رشد 200 تا 800 درصدی قیمت اقلام خوراکی در دولت روحانی/ آیا امکان مهار تورم در ماه‌های آینده وجود دارد؟
درشرایطی که گرانی کالاهای اساسی نفس خانوارهای ایرانی را بریده است، رییس جمهوری در تازه ترین اظهاراتش اعلام کرده که افزایش قیمت کالاها به ویژه اقلام ضروری مردم پذیرفتنی نیست و باید نسبت به کنترل قیمت ها و ممانعت از افزایش آنها اقدام شود.
«بازتاب»؛ زهره علامی- حسن روحانی در جلسه هیأت دولت ضمن تاکید بر اجرای مصوبه کنترل و جدیت در عدم افزایش قیمت‌ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) را موظف کرد که با جدیت و هماهنگی دستگاه‌های ذیربط (اصناف و تولید گنندگان) کنترل قیمت‌ها را به دست بگیرد و مانع از فشار مضاعف به زندگی و معیشت مردم در شرایط کنونی اقتصادی شود.
این چندمین بار است که رییس جمهوری طی سال های اخیر، دستور کنترل و ممانعت از افزایش قیمت ها را اعلام می کند اما اقدام موثری از سوی دولت در این زمینه انجام نمی شود.
اسفند سال گذشته بود که روحانی در دویست و یازدهمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، وزارت صمت را موظف کرد که با طراحی‌های ویژه و سریع‌الوصول، اقدامات لازم را برای کاهش قیمت‌ها انجام دهد اما قیمت کالاهای اساسی به مسیر افزایشی خود ادامه داد.
اگرچه تجربه ثابت کرده که ورود رئیس جمهوری به مساله افزایش قیمت کالاها تاثیری در کاهش قیمت ها نداشته است اما باید منتظر ماند که آیا طی روزهای باقی مانده از دولت دوازدهم این روند رو به رشد قیمت ها متوقف می شود یا خیر ؟
بررسی قیمت ها در 8 سال گذشته
سه ماه از آغاز سال 1400 می گذرد و قیمت مرغ، روغن و شکر به طور قانونی و نان در برخی مناطق بدون مجوز ستاد تنظیم بازار افزایش یافته است.
البته این تمام ماجرا نیست، قیمت ماست، کره، روغن و مابقی اقلام خوراکی هم مدام در حال تغییر است، این را مردمی که خریدهای هفتگی یا روزانه انجام می دهند به خوبی درک می کنند، در این میان اگر نگاهی به قیمت اقلام خوراکی طی 8 سال گذشته یعنی از آغاز به کار دولت روحانی تا پایان اردیبهشت سالجاری داشته باشیم با رشد 200 تا 800 درصدی برخی از این اقلام مواجه می شویم.
مثلا قیمت گوشت گوسفند 363 درصد، گوشت گوساله 308 درصد، روغن نباتی جامد 417 درصد، کره پاستوریزه 766 درصد، رشد کرده است.
همچنین قیمت چای خارجی 581 درصد، لپه 450 درصد، لوبیا چیتی 258درصد، تخم مرغ 395درصد، برنج ایرانی درجه یک 399 درصد، لوبیا قرمز 277 درصد، عدس 409 درصد، مرغ 324 درصد، پنیر 435 درصد، قند 552 درصد، روغن مایع 256 درصد، شکر 511 درصد، ماست 496 درصد و شیر هم 415 درصد گران شده است
اما افزایش چشمگیر قیمت اقلام اساسی در شرایطی است که فروردین ماه سالجاری روحانی به قابل قبول بودن شرایط 97 درصد از کالاهای اساسی اشاره کرد و گفت: به طور هفتگی و منظم وضعیت 100 قلم کالای اساسی را در بازار رصد و کنترل می کند و تولید، توزیع و عرضه بیش از 95 درصد کالاهای اساسی و ضروری وضعیت قابل قبولی دارد و فقط بازار چند کالا است که نیاز به ساماندهی دارد.
روحانی همچنین طی دو سه سال گذشته بارها عنوان کرده که دولت توانسته بازار را در دوران بازگشت تحریم‌ها مدیریت کند اما گزارش مرکز آمار ایران، خلاف گفته های او را نشان می دهد چون قیمت 24 ماده خوراکی پرمصرف نسبت به ابتدای 97 یعنی زمان بازگشت تحریم‌ها ، به طور متوسط 248 درصد افزایش یافته است.
راهکار کنترل قیمت ها و تورم چیست؟
به گفته کارشناسان اقتصادی و همچنین اذغان رییس جمهوری، موثرترین راهکار برای کنترل قیمت ها در بازار ایجاد یک سامانه جامع است که وضعیت واردات، تولید، عرضه و توزیع کالا را به طور کامل و دقیق رصد کند که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و این در حالی است که سامانه‌های مذکور طبق قانون جامع مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید از سال 93 طراحی و اجرا می‌شد اما عملیاتی نشد.
از دیگر روش هایی که می تواند به کنترل گرانی ها و تورم در بازار کمک کند، توجه به نقش سیاست‌های پولی (انبساطی و انقباضی) با تغییر در حجم نقدینگی، نرخ بهره، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها و همچنین توجه به نقش سیاست‌های مالی (انبساطی، انقباضی و خنثی) از طریق تغییر مالیات و مخارج دولت، برای مقابله با تورم و گرانی است.
اما راه‌حل های بعدی که ارائه می شود عبارتند از اصلاح ساختار بودجه و رعایت انضباط پولی و مالی، رشد و رونق تولید و همچنین صرفه‌جویی و بهینه‌سازی در هزینه‌های تولید است.
