سامانه‌ای که سامان ندارد
در شرایطی که برخی از فروشگاه‌ها و مراکز توزیع به‌دلیل نا‌آگاهی مردم از قیمت‌ها اقدام به‌گران فروشی و سوءاستفاده می‌کنند، یکی از وظیفه‌های سازمان‌های مسئول، اعلام شفاف و بهنگام قیمت کالا و خدمات است.
به گزارش بازتاب به نقل از ایران، قائم مقام وزیر صمت هم در این باره می‌گوید: «ابتدایی‌ترین حقوق مصرف‌کننده دانستن نرخ قیمت‌ها است.» برهمین اساس، رئیس جمهوری دو سال قبل دستور راه‌اندازی سامانه‌ای را داد که قیمت‌ها به‌صورت شفاف به مردم اعلام شود. سرانجام هفته قبل، سامانه‌ای با عنوان«سامانه قیمت کالا و خدمات» راه‌اندازی شد، اما گشتی در این سامانه نشان می‌دهد که قیمت همه کالاهایی که در سبد مصرف خانوارها است، دیده نشده و از کل قیمت کالاها فقط 9 کالا در آن درج شده که شماری از آن هم نامه مصوبه است و فقط قیمت یک کالا (روغن)درج شده است. به‌نظر می‌رسد که هنوز پایگاه مزبور به آنچه رئیس جمهوری مد نظر داشت بسیار فاصله دارد و مرجع قیمت در بازار نیست.چیزی شبیه به«پر از خالی.»
سامانه‌ای برای 9 مصوبه
یکی از مشکلاتی که ماه‌های گذشته مردم با آن مواجه بودند و اکنون نیز در برخی از مواقع شاهد آن هستند، نوسان قیمت برخی از کالاها است. این کالاها شاید از سوی کارخانجات با تغییر قیمتی روبه‌رو نشود، اما در برخی از مراحل عرضه، قیمت‌ها مخدوش یا برچسب قیمتی جدید روی کالا نصب می‌شود، بروز چنین سوء‌استفاده‌ها و اعتراضات مردمی سبب شد تا سامانه قیمت کالا و خدمات راه‌اندازی شود.
حال در این سامانه قرار است، قیمت تمام کالاها آورده شود تا مردم بدانند با چه نرخی باید مایحتاج خود را خریداری کنند.
بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در این سامانه از میان تمامی کالاها قیمت 9 کالا آمده و تنها برای روغن با توجه به اسم برند قیمت گذاری‌ها مشخص شده و در مورد سایر کالاها تنها به درج مصوبه دولت اکتفا شده است. در این سامانه به غیر از ریز قیمت روغن می‌توان مصوبه قیمت مرغ، گندم، نان، تخم مرغ، لبنیات، شیرخام، آرد و قندوشکر را دید.
در قیمت تخم مرغ مصوبه ابلاغیه 10 مهرماه سال 96 آمده که قیمت هر کیلو تخم مرغ برای مصرف‌کننده 5200 تومان تعیین شده است. بعد از این مصوبه بارها قیمت تخم مرغ تغییر کرد و البته چند روز پیش هم بعد از سپری کردن روزهای گرانی با افت قیمت مواجه شده است. در حال حاضر قیمت یک بسته تخم مرغ 20عددی حدود 15 الی 17 هزار تومان است.
درباره قیمت مرغ هم مصوبه 29تیرماه سال‌جاری آمده که هر کیلوگرم گوشت مرغ گرم 12900تومان است، اما در این قسمت قیمت گوشت قرمز نیامده است. در سال‌های گذشته تنها مرغ باز کیلویی به فروش می‌رسید ولی چند سالی است که مرغ و گوشت بسته‌بندی در سطح وسیع در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود از این‌رو ضروری است که در سامانه قیمت کالا و خدمات قیمت انواع گوشت و مرغ بسته‌بندی شده بیاید.
از شکر دولتی تا شکر آزاد
در مورد کالای قند و شکر که در ماه مبارک رمضان جزو کالاهای اساسی کمیاب کشور بود و با واردات انبوه آن که طبق آخرین آمار از 600 هزار تن گذشته است بازار شکر آرام شد. در سامانه قیمت کالا و خدمات مصوبه قیمت 3شهریورماه سال 97 آمده شکر درب کارخانه 3000 تومان، شکر فله برای مصرف‌کننده 3400 تومان و شکر بسته‌بندی 900 گرمی 4000 تومان است. این قیمت‌ها در شرایطی است که شکر بسته‌بندی کارخانه‌ها متفاوت است و حتی در برخی از بسته بندی‌ها شکر به حدود 10 هزار تومان هم رسیده است.
کدام قیمت ملاک باشد؟
خریداران لبنیات هم هنوز نمی‌توانند از طریق سامانه قیمت کالا و خدمات قیمت لبنیات را ببینند. در این سامانه قیمت مصوب (22 خرداد 98)
شیر، ماست و پنیر ساده آمده است. این قیمت‌ها در شرایطی عنوان شده که قیمت محصولات لبنی در بازار گرانتر است. البته این قیمت‌ها از سوی کارخانه‌ها با نوسان روبه‌رو شده است. در مصوبه‌ای که در سامانه یاد شده آمده شیر کم چرب 4900 تومان، نیم چرب 5000 تومان و پرچرب 5300 تومان است. ماست کم چرب 900 گرمی هم در این مصوبه 5300 تومان و پرچرب 5800 تومان و پنیر معمولی 400 گرمی هم 4100 تومان است. این قیمت‌ها در شرایطی است که شیر کم چرب کمتر از 5500 تومان از برندها نمی‌توان یافت و ماست کم چرب هم 6000 تومان است. با توجه به فاصله قیمتی مصوب و کارخانه این سؤال باقی است که مردم کدام قیمت را باید ملاک خرید خود قرار دهند؟ آیا مصوبه را بپذیرند یا قیمت‌هایی که روی کالاها حک می‌شود.
نان از سامانه تا سطح شهر
کالای دیگری که در سامانه قیمت کالا و خدمات آمده نان است. در این سامانه قیمت نان سطح شهر قید نشده و طراحان سایت تنها مصوبه دولت(قیمت نان دولتی در تمام استان‌ها) را در آن بارگذاری کردند. با استناد به اعداد آمده در سایت قیمت نان (معیار تهران) لواش 210 تومان، سنگگ سنتی 800 تومان، تافتون سنتی 400 تومان و بربری 650 تومان است. اما در سطح شهر به سختی می‌توان نانوایی را پیدا کرد که با قیمت مصوب دولت نان عرضه کند. خوشبینانه قیمت نان بربری 1000 تومان، سنگک 1000، تافتون سنتی 450 تومان و لواش 250 تومان است. نان، نانوایی‌های آزاد پز هم که معیار و خط کشی برای قیمت‌گذاری آنها وجود ندارد، هر نانوایی با توجه به قیمت آرد و موقعیتی مکانی که قرار گرفته قیمت نان را تعیین می‌کند.
البته در این سامانه قیمت گاز مایع، کود شیمیایی، تعرفه پلیس+10، تعرفه خدمات ورزشی، تعرفه خدمات پستی، تعرفه سازمان سنجش، تعرفه دفاتر پیشخوان دولت، خدمات آزمایشگاهی و آموزش فنی و حرفه‌ای آمده است.از آنجا که موارد یاد شده کمتر در سبد خرید خانوار است به آن اشاره‌ای نخواهیم کرد.
ابتدایی‌ترین حقوق مصرف کننده
حسین مدرس خیابانی معاون وزیر صنعت نیز درباره سامانه قیمت کالا و خدمات در همایش اتاق اصناف گفته است: در این سامانه روزانه قیمت بیش از 100کالا هم قیمت کف بازار و هم قیمت عرف به‌صورت آنلاین منتشر خواهد شد که این اطلاع‌رسانی کمک بسیار مؤثری در تنظیم بازار خواهد داشت. وی با بیان اینکه بحث درج قیمت در تمام دنیا به‌عنوان یک اصل محسوب می‌شود و باید تلاش کنیم ابتدایی‌ترین حقوق مصرف‌کننده را که دانستن نرخ قیمت‌ها است، توسط واحدهای صنفی رعایت کنیم، تصریح کرد: حفظ آرامش بازار مهم‌ترین هدف نظارت بر بازار در شرایط فعلی است و حفظ آرامش مردم در گرو آرامش بازار است. این سامانه تازه متولد شده ضعف‌هایی دارد که هنوز نمی‌تواند به‌عنوان یک مرجع برای مصرف‌کنندگان قرار گیرد. مهم‌ترین چالش این است که سبد مصرفی خانوارها بدرستی در این سامانه دیده نشده و کالاهایی که مورد خرید مردم قرار می‌گیرد هنوز با شفافیت قیمتی روبه‌رو نشده است. از جمله این کالاها که هنوز به آن پرداخته نشده می‌توان به رب گوجه فرنگی، ماکارونی، حبوب، تن ماهی، گوشت قرمز، ماهی، برنج، انواع مواد شوینده، انواع نوشیدنی، محصولات کشاورزی و انواع پوشاک اشاره کرد.
