راه‌حل معضل ترافیک تهران چیست؟
معضل ترافیک تهران موضوع جدیدی نیست و سال‌هاست مسئولان و کارشناسان مختلف درباره آن صحبت می‌کنند و راهکار ارائه می‌دهند.
راهکارهایی که یا اجرا نمی‌شوند یا در صورت اجرا تاکنون نقش چندانی در کاهش ترافیک شهر نداشته‌اند. ترافیک شهر تهران دلایل گوناگونی دارد.شهروندان تهرانی سال‌های گذشته با رشد و افزایش مستمر شاخص‌های معیوب بودن و ناکارآمدی سامانه مدیریت کنترل ترافیک در شبکه راه‌های شهری و راه‌های شریانی و خیابان‌های محلی روبه‌رو هستند. گره‌های ترافیکی به ویژه در راه‌های شریانی، تقاطع‌های اصلی و تونل‌ها وجود دارد و در اغلب موارد به دلیل اینکه حجم ترافیک از ظرفیت راه مورد نظر بیشتر است، راه‌بندان‌های طولانی ایجاد می‌شود و در زمان تعمیر و نگهداری زیرساخت‌های حمل‌ونقل در شبکه راه‌ها نیز به دلیل کاهش عرض راه‌ها و سایر محدودیت‌ها، راه بندان‌های طولانی ایجاد می‌شود. همچنین گاه شاهد هستیم که خرابی چراغ راهنمایی و رانندگی یا طولانی بودن مدت چراغ قرمز مانند چراغ قرمز میدان توحید منجر به ایجاد صف طولانی از خودروها شده است. اینها مسائلی است که باید مورد توجه شرکت کنترل ترافیک قرار گیرد. علاوه بر این باید به اصلاح هندسی معابر بایدتوجه شود.
به گفته کارشناسان، در سال‌های گذشته رویکرد توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یکی از تکامل یافته‌ترین دیدگاه‌های توسعه شهری که بر ارتباط متقابل حمل‌ونقل عمومی و توسعه شهری تاکید دارد، مطرح شده است. این رویکرد از ویژگی‌هایی مانند ارتقای کیفیت طراحی محله‌ای، افزایش کاربری‌های مختلط، گسترش تعاملات اجتماعی، کاهش استفاده از اتومبیل و گسترش گزینه‌های جابه‌جایی سازگار با حمل‌ونقل عمومی مانند دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، برخوردار است. چند روز گذشته نخستین نشست شهردار تهران با خبرنگاران فرصتی فراهم کرد تا یک بار دیگر معضل ترافیک پایتخت مورد بحث و بررسی قرار گیرد و جدیدترین سیاست‌های شهری برای حل بزرگترین مشکل تهران مطرح شود. آن‌گونه که محمدعلی نجفی خبرداده است ۴ راهکار اصلی مانند توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی، کاستن از سفرهای شهری با هوشمندسازی، گران‌کردن هزینه استفاده‌کنندگان از وسایل نقلیه شخصی به‌ویژه در ساعت‌های اوج و اعمال برخی اصلاحات هندسی قرار است به‌عنوان راه‌حل‌های ترافیک پایتخت به اجرا درآید.
در این میان گران کردن هزینه استفاده‌کنندگان از وسایل نقلیه شخصی در ساعت‌های اوج ترافیک که در قالب دریافت عوارض سوخت یا عوارض تردد قرار است اجرایی شود، در بسیاری از کلانشهرهای جهان پیشینه اجرایی دارد و مدیریت سفرهای درون‌شهری و کاهش آلودگی هوا جزو مزیت‌های این طرح به‌شمار می‌رود. با این همه منتقدان شهردار تهران از نکات منفی اجرای چنین طرح‌هایی به افزایش هزینه‌های رفت و آمد شهروندان تهرانی اشاره می‌کنند. اگرچه طرح شهردار تهران برای حل معضل ترافیک نیازمند حمایت و تصویب شورای شهر و مجلس شورای‌اسلامی است اما به نظر می‌رسد تا اجرایی شدن این طرح راه طولانی در پیش باشد. در این باره رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه یکی از راه‌های برون‌رفت از ترافیک شهر تهران اقدامات متوازن برای کاهش ترافیک مانند تقویت حمل‌ونقل عمومی و مدیریت سفر و کاهش تعداد سفر خودروهای تک‌سرنشین و مواردی از این دست است، گفت: توجه به این موارد لازم است اگر می‌خواهیم محدودیتی برای تردد خودروها ایجاد کنیم، از طرف دیگر بسترهای لازم برای استفاده بهتر از خودروها برای شهروندان فراهم شود، اما این بدین معنا نیست که اجازه دهیم حاشیه خیابان‌هایی که با هزینه‌های بالا ساخته می‌شوند، تبدیل به پارکینگ شوند. محمد علیخانی در گفت‌وگو با صمت افزود: یکی از نیازهای تهران توسعه و ساخت فضاهای پارک عمومی در محدوده مرکزی شهر و مبادی ورودی است، درحال‌حاضر لازم است که در برخی از نقاط شهر تهران فضاهایی به صورت پارک‌سوار ساخته شود که به خدمات عمومی دسترسی داشته باشند.
او ادامه داد: هرچند یکی از مشکلات اصلی ساخت پارکینگ‌ها در کلانشهر تهران نرخ ساخت پارکینگ‌ها و هزینه تمام شده احداث جای پارک است زیرا ساخت پارکینگ در کلانشهر تهران هنوز توجیه اقتصادی ندارد و در نتیجه بخش خصوصی ترجیح می‌دهد کاربری زمین‌ها را تغییر و اقدام به ساخت مجتمع تجاری کند تا اینکه جای پارک برای شهروندان فراهم شود. علیخانی با یادآوری اینکه به معضل ترافیک تهران نمی‌توانیم یک‌جانبه و تک‌بعدی نگاه کنیم و بسته‌ای از اقدامات در کنار یکدیگر این معضل را برطرف می‌کند، اظهار کرد: به همین دلیل تاکید می‌کنم در کنار سایر اقدامات اثرگذار، یکی از راهکارهای اصلی کاهش ترافیک پایتخت تقویت نظام خدمات الکترونیکی است. رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران تاکید کرد: در سال‌های گذشته با وجود آماده‌سازی زیرساخت‌های شهر هوشمند و بهره‌برداری از دفاتر خدمات الکترونیک شهر و سایر دفاتر همچون پیشخوان‌های دولت، هنوز تعداد کمی از شهروندان برای انجام امورشان به این دفاتر مراجعه می‌کنند.
او بیان کرد: هنوز با وجود وسعت کار این دفاتر، شاهد هستیم که این مراکز نتوانسته‌اند آن طور که باید و شاید از شمار سفرهای درون‌شهری کم کنند که نشان‌دهنده آن است که برنامه‌های شهر هوشمند هنوز در تهران به طور کامل به اجرا در نیامده و ارائه خدمات آنلاین و اینترنتی لابه‌لای سایر امور شهری مغفول مانده است. ضمن آنکه ممکن است این دفاتر پاسخ مناسبی به نیازهای مردم ندهد. علیخانی با انتقاد از اینکه هنوز هوشمندسازی شهرها و ارائه خدمات الکترونیکی در پایتخت مغفول مانده و زیرساخت‌های این حوزه کاستی‌هایی دارد، ادامه داد: در کنار این مشکلات که زمینه‌ساز بروز ترافیک در تهران می‌شوند، باید به بهره‌برداری ناقص از زیرساخت‌های موجود خطوط مترو و اتوبوسرانی اشاره کنم که به دلیل نبود تجهیزات و امکانات لازم و واگن‌ها شاهدیم که آن طور که باید شهروندان نمی‌توانند از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.
وضعیت ترافیک تهران عادی نیست
عضو پیشین شورای شهر تهران گفت: با وجود آنکه در سال‌های گذشته تلاش‌های بسیاری در تهران برای کاهش مشکلات حمل‌ونقل شده است مانند اصلاح هندسی معابر، ساخت اتوبان، تعریض خیابان‌ها، ساخت پل‌ها و تونل‌ها اما همچنان مشکل ترافیک تهران حل نشده، بلکه بحرانی شده است. محسن پیرهادی در گفت‌وگو با صمت افزود: باید قبول کنیم وضعیت ترافیک تهران عادی نیست و انتظار مردم پشت صف‌های طولانی خودروها تاثیر منفی روی شهروندان تهرانی گذاشته و آلودگی هوا، افزایش بیماری و… از عوارض ترافیک است. او ادامه داد: برای حل هر مشکلی باید آن را بشناسیم نخستین مرحله، شناخت دقیق این معضل است مانند بیماری که برای تشخیص دردش به پزشک مراجعه می‌کند و پزشک در سطح‌های مختلف برای درمانش نسخه می‌نویسد برای حل بیماری ترافیک که گریبانگیر تهران شده است باید از همه ابزارها برای شناخت دقیق مشکل استفاده کرد.
درحال‌حاضر ما دسترسی به فناوری‌های مختلف در این حوزه داریم. عضو پیشین شورای شهر تهران، راهکار حل معضل ترافیک کلانشهر تهران را گسترش مترو و اتوبوس‌های تندرو نام برد و تصریح کرد: بحث ترافیک در کشور باعث بروز ۲مشکل جدی ازجمله اتلاف وقت و افزایش آلودگی در شهرها شده که اگر در بحث حل معضل ترافیک اقدامی انجام شود، باعث حل این مشکلات هم خواهد شد. پیرهادی تاکید کرد: به نظر من حل این موضوع باید به دغدغه همه مسئولان و متولیان این بخش تبدیل شود، زیرا شهرداری به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. از نگاه کارشناسان، حل معضل ترافیک، خواسته عمومی شهروندان است، تعداد خودروهای تک سرنشین همچنان بسیار بالاست و از نظر جغرافیایی فضای چندانی برای توسعه اتوبان‌های بیشتر در کلانشهری مانند تهران وجود ندارد. از این رو با توجه به اینکه فرهنگ‌سازی‌های چند سال گذشته برای ترغیب مردم برای استفاده نکردن از خودروهای تک‌سرنشین در عمل جواب نداده است، به نظر می‌رسد استفاده از روش‌های تنبیهی مانند دریافت عوارض بیشتر از استفاده‌کنندگان از خودروهای شخصی به تنها راهکار باقیمانده برای تغییر وضع موجود تبدل شده است.
