ریشه‌یابی موج سوم گرانی ارز/ آل اسحاق: گیر اصلی در نظام تدبیر است

 در تلاطم قیمتی ایجاد شده در بازار ارز، حجم تقاضا برای خرید طی روزهای اخیر افزایش داشته و همین امر بر گرانی چشم گیر قیمت دلار نیز دامن زده است. در همین هیاهو، قیمت دلار هر لحظه رکورد جدیدی به ثبت می رساند که بازارهای مختلف را هم تحت تاثیر قرار می دهد.

یحیی آل اسحاق در گفتگو با نامه نیوز درباره علت موج سوم التهاب در بازار ارز گفت: در روزهای اخیر شاهد موج سوم گرانی ارز هستیم. البته خودم به جمع بندی روشنی درباره علل و عوامل این اتفاق نرسیدم. از نظر منابع ارزی نباید این طور می شد. از نظر عرضه و تقاضای اگر مدیریت ارز انجام شود، موجودی ارزی ما تا پایان سال 210 میلیارد دلار و نیاز ارزی 80 میلیارد دلار است اما به نظر می رسد نظام تدبیر گیر دارد. اگر نظام تدبیر درست سامان بپذیرد و بتواند درست تنظیم کند.

وی افزود: البته دشمن کار می کند تا جو روانی راه بیاندازد ولی اگر تدبیر درستی داشته باشیم امکان کنترل بازار ارز وجود دارد. ما 12-20 میلیارد دلار در سال کالای اساسی اعم از دارو و اقلام خوراکی نیاز داریم. کل واردات کشور در حوزه مواد اولیه و قطعات 40 تا 50 میلیارد دلار ارزیابی می شود. هزینه های دیگر را نیز می توان نهایتا 10 میلیارد دلار را تخمین زد که جمع پُرپرُ آن 80 میلیارد دلار می شود. نگاهی به گزارش های بانک جهانی و سازمان های اقتصادی بین المللی نیز نشان می دهد که ایران 120میلیارد دلار در چین، هند و کره ارز دارد و صادرات غیرنفتی اش نیز دست کم 45 میلیارد دلار است.

رئیس اتاق مشترک ایران و عراق یادآور شد: مطئمنا در بدترین وضعیت نیز ما 50 میلیارد دلار می توانیم نفت بفروشیم که جمع ارقام 120 میلیارد دلار ارز موجود در کشورهای دیگر، 45 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و 50 میلیارد دلار پول نفت حدود 210 میلیارد دلار می شود. نسبت 80 میلیارد دلار نیاز ارزی برای واردات به 210 میلیارد دلار منابع و درآمد ارزی نشان می دهد که نباید با مشکلی مواجه می شدیم. ضمن آنکه منابعی هم از ارزهای شخصی در شرکت ها و خانه ها وجود دارند.

وی افزود: آنچه مهم است تدبیر و نظام تدبیر و قاطعیت در اعمال مدیریت در حوزه بازار ارز است. پرداخت 20 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی باید به موقع انجام شود و بر واردات و عرضه نظارت صورت گیرد که امکان نظارت هم وجود دارد و مسئله پنهانی نیست. چون می دانیم ارز را به چه کسی باید داد؟ چه کالایی می خواهد بیاورد؟ چه زمانی می آورد و چه طور می خواهد ذخیره کند؟ بنابراین نظامی باید تنظیم کند که منابع هدر نرود تا مشکلات در حوزه های مختلف مثل پوشک و شیرخشک پیش نیاید.

این فعال اقتصادی تأکید کرد: همین الان در گمرکات کلی جنس و مواد اولیه برای تولید است، پس مکانیزمی باید باشد که این دستگاه گردن آن دستگاه نیاندازد. در رابطه با معیشت مردم الان بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت کشاورزی دعوا است. این لوث شدن مسائل در شرایط غیرعادی به ایراد نظام مدیریتی بر می گردد که زیبنده نیست. واقعا جای سئوال دارد وقتی واردات، ارز، توزیع، قیمت گذاری و نظارت دست دولت است چرا این وضعیت اتفاق می افتد؟

وی افزود: نظامی به نام بازار ثانویه ارز درست کردند و عرضه کننده ها عمدتا پتروشیمی ها هستند. پتروشیمی ها همین الان بالای 30 تا 40 میلیارد دلار منابع ارزی دارند و می توانند به بازار ارز ثانویه بیاورند. کارخانجات فولاد نیز به همین شکل منابعی دارند. صنعت پتروشیمی و فولاد هر دو تحت مالکیت دولت هستند اینها می توانند ارز را با قیمت مناسب به بازار ثانویه عرضه کنند.

عضو شورای مرکزی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی اظهار کرد: اگر درست این کار انجام می شد، قیمت ارز در بازار ثانویه روی 6 تا 7 هزارتومان می آمد اما هم اکنون قیمت دلار 9 هزار تومان است. علت این اتفاق به عدم عرضه مناسب ارز بر می گردد. در بازار ثانویه هم به علت آنکه تکلیف معلوم نیست خیلی تقاضا به این بازار نیامده چون نگرانی است. در بازار ثانویه ارز به کسی می دهند که ثبت سفارش کرده باشد بنابراین ورودی و خروجی مقدار ارز معلوم و کاملا مسئله تحت نظارت است.

بازار سوم، برای تقاضاهای مردم عادی است که حدود 3 درصد مبادلات ارزی کشور را تشکیل می دهد. متأسفانه این بازار سوم ملاک تعیین قیمت ارز شده است. یعنی وقتی ارز در این بازار گران می شود همه توجه ها را به خود جلب می کند و کسی بخش های دیگر را نمی بیند که 20 میلیارد دلار کالاهای اساسی با دلار 4200 تومان تأمین می شود یا حجم تبادل در بازار ثانویه 45 میلیارد دلار است.

وی ادامه داد: مگر گندم، روغن و برنج و مواد اولیه و قطعات با ارز آزاد می آید؟ وقتی همه بر بازار سوم تمرکز کردند، عدم صحبت و عدم حضور به موقع مسئولان و اختلافات بین آنها نیز به جو روانی حاضر در جامعه دامن می زند. وقتی این جو ایجاد شد نهایتا دشمن بهره برداری می کند یعنی همان کسانی که در وزارت خزانه داری آمریکا مشغول اجرای برنامه های تحریمی علیه ایران هستند تشویق می شوند تا به آتش این جنگ روانی بدمند. عوامل نفوذ داخلی نیز دائم در سایت ها و روزنامه ها بزرگنمایی می کنند که همه این عوامل دست به دست هم می دهد تا نتیجه اش همین می شود که می بینیم.

آل اسحاق گفت: گیر اصلی مربوط به نظام تدبیر و روحیه برخورد و شیوه های اعمال اقتدار و توانایی ماست. همه اقتدار کشور امنیتی شده، قوه قضائیه بنا به وظیفه خود با مفسدین برخورد می کند ولی نمی شود همه کشور را امنیتی کرد چون در این وضعیت وی افزود: هیچ کسی انگیزه و امید به فعالیت ندارد. اگر یک نفر اشتباه کرد نباید همه را با همان نگاه قضاوت کرد. در هر شهر برای نیازهای معمولی مردم ذخایری وجود دارد نمی شود که موجودی این انبارها صفر باشد. دولت برای کالاهای ضروری باید ذخایر استراتژیک داشته باشند. مثلا درباره کالاهای اساسی باید 90 روز نیاز کشور تأمین باشد. حالا اینکه ما از دم همه را احتکار بگوییم، این نگاه امنیتی بیش از دوز لازم است.

رئیس اتاق مشترک ایران و عراق یادآور شد: این به آن معنا نیست که نباید با محتکران برخورد کرد اما این برخورد باید در حد خودش انجام شود. این طور نباشد که همه نگران باشند و بعد هم در کالاهای حساس مثل شیرخشک زندگی روزمره مردم به مشکل بخورد. وقتی سرپرست یک خانواده در تأمین پوشک و شیرخشک بچه اش با مشکل مواجه شود، دست به هر کاری می زند و بعد می رود نیاز 5-6 روز و یک ماهش را می خرد. این موجب می شود که حجم تقاضا بالا برود.

وی افزود: در مدیریت دولت نیاز به تغییر رویکرد است. این دولت تصور می کرد با مذاکرات و ارتباطات بین المللی همه مسائل حل می شود با این دیدگاه در جاده داشت جلو می رفت اما کوه ریزش و جاده را مسدود کرد. دولت هم قبول دارد که راه مسدود است اما حالا باید برگردد و وارد جاده جدیدی شود ضمن آنکه راه بلد خود را نیز تغییر دهد اما هرچه به آقای روحانی گفته می شود این تیم اقتصادی برای وضعیت جدید رویکرد متناسب نمی تواند ارائه دهد و باید نیروهای دیگری به کار گرفته شوند، او نمی پذیرد، چرا؟ چون امید دارد که بتواند در قالب مذاکره با اروپا از بغل سنگ های ریخته شده بر کف جاده راه باریکه ای باز کند و در همان جاده به مسیر خود ادامه دهد اما این کار شدنی نیست. حداقل الان که مشخص است امکان عبور وجود ندارد، دولت باید برگردد و مسیرهای دیگر را امتحان کند تا وقتی راه باز شد دوباره به جاده اول تغییر مسیر دهد.

آل اسحاق تأکید کرد: متأسفانه هرچقدر هم که دلسوزان می گویند آن را سیاسی برداشت می کنند در حالیکه این طور نیست. ترامپ امروز خط و نشان برای ما می کشد و همگان می گویند در وضعیت جنگ اقتصادی هستیم بنابراین دولت برای اداره وضعیت جدید نیازمند آدم هایی با روحیه رزمی است، به عبارت دیگر نباید اصرار کند نیروهای فعلی بمانند. خبرهایی می رسد که برخی وزرا به رئیس جمهور اعلام استعفا می کنند اما او در مقابل پذیرش این استعفاها مقاومت می کند. متأثر از این اتفاق مجلس وارد شد و شروع به استیضاح وزرا کرد. خوب مردم این صحنه را می بینند و نگران می شوند. معتقدم فضا بی جهت دارد متلاطم و بحرانی می شود. در حالیکه علی القاعده نباید این طور باشد.