رای الیوم: آیا منطقه خلیج فارس در آرامش قبل از طوفان به سر می برد؟

«عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته مسائل عرب در تحلیلی درباره آخرین تحولات بحران در روابط کشورهای عضو شورای همکاری و حضور «رکس تیلرسون» در منطقه نوشت: تلاش های میانجیگرانه تا حد زیادی به بن بست رسیده و منطقه خلیج در آرامش قبل از طوفان به سر می برد.

وی در مقاله روز سه شنبه خود در روزنامه فرامنطقه ای «رای الیوم» می نویسد: ورود «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا و پیش از او «بوریس جانسون» همتای انگلیسی اش به بحران کشورهای حاشیه خلیج فارس به این معنی است که همه تلاش های میانجیگرانه به بن بست رسیده و راه حلی برای این بحران در درون شورای همکاری خلیج فارس یافت نشده است.

عطوان افزود: نمی دانیم وزیر خارجه آمریکا در این دور از سفر خود به منطقه که 4 روز طول خواهد کشید چه نسخه سحرآمیزی به همراه دارد و همینطور نمی دانیم که برای تجویز آن چرا یک ماه کامل منتظر مانده اما می دانیم که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در تند و تیز کردن این نسخه نقش دارد چرا که او دولت قطر را به حمایت از تروریسم و رساندن کمک مالی به آن متهم و در یکی از پیام های توییتری خود بر ضرورت مجازات این کشور تاکید کرد.

روزنامه نگار مطرح عرب نوشت: تفسیرهای متفاوتی از این انتظار یک ماهه آمریکا درخصوص بحران دیپلماتیک کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس وجود دارد که هر یک از آنها مواضع متناقض رئیس جمهوری آمریکا و وزارت خارجه را ارزیابی می کند.

مهم ترین این تفسیرها این است که دولت آمریکا به ائتلاف چهارجانبه عربستان و متحدانش چراغ سبز نشان داده تا قطر را ادب کرده و به زانو درآورند وحتی نظام حاکم در این کشور را تغییر دهند اما این کشورها از این فرصت استفاده نکرده و رو به گزینه نظامی نیاوردند بلکه به اعتقاد آنها محاصره زمینی، هوایی دوحه برای بازگرداندن این کشور از موضع گیری های خود و قبول شروط 13 گانه آنها کافی بود اما در عمل اینطور نبود و قطر تاکنون تسلیم خواسته های آنها نشده است.

عطوان می افزاید: شاهد قوی برای قبول این تفسیر غربی این است که «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر پیشتر گفت که تسریع ترکیه در ارسال نیروها و تجهیزات نظامی خود به دوحه نقش زیادی در منع دخالت نظامی خارجی در این کشور داشت.

وی تصریح کرد که ائتلاف چهارجانبه علیه قطر پس از پایان مهلت داده شده به دولت دوحه برای قبول این شروط، آنها را کنار گذاشت و اعلام کرد که دیگر این شروط قابل بحث نیست چرا که قطر آنها را نپذیرفت و پاسخ منفی به آنها داد این یعنی اینکه میانجیگری های کویت رسما به بن بست رسیده و این بحران اکنون در لبه پرتگاه قرار دارد و ممکن است اقدامات شدید اقتصادی و نظامی اتخاذ شود مگر اینکه یکی از دو طرف از شروط خود صرفنظر کند که این موضوع بسیار غیر ممکن به نظر می رسد.

وزیر خارجه قطر امروز بار دیگر تاکید کرد که کشورش خواسته هایی را که مخالف قوانین بین المللی باشد نمی پذیرد و هرگونه شرطی باید از سوی همه محاصره کنندگان اجرا شود و شرطی که تنها مخصوص قطر باشد پذیرفته نیست.

وی حتی توپ را به میدان عربستان و امارات انداخت و گفت که این کشورها هستند که اتباع آنها متهم به دست داشتن در تروریسم و حمایت از آن هستند.

عطوان نوشت: «انور قرقاش» مسئول اماراتی نیز باب هرگونه میانجیگری انگلیسی و آمریکایی را بست و گفت: تلاش های دیپلماتیک و میانجیگرایانه مادامی که قطر مسیر عقلانیت و پختگی و واقع بینی را انتخاب نکند هرگز موفقیت آمیز نخواهد بود.

عطوان در تحلیل این سخنان مقام های قطری و اماراتی می افزاید:

در سایه این اظهارات تحریک آمیز به نظر می رسد که شانس موفقیت میانجیگری غربی محدود است یعنی اینکه تلاش های رکس تیلرسون شانس موفقیت بیشتری نسبت به تلاش های «صباح الاحمد» امیر کویت ندارد. اگر قطری ها یا طرف مقابل آنها خواهان عقب نشینی از مواضع خود بودند بدون شک این موضوع در تلاش های امیر کویت که کشورهای حاشیه خلیج فارس او را پدر معنوی خانواده خلیج می دانند، روی می داد.

این تحلیلگر عرب تصریح کرد که با توجه به تجربه و پیگری سیاست ها و تحرکات منطقه خلیج فارس می توان پیش بینی کرد که یک آتش بس اعلام نشده از سوی اردوگاه ضد قطر درخصوص عدم اقدام به اتخاذ سیاست های سخت تر مانند تحریم های اقتصادی یا تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری و ایجاد پایگاه نظامی نیروهای مصری در بحرین و تجمیع نیروهای سپر جزیره (نیروهای عربستانی و اماراتی)، تا زمان پایان یافتن میانجیگری آمریکایی به منظور عدم ناخشنود ساختن دولت ترامپ، وجود داشته باشد.

همچنین بعید نمی دانیم ترامپ، وزیر خارجه دولت خود را به منطقه فرستاده تا ماموریت او اساسا شکست بخورد نه اینکه موفق شود تا انتقال به مرحله دوم این بحران توجیه شود. مرحله ای که می تواند تغییر نظام حاکم در قطر باشد همانطور که مسئولان قطری خود به آن اذعان می کنند و اعلام کرده اند که آماده دفاع از کشور و سیادت خود هستند.

عطوان در پایان می نویسد: ممکن است ما اکنون در آرامش قبل از طوفان باشیم، طوفانی همانندعملیات نظامی عربستان و متحدانش بر ضد یمن اما این بار این عملیات برضد بیت خلیجی و برضد یکی از ارکان آن است.