رفع فیلترینگ به بن‌بست خورد؟
در حالی‌که بیش از یک سال از وعده‌های دولت چهاردهم برای رفع فیلترینگ می‌گذرد، خبرها از توقف کامل گام دوم پروژه رفع فیلتر پلتفرم‌ها حکایت دارد.
به گزارش شرق، پیگیری‌ها نشان می‌دهد جلسه اخیر کمیته بررسی رفع فیلترینگ که روز سوم آبان در مرکز ملی فضای مجازی برگزار شد، به رأی منفی برای رفع فیلتر تلگرام، اینستاگرام و یوتیوب انجامیده است؛ تصمیمی که عملاً پروژه «رفع فیلتر گام‌به‌گام» دولت را در همان مرحله دوم متوقف کرده است.
در یک‌سال گذشته، سخنگوی دولت و وزیر ارتباطات در برابر پرسش‌های مکرر خبرنگاران درباره سرنوشت فیلترینگ، تنها به جملاتی کلی مانند «دولت پای وعده خود ایستاده» یا «رفع فیلتر در حال بررسی است» بسنده کرده‌اند. اما حالا شواهد نشان می‌دهد که وفاق مورد نظر رئیس‌جمهور در شورای‌عالی فضای مجازی شکل نگرفته و دولت با مقاومت جدی برخی اعضای این شورا مواجه است.
گام اول؛ امیدی که نیمه‌کاره ماند
دی‌ماه ۱۴۰۳، دولت با رفع فیلتر از دو پلتفرم «واتس‌اپ» و «گوگل‌پلی» از آغاز «گام اول رفع فیلترینگ» خبر داد. در آن زمان وزیر ارتباطات وعده داده بود که «گام‌های بعدی به‌زودی برداشته می‌شود»، اما ۱۱ ماه بعد، همان وعده‌ها تنها به تکرار بدل شده است.
کارشناسان از همان ابتدا هشدار داده بودند که روش مرحله‌به‌مرحله رفع فیلتر ممکن است در عمل به تعویق‌های پیاپی بینجامد و اکنون همین پیش‌بینی تحقق یافته است.
جلسه سرنوشت‌ساز آبان و رأی منفی شورا
منابع آگاه می‌گویند در جلسه اخیر کمیته رفع فیلتر، نمایندگان برخی نهادهای امنیتی و اعضای شورای‌عالی فضای مجازی با پیشنهاد وزارت ارتباطات برای رفع فیلتر از سه پلتفرم اصلی مخالفت کردند. گفته می‌شود رئیس‌جمهور از این نتیجه ناراضی بوده، اما از دخالت مستقیم خودداری کرده تا موضوع به بحران جدیدی در دولت تبدیل نشود.
مصوبه ۳۲ بندی؛ سد قانونی در برابر رفع فیلتر
بسیاری از اعضای شورای‌عالی فضای مجازی معتقدند که مصوبه ۳۲ بندی سال گذشته خود دولت، مانع اصلی در مسیر رفع فیلتر شده است. این مصوبه که طبق گفته‌ها بدون بررسی کامل بندهای آن تصویب شده، شروط سختگیرانه‌ای مانند «حاکمیت‌پذیری پلتفرم‌های خارجی» را برای رفع فیلتر تعیین کرده است؛ شرطی که عملاً تحقق آن ممکن نیست.
محمد سرافراز، عضو شورای‌عالی فضای مجازی، درباره این مصوبه می‌گوید:
«این مصوبه با ایرادهای جدی تصویب شد. شرط آزادسازی پلتفرم‌ها، پذیرش حاکمیت ایران است؛ موضوعی که در شرایط فعلی غیرواقعی به نظر می‌رسد. بنابراین، رفع فیلتر پلتفرم‌های دیگر فعلاً بعید است.»
پروژه‌ای که از وعده ملی به شوخی سیاسی تبدیل شد
اکنون با گذشت بیش از ۱۶ ماه از وعده رفع فیلتر، بسیاری از کاربران دیگر به اجرای آن امیدوار نیستند. آنچه قرار بود نشانه اعتماد دولت به مردم باشد، امروز به نماد ناکامی در تصمیم‌گیری واحد تبدیل شده است.
در حالی‌که بیش از ۸۰ درصد کاربران برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی به فیلترشکن متوسل شده‌اند، سؤال اصلی دیگر این نیست که “چه زمانی فیلتر برداشته می‌شود”، بلکه این است که “اصلاً چه کسی تصمیم نهایی را می‌گیرد؟”
