکتری‌ها اثر دارند و در درمان عفونت‌های ویروسی کارایی ندارند.
مرادی تاکید کرد که مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها به بهبود بیماری کمک نمی‌کند، بلکه می‌تواند باعث عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی، واکنش‌های آلرژیک، تغییر فلور طبیعی میکروبی بدن و تداخلات دارویی شود. کودکان و سالمندان به دلیل حساسیت بیشتر، بیش از سایرین در معرض خطر عوارض جدی ناشی از مصرف خودسرانه دارو هستند.
او همچنین هشدار داد که استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها عامل اصلی بروز مقاومت میکروبی است؛ پدیده‌ای جهانی که درمان بسیاری از عفونت‌ها را دشوار و پرهزینه کرده است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۹ مقاومت باکتریایی به طور مستقیم عامل مرگ ۱.۲۷ میلیون نفر و به‌طور غیرمستقیم در مرگ ۴.۹۵ میلیون نفر نقش داشته است.
مرادی تصریح کرد که باور غلط مردم درباره تب و گلودرد—که فکر می‌کنند نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارند—نادرست است، زیرا این علائم معمولاً ناشی از عفونت‌های ویروسی هستند و داروهای رایج مانند استامینوفن و فرآورده‌های ضدسرماخوردگی، تحت نظر پزشک یا داروساز، کافی‌اند.
چه زمانی آنتی‌بیوتیک ضروری است؟
وی یادآور شد که تنها در صورت تشخیص عفونت باکتریایی توسط پزشک، مصرف آنتی‌بیوتیک لازم است. همچنین در صورت بروز علائم شدید، عدم بهبود بیماری یا وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، تنفسی، کلیوی، کبدی، سرطان و ضعف سیستم ایمنی، مراجعه به پزشک ضروری است.
مرادی نقش داروسازان را در آموزش عمومی و نظارت بر تجویز داروها مهم دانست و افزود که این اقدام یکی از مؤثرترین راه‌ها برای جلوگیری از مصرف غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک و مقابله با مقاومت میکروبی است.
به گزارش ایسنا، او در پایان تأکید کرد که مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک در سرماخوردگی نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه سلامت فردی و اجتماعی را تهدید می‌کند و افزایش آگاهی عمومی، تجویز مسئولانه پزشکان و نظارت داروسازان، راهکار اصلی مقابله با این بحران جهانی است.
