زردی روی و تنگی نفس عسلویه بر اثر گوگرد
رنگ زرد گوگردی را اهالی عسلویه خوب می‌شناسند زیرا با وزش باد ذرات خشک گوگرد از انبارهای روباز کنار بزرگراه اصلی شهر به پرواز در آمده، در فضا پراکنده می‌شود و با بارش باران و جریان آب‌های سطحی باعث آلودگی هوا و زردپوش شدن زمین و دیگر اماکن و تاسیسات موجود در منطقه می‌شود.
عسلویه را همه با پارس جنوبی و پتروشیمی‌های و پالایشگاه‌هایش می‌شناسند، اما این واحدها در کنار همه مزایایی که از لحاظ اقتصادی و اشتغال زایی دارند، آلودگی‌هایی نیز برای آب، خاک و هوا و سلامت ساکنان جنوبی‌ترین نقطه استان ساحلی بوشهر به همراه آورده‌اند که نیازمند برداشتن گام‌های بلند برای بهبودی است.
این شهرستان هشت پالایشگاه گازی را در خود جای داده‌است که از آنها گوگرد استحصال و برای فروش و صادرات انبارش می‌شود، کاربرد گوگرد در پزشکی و بهداشت، کشاورزی، تصفیه نفت و آب، استخراج مواد معدنی و موارد دیگر کم نیست اما گوگرد محصولی صادراتی نیز هست و سالانه تناژ بالایی از آن به پایانه صادراتی عسلویه می‌رود.
امادر این میان آنچه فعالان و مسئولان محیط زیست و مردم را آشفته کرده‌است آلودگی خاک و هوا و زردی چهره عسلویه است که از انبارهای روبازی ناشی می‌شودد که در هنگام راه‌اندازی قرار بود تنها محل موقت دپوی گوگرد باشد اما به یکی از مراکز اصلی این محصول تبدیل شده‌است.
البته باید به آلودگی‌هایی که بر اثر جریانات هوا و این انبارها رخ می‌دهد، بارگیری و حمل و نقل غیر اصولی را نیز اضافه کرد که با گشاده دستی گوگرد بر سطح معابر می‌پراکنند، بی‌دقتی در بارگیری و حمل و نقل با کامیون‌های غیر مسقف در مسیر بارگیری گوگرد از پالایشگاه تا انبار روباز و مسیر بارگیری از انبار تا اسکله صادراتی سبب می‌شود که این نوع آلودگی به وضوح در حاشیه راه خودنمایی کند.
آشفتگی محیط زیست عسلویه از گوگرد
محمد درویش فعال نام آشنای محیط زیست کشور می‌گوید: هیچ جای دنیا دپوی گوگرد گرانول بدون هیچ سرپوشی دیده نمی‌شود، ذرات گوگرد برراحتی وارد منابع آب سطحی و خلیج فارس می‌شود، پرندگان به اشتباه به جای دانه از این ذرات تغذیه می‌کنند و این می‌تواند آثار زیانبار بسیاری داشته باشد و در نهایت وارد زنجیره غذایی انسان شود.
درویش پس از بازدید میدانی از این منطقه آلوده به گوگرد می‌گوید: عسلویه پر از ذرات زرد رنگ گوگرد است که روی سطح زمین را پوشانده و همه جا پخش شده‌است، روی انبار روباز گوگرد حتی یک چادر کشیده نشده‌است و زمانی که باد می‌وزد ذرات گوگرد همانند توفان شن در منطقه پخش می‌شود.
او با ابراز نگرانی و انتقاد از متولیان این انبارها اذعان می‌کند که این ذرات پراکنده هم بر منابع آب و خاک و هم بر حیات وحش منطقه و در نهایت بر همه اجزای اکوسیستم از جمله انسان‌ها آثار مخربی بر جای می‌گذارد.
او می‌گوید: سازمان حفاظت از محیط زیست باید برای پیشگیری و پایان دادن به این آسیب از اهرم‌های نظارتی خود استفاده کند اتفاقی که تاکنون آنطور که باید نیفتاده است.
همین آلودگی که رفته رفته به آشنایی ناخوشایند در عسلویه تبدیل شد اعتراض‌های متعدد سازمان حفاظت محیط زیست را به دنبال داشت و امام جمعه موقت عسلویه نیز در خطبه‌های نماز جمعه اول شهریورماه به این مساله واکنش نشان داد.
حجت الاسلام مصطفی بدری گفت: «انبار روباز گوگرد در عسلویه سلامت مردم را به خطر انداخته است، بعضی نمی‌دانند که این گوگردها آلودگی زیادی ایجاد می‌کند و آن را در محیطی سرباز رها می‌کنند، انگار متوجه نیستند که اینجا موجود و انسان زندگی می‌کند ».
اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر پیش از این چند بار مهلت‌هایی را برای ساماندهی انبار روباز گوگرد به متولیان آن داده بود اما سرانجام با پایان یافتن این مهلت‌ها ۲۵ تیر بود که فرهاد قلی‌نژاد مدیرکل محیط زیست بوشهر پیگیری قضایی این مساله را رسانه‌ای کرد.
اما این رویه نامیمون همچنان ادامه یافت تا اینکه هفته گذشته دادستان عمومی و انقلاب عسلویه به عنوان مدعی‌العموم در اخطاری به متولیان انبار گوگرد ۲ ماه فرصت داد تا سازوکار ساخت انبار سرپوشیده مکانیزه براساس استانداردهای محیط زیست را مهیا کنند. محمد خدری گفت: پس از این فرصت افرادی که سرپیچی کرده‌اند تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرند.
او همچنین گفت: با توجه به اینکه بر اساس ارزیابی محیط زیست بیشترین آلودگی هوا درعسلویه دی اکسید گوگرد است، ضمن اطلاع رسانی به مسئؤلان قضایی، پرونده در سطح ملی تشکیل می‌شود و پس از فرصت ۲ ماهه با هیچ کس تعارف نخواهیم داشت.
انبار روباز خطر ساز
برای آشنایی بیشتر و دقیق‌تر با این انبار روباز خبر و خطرساز برای محیط زیست و سلامت اهالی عسلویه و سرنوشت این مرکز با رئیس اداره حفاظت محیط زیست عسلویه به گفت‌وگو نشستیم.
مصطفی موذنی می‌گوید: این انبار گوگرد که در حاشیه بزرگراه عسلویه قرار گرفته است، فضایی یکپارچه در ۹ هکتار است که پارتیشن بندی شده‌است و برای انبارش انواع گوگرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آنگونه که این مقام مسئول می‌گوید، این انبار در ابتدا ساخته شد تا به طور موقت محل انبارش گوگردهایی باشد که در مواقعی خاص بیش از ظرفیت انبارهای مکانیزه است، اما با راه‌اندازی پالایشگاه‌های جدید و تولید نوع متفاوتی ازگوگرد، این انبار به محلی دائم برای گوگردهای تولیدی این پالایشگاه‌ها شد و با ایجاد خلل در صادرات بخشی از گوگرد مازاد بر ۲ انبار مکانیزه نیز کماکان راه به همین انبار می‌برند.
موذنی گفت: گوگرد تولیدی ۳ پالایشگاه عسلویه متفاوت است که برای انبارش روانه انبار روباز می‌شوند، او معتقد است کم کاری از شرکت متولی این انبارها است که در ابتدا زیر ساخت لازم را برای این امر فراهم نکرده‌است.
با اعتراض‌ها و جلسات مکرر اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر مقرر شده‌است، دیوارکشی این انبار به نحوی صورت گیرد که امکان پراکنش دانه‌های گوگرد وجود نداشته باشد، بارگیری مکانیزه و برای حمل نیز از کامیون مسقف استفاده شود.
به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان عسلویه اکنون گام‌هایی برای بهبود این مساله از سوی مجتمع گاز پارس جنوبی برداشته شده‌است.
موذنی می‌گوید: اکنون مناقصه دیوارکشی و زیرسازی این انبار انجام و پیمانکار نیز مشخص شده‌است.، البته در برنامه زمانبندی ارائه شده پایان سال ۹۹ برای ساماندهی انبار روباز تعیین شده بود که زمان زیادی به انتهای آن نمانده است.
آنچه در این بخش گفته شد معرفی مختصر انبار گوگردی بود که زمین و هوای عسلویه را به کام آلودگی کشانده و بیش از هر چیز همگان را نگران سلامتی همسایگان صبور خلیج فارس و قطب انرژی ایران کرده‌است.
به گفته کارشناسان، گوگرد و دی‌اکسید گوگرد غشای مخاطی سیستم تنفسی و ریه را درگیر می‌کند.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گوگرد می‌تواند بر سلامت انسان و محیط زیست اثرگذار باشد و یا در ترکیب با دیگر عناصر آلودگی‌های دیگری ایجاد کند که بیماری‌های تنفسی را به همراه می‌آورد.
فرهاد قلی نژاد به ایرنا گفت: هرچند این آلودگی دائمی نیست اما گوگرد این انبار با هر وزش شدید باد هوا را آلوده می‌کند و با باران جاری می‌شود و آب و خاک را می‌آلاید، همچنین در شرایطی موجب اشتعال می‌شود و این بار دی اکسید گوگرد هوای عسلویه را ناسالم می‌کند.
او نیز از تذکرهای مکرر و شکایت اداره کل حفاظت محیط زیست به متولیان یاد می‌کند که البته بی نتیجه نیز نبوده است زیرا به گفته او انبار مکانیزه گوگرد کنگان تا پایان سال آماده می‌شود و انباری دیگر در دست ساخت است، هر چند به گفته او تا آن زمان ضروری است انبار موجود زیرسازی و دیوار کشی شود.
آنچه گوگردهای سرگردان با سلامت مردم می‌کنند
به جدال تلخ و زرد گوگردهای سرگردان با پوست و ریه شهروندان عسلویه بر می‌گردیم تا در گفت‌و گو با متخصص بهداشت حرفه‌ای چند و چون آسیب‌هایی را بررسی کنیم که ممکن است گوگرد بر جان انسان‌ها وارد کند.
رئیس گروه بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر گفت: عنصرگوگرد با نام‌های مترادف گل گوگرد و گردگوگرد می‌تواند برای سلامت افرادی که در مواجهه مستقیم با آن قرار می‌گیرند عارضه‌هایی به همراه داشته باشد.
به گفته اصغر “بلکامه”، تحریک پوست، ایجاد خارش و قرمزی و عارضه‌های پوستی و آبریزش، قرمزی و تحریک چشم از عوارضی است گرد و غبار گوگرد به جای می‌گذارد.
تحریک موکوس غشایی دستگاه تنفس و ایجاد عارضه سرفه و تنگی نفس در دستگاه تنفسی از دیگر آسیب‌های این ذرات پراکنده است که او به آنها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در صورتی که به سهو بلعیده شود سبب تحریک دهان، ایجاد زخم درگلو و اسهال می‌شود.
رئیس گروه بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر تاکید کرد: بر اساس استانداردها گوگرد باید درجای سرد و خنک، به دور از گرما، منابع مشتعل و عوامل اکسیدکننده انبار شود زیرا این عنصر در صورت قرارگرفتن در جوار عوامل اکسید کننده چون اکسیژن و رطوبت هوا قابلیت احتراق و انفجار دارد.
بلکامه این را هم گفت که غلظت بالای این ماده کشنده است و هر چند این اتفاق در محیط باز بسیار نادر است اما باید تدابیر پیشگیرانه سنجیده شود.
اینکه گوگرد برای تولید در بسیاری از زمینه‌های و همچنین ارزآوری عنصری بسیار مفید فایده است جای هیچگونه شکی نیست، همان اندازه که در آلودگی و آسیب‌های ناشی از انبارش آن محیط روباز شکی وجود ندارد.
توسعه پایدار در کنار حفاظت از محیط زیست شهری و دفاع از اکوسیستم موجود روی می‌دهد و لازم است با حفظ همه مزایای تولیدی پالایشگاهی در عسلویه زیرساخت‌های زیست محیطی آن به دقت و حدت دنبال شود.
اکنون مدیر امور هماهنگی و نظارت بر تولید مجتمع گاز پارس جنوبی می‌گوید: تا پایان دی ماه ۹۹ در مجموع ۵۲۶ هزار تن گوگرد در این مجتمع تولید شده‌است و بیشتر از ۵۹۰ هزار تن گوگرد دانه بندی شده نیز به بازارهای خارجی صادر شده‌است.
علی احمدی هدف اصلی مجتمع گاز پارس جنوبی را حذف کامل انبار روباز گوگرد و استفاده از انبارهای مکانیزه بیان می‌کند، امری که به گفته او با راه‌اندازی سوله سوم انبار مکانیزه سایت یک و انبار مکانیزه سایت ۲ که تا سال آینده تحویل می‌شود، محقق خواهد شد تا امکان حذف انبار روباز به طور کامل فراهم شود.
البته مدیر امور هماهنگی و نظارت بر تولید مجتمع گاز پارس جنوبی می‌گوید: در زمان حاضر نیز برای سیاست حذف انبار روباز نزدیک به ۸۰ درصد گوگرد تولیدی در انبار مکانیزه و ۲۰ درصد در انبار روباز ذخیره می‌شود.
اما لازم است حفظ جان مردم عسلویه و محیط زیست و زندگی آنها منوط به تکمیل پروژه‌ها نماند و آنچنان که مسئولان محیط زیست و فعالان زیست محیطی بر آن تاکید دارند برای ساماندهی این انبار خطرساز دست به کار شوند و راه خطر بر گوگردهای سرگردان ببندند.
