روایت یک پیشنهاد عجیب در برخی مدارس ابتدایی؛ سال دیگر بیایید! / دردسر تازه کرونا؛ عقب‌ماندگی تحصیلی نوآموزان
«امسال، فرزندتان را برای کلاس اول در مدرسه ثبت‌نام نکنید.» این توصیه‌ای است که برخی از مدیران مدارس ابتدایی هنگام ثبت‌نام به والدین کودکان نوآموز که باید در ســـال تـحـصـیـلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به کلاس اول بروند، دارند و از آنها می‌خواهند یک سال دیگر صبر کنند تا تکلیف بیماری کووید-۱۹ مشخص شود. پیشنهادی که حالا پدران و مادران کودکان ۶ تا ۷ ساله را سردرگم کرده و آنها نمی‌دانند چه تصمیمی درباره آینده تحصیلی فرزندشان بگیرند. کرونا سایه سنگینش را روی سر درس و مدرسه هم پهن کرده است.
طبق آمار اعلام شده از سوی معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش برای سال تحصیلی آینده باید یک میلیون و ۵۷۴ هزار و ۲۰۸ کلاس اولی در مدارس ثبت‌نام کنند که در مقایسه با سال تحصیلی قبل رشد ۴.۲ درصدی دارد.
این معاونت خرداد امسال اعلام کرد قوانین ثبت‌نام کلاس اولی‌ها در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ تغییری نکرده و دانش‌آموزان متولد نیمه اول سال که تا مهرماه ۹۹، ۶ سال تمام هستند، باید برای کلاس اول ابتدایی ثبت‌نام کنند. بدین‌ترتیب کودکان متولد نیمه اول سال ۹۳ به قبل مشمول ثبت‌نام در مقطع اول ابتدایی خواهند بود.
فرزندمان را در مدرسه ثبت‌نام نمی‌کنند
با توجه به احتمال آنلاین بودن کلاس‌ها و سنخیت نداشتن این شیوه با روحیات کودکان نوآموز، برخی خانواده‌ها در ثبت‌نام نوآموز خود برای کلاس اول در سال جاری به تردید افتاده‌اند. والدین نوآموزان می‌گویند که به آنها پیشنهاد شده برای ثبت‌نام فرزندشان یک سال دیگر صبر کنند. البته این رویه همه مدارس نیست و بیشتر در مدارس دولتی دنبال می‌شود. عطیه سرلک که برای ثبت‌نام پسرش به دبستانی در منطقه ۱۳ تهران رفته در این‌باره به همشهری گفت: «برای ثبت‌نام که اقدام کردم، مدیر شناسنامه فرزندم را که دید گفت چون متولد مرداد است، پیشنهاد می‌کنم یک سال دیگر صبر کنی. چون سال تحصیلی پیش رو هم بیشتر آموزش‌ها مجازی است و این برای کودک ۶ساله خوب نیست و ما توصیه نمی‌کنیم. بعد هم توضیح داد که چقدر دانش‌آموزان پایه اول سال گذشته افت تحصیلی داشتند و نتوانستند حروف الفبا و اعداد را خوب یاد بگیرند و اذیت شدند و حتی یکی دو نفر نیاز به تکرار پایه دارند و اینطوری شد که من و چند مادر دیگر که برای ثبت‌نام رفته بودیم، دودل شدیم و فعلا دست نگه داشتیم».
این موضوع را برخی والدین دیگر هم تأیید کردند و می‌گویند چنین پیشنهادی به آنها هم شده و البته اختیار تصمیم‌گیری را به خود آنها واگذار کرده‌اند. حیدر دلیری، پدر سامان که باید امسال در جوانرود کرمانشاه به مدرسه برود، در این‌باره به همشهری گفت: «معاون آموزشی مدرسه توضیح داد که ما به پدر و مادر همه بچه‌هایی که متولد مرداد یا شهریور هستند، گفتیم که می‌توانند مثل متولدین نیمه دوم برای سال تحصیلی آینده مراجعه کنند. حرفشان هم این است که کلاس اول مادر و اساس همه پایه‌هاست و اگر کودک حروف الفبا و اعداد را یاد نگیرد در خواندن و نوشتن به مشکل می‌خورد و به‌اصطلاح پایه‌اش ضعیف خواهد شد. بعد هم گفتند که آموزش مجازی برای بچه‌های کلاس اول خوب نیست و ما هم پذیرفتیم و تصمیم داریم امسال دخترمان را به مدرسه نفرستیم».
این موضوع آنقدر در مدارس ابتدایی تکرار شده که پای آن به فضای مجازی هم کشیده شد و برخی از والدین درباره آن نوشته‌اند و آموزش و پرورش را خطاب قرار داده‌اند که واقعیت را بگوید و آنها را آگاه کند. سمیرا مصلی‌نژاد در این‌باره نوشته: «اگر واقعا افت تحصیلی پایه اول ابتدایی سال تحصیلی گذشته زیاد بوده، آموزش و پرورش آمار را اعلام کند تا هم والدین این بچه‌ها و هم آنهایی که کودکشان امسال باید به کلاس اول برود، آگاه باشند و فکری به حال این ماجرا کنند.»
آموزش و پرورش تکذیب می‌کند
اما مسئولان وزارت آموزش و پرورش می‌گویند که پیشنهاد مدیران مدارس برای یک سال دیرتر ثبت‌نام شدن نوآموز پایه اول ابتدایی به والدین او خلاف قانون است و مورد تأیید این وزارتخانه نیست.
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی این وزارتخانه در این‌باره به همشهری گفت: «نه‌تنها در این خصوص بخشنامه‌ای صادر نشده یا جلسه‌ای با مدیران برگزار نکردیم، بلکه آن را خلاف قوانین و مقررات می‌دانیم و اگر مطلع شویم مدیر یا معاون مدرسه‌ای چنین پیشنهادی به والدین داشته، او را بازخواست خواهیم کرد».
حکیم‌زاده افزود: «واقعیت این است که نرخ پوشش تحصیلی برای ما خیلی مهم است و جز ابعاد داخلی، برای ما بعد بین‌المللی هم دارد و اگر کودکان ۶سال تمام به مدرسه نروند، جزو کودکان بازمانده از تحصیل محسوب خواهند شد و رتبه ما را در جدول جهانی نرخ پوشش تحصیلی پایین می‌آورند و آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به نظام آموزشی ما وارد می‌کند».
معاون آموزش ابتدایی وزارتخانه تأکید دارد که باید همه یک میلیون و ۵۷۴ هزار و ۲۰۸ کودک نوآموز امسال در کلاس اول ثبت‌نام کنند و اگر مواردی داشته باشیم که برای ثبت‌نام به مدرسه مراجعه نکنند، از طریق اداره‌های آموزش و پرورش به وضعیت آنها رسیدگی خواهد شد؛ «درست است که حضور فیزیکی در مدرسه بهتر از آموزش مجازی است اما به هر حال باید دانش‌آموز در سن مقرر به مدرسه برود. ما به والدین این اطمینان خاطر را می‌دهیم که با آموزش‌های مکمل و مستمر مشکل افت تحصیلی در نوآموزان را حل کنیم و اجازه ندهیم که در یادگیری آنها خللی ایجاد شود.»
او در پاسخ به این سؤال که نرخ افت تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی سال ۱۳۹۹-۱۳۹۸ چقدر بوده، گفت: «ما افت تحصیلی در این پایه نداشتیم. چون در چند مرحله از مدارس خواستیم که آموزش‌ها را برای دانش‌آموزان تثبیت کنند و کودکانی را که در برخی دروس مشکل دارند شناسایی کنند و به‌طور جداگانه به آنها آموزش دهند و وضعیت تحصیلی آنها را بهبود بدهند. اصلا بازگشایی مدارس در اردیبهشت به همین دلیل بود، بنابراین اگر مدیر و معلمانی این کار را نکردند قطعا خلاف قوانین و بخشنامه‌ها عمل کردند».
کارشناسان چه می‌گویند؟
نظر کارشناسان آموزشی در این‌باره متفاوت است، گروهی معتقدند که آموزش حضوری برای کودک ابتدایی ضروری است و تعویق افتادن در آموزش به دلیل شرایط فعلی بیماری کرونا هیچ مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌کند. آنها معتقدند با توجه به نگرانی‌های خانواده‌ها از سویی و تاثیر نامطلوب احتمالی شروع تحصیل به شیوه آنلاین، عقب‌افتادن یک سال برای شروع به تحصیل نوآموزان را امری موجه و قابل دفاع می‌دانند. گروه مقابل می‌گویند که آموزش باید در همان شش سالگی دنبال شود و آموزش غیرحضوری اگر درست و برنامه‌ریزی شده باشد، آسیبی به یادگیری کودک وارد نخواهد کرد. شهبانو توکلی، کارشناس آموزش ابتدایی جزو گروه اول است، او می‌گوید آموزش مجازی برای کودکان از بی‌کیفیت‌ترین روش‌های تدریس است؛ «کودک شش ساله باید فرایند جامعه‌پذیری را آغاز کند و با کار گروهی و فعالیت جمعی در محیط استاندارد آشنا شود. آموزش مجازی از این مزیت مهم و اساسی تهی است و قادر نیست رشد کودک در این زمینه را به‌عهده گیرد.»
تردید درباره یادگیری کودکان
او افزود: «روش مجازی حتی قادر نیست آموزش‌های اولیه را هم به‌درستی پوشش دهد. یک تحقیق میدانی از معلمان ابتدایی در اردیبهشت امسال نشان داد آنها از این روش راضی نیستند و می‌گویند نتوانسته‌اند بین ۲۰تا ۳۰درصد اهداف آموزشی را محقق کنند. در خود اظهاری ۳۰۰معلم پایه اول و دوم در سراسر کشور آمده که نسبت به یادگیری کامل دروس توسط دانش‌آموزان خود مشکوک هستند و فرم ارزیابی نهایی آنها را با درنظر گرفتن کف استاندارد پر کرده‌اند». توکلی ادامه داد: متأسفانه آموزش و پرورش تنها به دنبال افزایش نرخ پوشش تحصیلی در دوره ابتدایی است و به کیفیت آموزش‌های ارائه شده در این مقطع توجه چندانی ندارد. این است که افت تحصیلی در مقطع متوسطه اول خودش را نشان می‌دهد. البته که آنها این آمار را هم سالیان سال است که پنهان نگه داشته‌اند و در اختیار مجامع علمی نمی‌گذارند اما تحقیقات میدانی نشان می‌دهد که افت تحصیلی شدیدی در مقطع متوسطه اول و دوم داریم.
آموزش باید منعطف و خلاق باشد
علیرضا ملکی، دیگر کارشناس ابتدایی مخالف توکلی فکر می‌کند و معتقد است که آموزش مجازی بهتر از یک سال عقب‌افتادگی تحصیلی است. او در این‌باره به همشهری گفت: «هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند درباره پایان این بیماری قطعی حرف بزنند و مشخص نیست تا چه زمانی وضعیت همین گونه است پس اگر قرار باشد همه فعالیت‌ها تعطیل شود و جوامع بیکار بنشینند تا روزی این ویروس به پایان کارش در جهان برسد که نمی‌توان آینده‌ای برای زندگی بشر متصور بود. ما باید خودمان را با شرایط جدید تطابق دهیم. ویژگی ذات بشر انعطاف و پیدا کردن راه جدید است. آموزش کودکان هم مثل سایر فعالیت‌ها باید خودش را با روش‌های جدید و فناوری‌های به روز مطابقت بدهد و خلاقانه راهش را دنبال کند».
او ادامه داد: درست است که کودکان از فعالیت‌های گروهی و تجربه‌های مشترک و حضور در فضایی بزرگ‌تر از خانه محروم می‌شوند اما در عوض آنها می‌توانند استفاده از فناوری‌های جدید و به روز را فرا بگیرند و فضای بحرانی را به فرصتی برای ارتقای دانش فناوری خود تبدیل کنند. تنها در این روش والدین باید مراقب باشند که کودک به انزوا کشیده نشود و زندگی روباتی پیدا نکند.
کرونا روزهای سختی را برای همه به‌ویژه کودکان رقم زده است. به‌خصوص زمانی که مشخص شد این گروه هم در معرض ابتلا هستند و خطر آنها را تهدید می‌کند. حالا جدا از اینکه بچه‌ها در خانه محبوس شده‌اند و امکان بازی و گردش در محیط آزاد را ندارند، حضورشان در مدرسه هم با اما و اگرهای زیادی روبه‌رو شده و چشم‌انداز تحصیلی‌شان مبهم است.
به گزارش همشهری آنلاین ،معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: اول خرداد شروع فرایند ثبت‌نام است و امسال پیش‌بینی شده با توجه به اینکه ممکن است تداوم شرایط فعلی را در مهر داشته باشیم، با استفاده از بستر فناوری هنگامی که ثبت‌نام تکمیل شد همزمان کلاس‌ها در فضای شاد تشکیل شود و اگر مشکلی نداشتیم و بحران رفع شد با استفاده از روش‌های ترکیبی از بستر فناوری برای غنی‌سازی آموزش استفاده می‌کنیم اما اگر روند ادامه داشته باشد کلاس‌های دانش‌آموزان در سامانه شاد هم ثبت شود تا از اول مهر آمادگی لازم را داشته باشیم.
