رهبران اروپا از دخالت‌های ایلان ماسک خسته شده‌اند؛ آیا می‌توانند او را ساکت کنند؟
بازتاب– دخالت‌های ایلان ماسک در سیاست‌های اروپا و حمایت از احزاب راست‌گرا در هفته گذشته اوج گرفت و هشدارهایی در مورد تأثیر این میلیاردر آمریکایی بر نهادهای سیاسی قاره اروپا مطرح شد. حالا کارشناسان سیاست‌گذاری اتحادیه اروپا در حال بررسی تدابیر قانونی برای محدود کردن نفوذ او هستند.
اولین دوشنبه سال جدید با آغاز پرتنش‌ای همراه بود، به‌طوری‌که رهبران اروپایی به یک میلیاردر شهروند آمریکایی، به دلیل دخالت در فرآیندهای سیاسی قاره، اعتراض کردند.
به نوشته فرانس ۲۴؛ همزمان با شمارش معکوس برای مراسم تحلیف دونالد ترامپ در تاریخ ۲۰ ژانویه، نزدیک‌ترین متحد او، ایلان ماسک، زنگ خطرهایی در سطح فراآتلانتیک به صدا درآورد و سیاستمداران و مشاوران را به آمادگی برای چالش‌های ریاست‌جمهوری دوم ترامپ وادار کرد.
امانوئل ماکرون در سخنرانی سالانه خود در مورد سیاست خارجی در روز دوشنبه، به‌طور مستقیم نام ایلان ماسک را نبرد، اما رئیس‌جمهور فرانسه وقتی تهدیدات ناشی از میلیاردر آمریکایی علیه نهادهای دموکراتیک اروپا را مطرح کرد، کلماتش را به‌طور صریح تر بیان کرد.
ماکرون گفت: «ده سال پیش، چه کسی می‌توانست تصور کند که صاحب یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی جهان از یک جنبش ضد‌انقلابی جدید حمایت کند و مستقیماً در انتخابات دخالت کند، حتی در آلمان؟»
این اظهارات ماکرون پس از محکومیت ماسک توسط اولاف شولتس، صدر اعظم آلمان، به‌دلیل تلاش‌های او برای دخالت در انتخابات عمومی آلمان با حمایت از حزب راست‌گرای افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD) مطرح شد.
در بریتانیا، نخست‌وزیر استارمر مجبور شد به حملات روزانه ماسک به رسوایی‌های قدیمی حفاظت از کودکان در این کشور پاسخ دهد و اعلام کند که «یک خط قرمز رد شده است».
ماسک از مدت‌ها پیش علیه نخست‌وزیر حزب کارگر تندرو بوده و خواهان استعفای استارمر و «آزادسازی» بریتانیا توسط آمریکا شده بود. اما زمانی که ماسک یک عضو پارلمان کارگر و وزیر سابق را «توجیه‌کننده نسل‌کشی تجاوز» خواند، استارمر از او انتقاد کرد و خواست که رئیس X از «گسترش دروغ‌ها و اطلاعات غلط» خودداری کند.
در نروژ، نخست‌وزیر یونس گار استوره نیز نگرانی‌های خود را ابراز کرد و گفت: «نگران‌کننده است که فردی با دسترسی زیاد به شبکه‌های اجتماعی و منابع اقتصادی قابل‌توجه، در امور داخلی کشورهای دیگر این‌چنین دخالت می‌کند. این‌طور نباید بین دموکراسی‌ها و متحدان اتفاق بیفتد.»
رشد ماسک – رئیس X، شرکت فضایی SpaceX و غول خودروسازی تسلا – در حلقه نزدیکان ترامپ باعث شده است که کارشناسان سیاست‌گذاری اروپا در حال تلاش برای پیش‌بینی تأثیرات این وضعیت بر روابط دموکراسی‌ها و متحدان در چهار سال آینده باشند.
شهروند خصوصی یا مقام دولتی؟
چالش‌ها پس از انتخاب مجدد ترامپ آغاز شد، زمانی که رئیس‌جمهور منتخب جمهوری‌خواه ایلان ماسک و کارآفرین سیاست‌مدار، ویوک راماسوامی، را به‌عنوان هم‌رهبران «دپارتمان کارآیی دولتی» (DOGE) منصوب کرد.
با وجود اینکه سوالات زیادی پیرامون این موضوع وجود داشت که آیا DOGE یک دپارتمان دولتی رسمی خواهد بود یا خیر، رسانه‌های معتبر بر این باور بودند که ماسک احتمالاً در چارچوب دولت عمل نخواهد کرد.
این عدم شفافیت موجب شد که بحث‌های گسترده‌ای در مورد جایگاه ماسک به‌عنوان یک شهروند خصوصی یا مقام دولتی شکل بگیرد و تبعات آن مورد بررسی قرار گیرد.
قانون جدید دیجیتال، راه‌حل مسئله
یکی از اهداف ژئوپولتیکی که ادعا می شود اخیراً در میان منتقدان و رقبای غربی مانند ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ مطرح شده، تضعیف انسجام و وحدت اروپا است. در ماه‌های اخیر، بسیاری از پایتخت‌های اروپایی شگفت‌زده شده‌اند از این که ماسک چگونه به‌طور غیرمستقیم از برنامه‌های پوتین برای حمایت از احزاب راست‌گرا و یوروسکپتیک پیروی کرده است.
در بریتانیا، این موضوع زمانی جنجالی شد که نایجل فاراژ، چهره شناخته‌شده حامی بریگزیت از حزب ضد‌مهاجرت «اصلاحات بریتانیا»، پس از دیدار با ماسک در مارا-لاگو، فلوریدا، اعلام کرد که مذاکراتی برای دریافت کمک مالی قابل توجه از ماسک به این حزب در جریان است.
این رابطه دوستانه به‌طور قابل‌توجهی تحت‌تأثیر قرار گرفت، زمانی که ماسک خواستار برکناری فاراژ از رهبری حزب اصلاحات بریتانیا به‌دلیل عدم حمایت او از یک افراطی ضد‌اسلامی زندانی شد. اما با گذشت زمان، فاراژ اختلافات خود را کنار گذاشت و اعلام کرد که آماده است رابطه خود را با ماسک از سر بگیرد.
در آلمان، ماسک با اعلام برنامه برگزاری چت زنده با رئیس AfD، آلیس وایدل، پیش از انتخابات مهم ۲۳ فوریه، حمایت خود از سیاستمداران راست‌گرا را علنی کرد که توجه بسیاری را جلب کرد.
آینده این چالش‌ها
اگر مشخص شود که ماسک در حال نقض قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا (DSA) است، ممکن است با جریمه‌هایی به میزان ۶ درصد از گردش مالی جهانی مواجه شود یا حتی ممکن است پلتفرم دیجیتال او موقتاً مسدود شود.
برخی هشدار می‌دهند که باید تدابیر قانونی با دقت بیشتری اعمال شود، زیرا جریمه‌های مالی ممکن است برای ماسک تأثیر زیادی نداشته باشد.
کارشناسان معتقدند که اراده سیاسی در چهار سال آینده عامل کلیدی برای مقابله با این چالش است و اگر اتحادیه اروپا بخواهد تهدید ماسک را مدیریت کند، باید حمایت سیاسی گسترده‌ای از کشورهای بزرگ عضو داشته باشد.
