روی خوش ایرانیان به اینترنت اشیا
با ورود اینترنت شاهد تغییرات زیادی در روند زندگی انسان‌ها بوده ایم و در این بین می‌توان به افزایش روز افزون نقش دستگاه‌های دیجیتال و اینترنت اشیا اشاره داشت.
اینترنت اشیا فناوری جدیدی است که در آن برای هر موجودی (اعم از انسان، حیوان یا اشیا) قابلیت ارسال داده از طریق شبکه‌های ارتباطی اعم از اینترنت یا انواع دیگر فراهم می‌شود. بنا به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اکنون زیرساخت‌های توسعه اینترنت اشیا در کشور فراهم شده و لازم است دستگاه‌های متولی برای استفاده از این تازه‌ترین فناوری گام بردارند. البته باوجود اهمیت فزاینده این فناوری جدید در کاهش مصرف انرژی، حتی با گذشت دو سال از مطرح شدن نام آن در ایران، شاهد اجرایی شدن پروژه‌ای در این زمینه نبوده‌ایم.
به گزارش بازتاب به نقل از آرمان ، اینترنت اشیا یا (IOT) برای نخستین بار در سال ۱۹۹۹ توسط کوین اشتون مورد استفاده قرار گرفت و جهانی را توصیف کرد که در آن هر چیزی از جمله اشیای بی جان، برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به کامپیوترها اجازه دهند آنها را سازماندهی و مدیریت کنند. اینترنت در حال حاضر همه مردم را به هم متصل می‌کند ولی با اینترنت اشیا تمام اشیا به هم متصل می‌شوند. بررسی‌های موسسه تحقیقاتی گارتنر نشان می‌دهد که تا سال 2020 بیش از 25میلیارد وسیله مختلف در جهان از طریق خدمات مبتنی بر اینترنت اشیا به اینترنت یا دیگر شبکه‌های اطلاع‌رسانی متصل خواهند شد. بررسی‌های شرکت سیسکو نیز حاکی از این مطلب است که تا سال 2018 ماشین‌ها و سیستم‌های الکترونیکی می‌توانند از طریق اینترنت بدون نیاز به انسان‌ها و حتی بیشتر از آنها با یکدیگر در ارتباط باشند. به زبان ساده در اینترنت اشیا می‌توان برای هرچیزی سنسوری در نظر گرفت و با انطباق آن با اینترنت کنترل را به دست اینترنت سپرد و با خیالی آسوده به زندگی پرداخت. استفاده از اینترنت اشیا می‌تواند راهکاری هوشمندانه برای مدیریت مصرف انرژی در کشورمان باشد، زیرا می‌توان با اتصال همه وسایل منزل به آن بهترین زمان استفاده از انرژی برق را انتظار داشت و با تدوین برنامه و دادن آن به اینترنت مطمئن بود که وسایل در زمان‌هایی که لازم است انرژی مصرف خواهند کرد.
مزایای اینترنت اشیا
پیش‌بینی می‌شود که با توسعه فناوری اینترنت اشیا، صنایع و مشاغل از جمله کشاورزی و کارخانه‌ها نیز متحول شوند. بخش کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که اینترنت اشیا وارد آن شده است. تعداد ابزاری که به اینترنت متصل می‌شوند در صنعت کشاورزی در حال افزایش است و ارزش مادی آن تا سال 2020 به 75میلیون دلار خواهد رسید. حسگرها و ابزار نصب شده در مزارع به کشاورزان کمک می‌کند تا داده‌هایی را از محصولات و احشام خود جمع‌آوری کنند و از وضعیت آنها مطلع شوند. بخش بهداشت و درمان یکی دیگر از بخش‌هایی است که از خدمات اینترنت اشیا بهره‌مند می‌شود. اتصال تجهیزات درمانی به اینترنت می‌تواند کارایی آنها را بیشتر کند تا خدمات بهتری به بیماران ارائه داده شود. تکنولوژی اینترنت اشیا در خرده‌فروشی‌ها هم کاربردهای زیادی دارد. خرده‌فروشان با استفاده از ابزار سازگار با بلوتوث و دیگر فناوری‌های بی‌سیم به گوشی‌های هوشمند کاربران متصل شده و آنها را از جدیدترین محصولات و خدمات عرضه شده آگاه می‌سازند.صنعت حمل و نقل هم از ظهور اینترنت اشیا بی بهره نخواهد بود. با اتصال حسگرها به کشتی‌ها و کامیون‌ها می‌توان دمای محیطی را برای حفظ کالای در حال انتقال کنترل کرد. همچنین با به کار بردن این فناوری امکان جمع‌آوری داده از مسافران و محیط و بهینه‌سازی مصرف سوخت فراهم می‌شود. دبیر نخستین کنفرانس بین‌المللی اینترنت اشیا با بیان اینکه به‌کارگیری اینترنت اشیا سبب مصرف بهینه و تسهیل زندگی می‌شود، گفت: «اگر در زمینه اینترنت اشیا سرمایه‌گذاری کنیم می‌توانیم در بازار بین‌المللی حضور خوبی داشته باشیم.» امیرحسن منجمی اظهار کرد: «اکنون تکنولوژی این اجازه را به ما می‌دهد تا متصل شدن به اینترنت صرفا از طریق کامپیوترهای عادی نباشد. چند سال است که با تلفن‌های هوشمند به اینترنت متصل می‌شویم. تکنولوژی جدید این اجازه را به ما می‌دهد که وسایل دیگر نیز به سادگی به اینترنت متصل شوند. در منازل وسایلی چون تلویزیون، سیستم حرارت مرکزی، یخچال و… همه می‌توانند به اینترنت متصل شوند.» او با اشاره به کاربردهای دیگر اینترنت اشیا افزود: «از دیگر کاربردهای این تکنولوژی این است که قبل از رسیدن به منزل می‌توانید دمای خانه را به دلخواه با تلفن همراه تنظیم کنید در این صورت نیازی به روشن ماندن مداوم این سیستم‌ها نیست که این امر به صرفه جویی مصرف انرژی کمک بسیاری می‌کند.» دبیر نخستین کنفرانس بین‌المللی اینترنت اشیا درمورد الزام وجود اینترنت اشیا گفت: «در بسیاری از موارد اینترنت اشیا حالت اضطراری پیدا می‌کند مثل داروخانه‌هایی که داروهای بسیار ضروری افراد جامعه را تامین می‌کنند، اگر ما یک روز شیر نخوریم اتفاق خاصی نمی‌افتد اما نبود برخی از داروها می‌تواند به مرگ افراد بیمار منجر شود.» به گفته منجمی، چند سال است که کار در مورد اینترنت اشیا در دانشگاه اصفهان شروع شده و طرح‌های بسیار خوبی ارائه شده است. عمده کاربرد اینترنت اشیا در ایران در زمینه سیستم‌های ترافیکی است. در این طرح‌ها اتومبیل‌ها هر کدام به صورت یک موجودیت مستقل به اینترنت متصل هستند و بین خودشان پیام ارسال می‌کنند و این قابلیت را دارند که اخبار ترافیکی را به هم مخابره و از تصادف جلوگیری کنند.
معایب اینترنت اشیا
اگرچه اینترنت اشیا مزایایی نیز به همراه می‌آورد و از جمله باعث هوشمند شدن هر چه بیشتر محیط زندگی می‌شود، اما حریم شخصی و امنیت مردم را نیز به‌طور جدی به خطر میاندازد. اکثر وسایل برقی که قرار است به این شیوه به اینترنت متصل شوند آسیب‌پذیر و قابل نفوذ بوده و توسط هکرها، سارقان اینترنتی، دولت‌ها و نهادهای اطلاعاتی قابل سوءاستفاده خواهند بود، لذا یک هکر می‌تواند، کنترل تمامی ابزار و وسایل مورد استفاده فرد در منزل، محل کار و دیگر محیطها را به دست بگیرد و اطلاعات مفصل و دست اولی در مورد عادات زندگی خصوصی و حرفه‌ای مردم جمع‌آوری کند. پیش از این، این نوع سوءاستفاده‌ها محدود به هک کردن دوربینهای امنیتی و مدار بسته یا وبکمها بود، اما اگر قرار باشد یخچال اتومبیل، لامپ، شیر آب منزل و… هم به اینترنت متصل باشند، پیامدهای حملات هکری به آنها فاجعه‌بار بوده و می‌تواند به بهای جان انسان‌ها تمام شود. حتی در آینده نزدیک و با اتصال خودروها به اینترنت، هکرها می‌توانند به آنها نفوذ کرده و در سیستم تهویه یا ترمز اتومبیل اختلال ایجاد کنند و موجب مرگ یا مجروح شدن سرنشینان آن شوند. همچنین می‌توان با نفوذ بدافزارها به تاسیسات حساس مانند تاسیسات هسته‌ای، زمینه تخریب آنها را به وجود آورد.
ضرورت حمایت دولت از توسعه اینترنت اشیا
بنا به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اکنون زیرساخت‌های توسعه اینترنت اشیا در کشور فراهم شده و لازم است دستگاه‌های متولی برای استفاده از این تازه‌ترین فناوری گام بردارند. محمود واعظی ادامه داد: «25هزار روستا دارای اینترنت پرسرعت است که تلاش می‌شود 90درصد روستاهای دارای جمعیت بیش از 20 خانوار تا پایان دولت به اینترنت پرسرعت مجهز شوند.»او تصریح کرد: «در آغاز دولت یازدهم سه و نیم‌میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کردند که اکنون این میزان به 40میلیون نفر افزایش یافته و استفاده‌کنندگان از شبکه ملی اطلاعات نیز بیشتر شده است. وزیر ارتباطات شبکه ملی اطلاعات را فرصتی دانست که علاوه بر افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات هزینه کمتر را برای مردم به همراه آورده است. توسعه فناوری اینترنت اشیا در کشور و بهره گرفتن از آن در اعمال مدیریت صحیح نیازمند حمایت‌های ویژه دولت از این فناوری است، چنان‌که پیش‌تر به گفته فرهاد پولادی، رئیس آزمایشگاه اینترنت اشیا دانشکده پست و مخابرات، با وجود گذشت دو سال از مطرح شدن نام اینترنت اشیا در کشور، حمایت کمرنگ دولت از این جدیدترین فناوری سبب شده است هنوز شاهد اجرا شدن پروژه‌ای در این زمینه نباشیم.
