رودخانه های مازندران در تهدید زباله

رودخانه های معروف مازندران از جمله تجن ، هراز ، چشمه کیله ، بابلرود ، تالار و سیاهرود در معرض تهدید زباله قرار دارند چراکه روزانه صدها تن زباله چه به صورت فردی و یا از سوی دستگاههای عمومی در حاشیه ان ریخته می شود.

این رودخانه ها در بخشی از مسیرشان از مناطق شهری چون ساری ، امل ، بابل ، تنکابن و قائمشهر عبور می کنند که می تواند بر زیبایی و اهمیت این شهرها بیافزاید اما فاضلابهای مناطق شهری نیز عموما به این رودخانه ها ریخته می شود.

رودخانه های مازندران علاوه بر تامین اب اشامیدنی مردم به دلیل استفاده کشاورزان برای مزارع از اهمیت بالایی برای کشاورزی منطقه برخوردار است ، اما ریخته شدن زباله در حاشیه این رودخانه ها از جمله نخاله های ساختمانی ( گچ ، سیمان ) پسماندهای چوب ، پلاستیک و نیز فاضلابهای مناطق مسکونی خطر جدی را برای محیط زیست آن ایجاد کرده است .

زباله های ریخته شده در حاشیه رودخانه ها نه تنها موجب از بین رفتن زیبایی منطقه شده بلکه زندگی موجودات داخل رودخانه ها را با خطر جدی مواجه کرده است.

** نبود مدیریت قوی بر حل مساله زباله در مازندران

عضو گروه جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط زیست مازندران روز یک شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه اوضاع مدیریت زباله در استان های شمالی کشور اسفناک است ، افزود : به دلیل نداشتن محل دفن زباله ، زباله ها در دل کوه ، جنگل و دریا رهاسازی می شود.
فریبا قلی پور با اعلام اینکه بحث زباله در استان مازندران سیاسی شده است ، گفت که برخی زد و بندها ، باعث نیمه تمام رها شدن پروژه ها توسط پیمانکاران در مازندران شده است.

وی یکی از پروژه های نیمه تمام را راه اندازی کارخانه کمپوست در شهرستان قائمشهر اعلام کرد و گفت که به خاطر برخی مسائل که در شوراهای قبل این شهر وجود داشته است ، تنها اسکلت این کارخانه راه اندازی شده است .

عضو گروه جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط زیست با اشاره به اینکه آمار زباله استان مازندران نسبت به سایر استان ها در زمان معمولی سال هم بالاتر است افزود : در ایام تعطیلات نیز به دلیل ترافیک شهری و حضور مسافران در این استان سرسبز ، تنها بر حجم زباله ها در کنار رودخانه ها و جنگل ها افزوده می شود.

قلی پور تفکیک زباله از مبدا ، ایجادکارخانه های کمپوست در شهرهای استان را در حل مساله زباله موثر دانست و بیان کرد : ایجاد واحدهای زباله سوز مورد تائید ما نیست چراکه این واحدها باعث آلایندگی هوا می شود که این امر خیانت به محیط زیست و نسل آینده است.

طبق آمار در استان مازندران روزانه 3 هزار تن زباله تولید می شود که عموما در 27 نقطه جنگلی به وسعت 300هکتار انبار می شود. این جدا از زباله هایی است که مردم به صورت تفریحی و غیر رسمی در کنار رودخانه ها ، جاده ها و محل های مسکونی می ریزند.

**آلودگی مواد غذایی با شیرابه های زباله

رئیس مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در گفت و گو با ایرنا گفت که بدلیل اینکه سطح آبهای زیرزمینی در شمال ایران بالاست و از سوی دیگر زباله به پای کوه و دشت ریخته می شود که می توان به عنوان یک بلای آسمانی از آن نام برد و با بارش باران، مواد سمی از طریق آب و هوای آلوده حیات مردم را به خطر می اندازد.

پروفسور قاسم نجف پور بیان کرد: آبهای کثیف منشاء آلودگی است و شیرابه های زباله وقتی شسته شود حلقه های سمی آن ، آبهای سطحی را نیز آلوده خواهد کرد ، رودخانه ها و مواد غذایی همانند برنج را آلوده می کند و آوردن آن برسر سفره ها خطرناکترین موضوعی است که به نسل های بعدی سرایت می کند.

وی با بیان اینکه متخصصان امر براین باورند که اگر زباله با ویژگی های خاص دفع شود در نهایت به زندگی ما برمی گردد؛ افزود: بی توجهی به دفن بهداشتی زباله سونامی سرطان را در پیش خواهد داشت.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل ضمن بیان این مطلب که طرح تفکیک زباله از مبداء می تواند به عنوان یک الگو در شهر پیاده شود و یک طرح موفقی باشد؛ بیان داشت: برای اینکه زباله های شهری را به فرآورده های مفید تبدیل کنیم باید در چند بخش کمک کار باشیم.

نجف پور اظهار داشت: شیشه ، آهن آلات، چوب و پلاستیک دارای منبع انرژی و ارزش تبدیلی می باشند که در انرژی و سوخت می توانیم از آن بهره بگیریم.

وی افزود: تبدیل زباله به انرژی برق امروزه با روش های مختلف در دنیا در حال انجام است که بعنوان نمونه سایتی در نزدیکی شهر مونیخ راه اندازی شده است که بیش از 30 سال است که ضایعات را به چند بخش مفید در حال تبدیل کردن است.

نجف پور اظهارداشت: در این سایت ،ضایعات بیمارستانی که می تواند خطر بزرگی داشته باشد به انرژی برق تبدیل می شود و بخش دیگری که قابل بازیافت و نه قابل تبدیل شدن باشد در جای مخصوصی برای تولید گاز متان از آن استفاده می شود و این گونه اروپا از زباله در چند بخش استفاده می کند.

وی با بیان اینکه استان مازندران بدلیل اینکه دارای شرایط آب و هوایی شبیه اروپا است در زمینه های تبدیل و بازیافت زباله می تواند شبیه انها عمل کند افزود: باید مسئولان امر در چهار نقطه ورودی شهر، چهار گونه دریافت زباله داشته باشند و سپس تفکیک و وارد سایت شود.
نجف پور گفت که تمدن یکی از عوامل مهم در تولید ضایعات است چرا که استفاده آب با باطری، آب میوه، پلاستیک بجای کاغذ در استفاده از میوه ها، ظروف یکبار مصرف و غیره تولید زباله ها را چند برابر کرده است و باید مردم را برای رفع و کاهش تولید زباله آموزش داد و حتی در صورت عدم پایبندی به قوانین باید مورد تنبیه قرار داد.

استاد مدعو دانشگاه واترلو کانادا ، با بیان اینکه نخاله های ساختمانی وصله ناهنجاری می باشد که به محیط زیست چسبانده شده است، گفت: امروزه متاسفانه نخاله های ساختمانی در حاشیه رودخانه ها ریخته می شود اما همانند اروپایی ها می شود در یک سایت مشخصی تحویل داد و سپس آسیاب کرده تا دوباره به شن و ماسه تبدیل و در ساخت ساختمان ها مورد استفاده قرار داد.

** ریختن زباله ، آلودگی که به مردم باز می گردد

رئیس اداره محیط زیست شهرستان قائمشهر نیز با بیان اینکه رها سازی زباله در حاشیه رودخانه ها به فرهنگ مردم باز می گردد ، گفت که باید به آگاه سازی مردم بپردازیم زیرا رهاسازی زباله ابتدا باعث آلودگی محیط زیست و در نهایت این آلودگی به خود فرد باز می گردد.

محمد دعاگو با اشاره به اینکه رهاسازی زباله در حاشیه رودخانه ها باعث آلوده شدن دریاها می شود ، افزود : زباله های ریخته شده در حاشیه رودخانه ها نه تنها موجب از بین رفتن زیبایی منطقه می شود بلکه در یک چرخه زمانی ،آلودگی ها به خود انسان باز می گردد.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان قائمشهر با اشاره به اینکه تفکیک زباله یک کار فرهنگی است ، بیان کرد : هزاران محیط بان هم نمی توانند جلوی ریختن زباله توسط شهروندان را بگیرند ، بلکه مردم باید سطح زیست محیطی خود را بالا ببرند تا محیط زیست خود را حفظ کنند.

دعاگو با اشاره به اینکه بخشی از مدیریت پسماندها به بحث اجرایی و ضعف مدیریت باز می گردد ، افزود : مدیریت پسماند در سال 84 تصویب شد ، مدیریت اجرایی پسماند در شهر با شهردار ، روستاها با دهیار و بین حوزه شهر و روستا با بخشدار است اما ضعف مدیران اجرایی باعث شد تا نتوانند محدوده خود را به خوبی مدیریت کنند.

وی در بحث تفکیک زباله ، بیان کرد : در شهرستان قائشمهر این موضوع را در دستور کار قرار داده ایم تا بتوانیم شهروندان را متقاعد کنیم که به تفکیک زباله از مبدا بپردازند چراکه این تفکیک باعث می شود تا 30 درصد از حجم زباله ها کم شود.

**کاهش سطح خاک چال های زباله با کمینه سازی زباله

یک متخصص عمران – محیط زیست نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چنانچه طرح تفکیک زباله به اهداف کمینه سازی زباله ها دست یابد، سطح اشغال توسط خاک چال ها را می توان به تدریج کاهش داد و در نهایت خطر نشر شیرابه به آبهای زیرزمینی و غیره تا حد معقولی کاهش می یابد.

دکتر حسن امینی راد اظهارداشت: کمینه سازی، استفاده مجدد، بازچرخ خوانی، بازیابی انرژی و خاک چال ها از موارد مهم برای طرح تفکیک زباله است که در کشورهای اروپایی اجرا شده و بسیار به رفع مشکل زباله کمک خواهد کرد که متاسفانه در کشور ما این موضوع برعکس عمل می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل اظهارداشت: با بکارگیری صنایع تبدیلی در کشور ایرلند حجم 90 درصدی خاک چال های زباله به 40 درصد کاهش یافت.

امینی راد گفت: برای اینکه بتوان طرح تفکیک زباله از مبداء را با موفقیت انجام داد باید در ابتدا شناسایی دقیق از میزان زباله تر و زباله خشک در فصل های مختلف برای استان مازندران انجام گرفته و با یک دامنه اطلاعات کافی در خصوص ایجاد صنایع تبدیلی گامی موثر برداشت.
در ماه های اخیر برخی از شهرداری های مازندران به این نتیجه رسیدند که تفکیک پسماندها به دو دسته تر و خشک در مبداء تولید از آلودگی ناشی از مخلوط شدن و فعل و انفعالات شیمیایی و تولید شیرابه پیش گیری می کند و تبدیل مواد به محصولات جدید و قابل استفاده را در بردارد.

این شهرداریها برنامه هایی را برای تفکیک زباله از مبدا اغاز کردند که امید دارند با فرهنگ سازی و کمک مردم میزان تولید زباله کاهش و با تفکیک زباله از مبدا امکان بازاوری ان راحت تر شود.

کارشناسان می گویند راه حل مساله زباله در مازندران همکاری مردم و مدیران است بدین طریق که با فرهنگ سازی بین مردم زباله کمتر تولیدشده ، محیط پیرامون همانند خانه برای مردم فرض شود و زباله ریخته نشود ، با فراهم کردن زیرساخت از سوی شهرداریها تفکیک زباله در مبدا صورت گیرد و نیز با ایجاد واحدهای کمپوست ، زباله های باقیمانده تبدیل بهینه شود.

منبع:ایرنا