رانت گوشت دولتی به فروشگاههای اینترنتی گمنام
در اتفاقی عجیب و در غیاب فروشگاههای اینترنتی معتبر سایت‌های گمنام مسئول توزیع گوشت تنظیم بازار شدند. یک مقام مسئول وزارت جهاد کشاورزی در مورد این رانت غیرمترقبه توضیح داده است.
به گزارش بازتاب از روز پنجشنبه فروش گوشت تنظیم بازار اینترنتی می‌شود. این خبری است که روز گذشته مدیرکل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران اعلام کرد. طی روزهای اخیر ماجرا به این شکل بود که مردم باید ساعت‌ها در صف‌های طولانی معطل می‌شدند و از فروشگاههای زنجیره‌ای گوشت تنظیم بازار تهیه می‌کردند. یا بعضی افراد سودجو مازاد بر نیازشان گوشت می‌گرفتند و به طور غیرقانونی و با قیمت بالاتر می‌فروختند. حالا اما با شروع توزیع اینترنتی طبعا کار نظم بهتری پیدا می‌کند و اصل ایده خوب است. اما در روند اطلاع رسانی و سایت‌هایی که برای این طرح معرفی شدند ابهاماتی وجود دارد که محل بحث ماست.
اول از دو سایتی که معرفی کردند شروع کنیم. فروشگاه اینترنتی یخچال و به‌روزرسان. هر دوی این سایت‌ها الان روی وب در دسترس هستند اما چون تازه کار هستند پیدا کردن آدرس آن‌ها در موتورهای جست و جو مقدور نیست. اینکه با چه شیوه‌ای و با چه ساز و کاری این دو فروشگاه اینترنتی گمنام انتخاب شدند مورد سوال است. آگهی ثبت شرکت فروشگاه اینترنتی به‌روزرسان در اردیبهشت ماه امسال به ثبت رسیده و سایت یخچال هم که هنوز محصولی برای فروش نگذاشته و کاملا مشخص است سنگ بنای آن تازه گذاشته شده. سایت به‌روزرسان گفته می‌شود که متعلق به امیررضا ثابت پی و گروه صنایع غذایی نامی‌نو است و در مورد مالکیت فروشگاه اینترنتی یخچال هنوز اطلاع دقیقی نداریم.
حالا ایراد کار کجاست و چرا فکر می‌کنیم اگر این پروژه دقیق و درست پیش نرود بدتر باعث نارضایتی مردم می‌شود. این دو سایت معرفی شدند به وضوح تازه فعالیت‌شان را شروع کردند و مشخص نیست که آیا ظرفیت پذیرش حجم بالای سفارش‌ها را دارند یا خیر. هم از این جهت که باید امکان فنی میزبانی از حجم زیاد کاربران را داشته باشند و هم اینکه شبکه توزیع گسترده‌ای داشته باشند. اینطور که اعلام شده بر اساس کدپستی هر خانوار یکبار امکان ثبت سفارش گوشت دارند. و با توجه به اینکه مواد غذایی فساد پذیر هستند این کار به دقت و نظارت بالایی نیاز دارد.
این سوالات را در گفت و گو با مدیرکل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران مطرح کردیم. رضا سالمی‌در پاسخ به این سوال هفت صبح که این دو سایت با چه ساز و کاری انتخاب شدند، توضیح داد: «در زمینه توزیع محصولات پروتئینی تعداد انگشت شماری فروشگاه اینترنتی فعال هستند که از ما درخواست همکاری کردند و ما با آن‌ها وارد مذاکره شدیم. این دو سایت انتخاب شدند.» اینجا ما به مدیرکل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران اطمینان دادیم که سایت‌های دیگری هم همین الان در این زمینه مشغول فعالیت هستند اما او گفت که بررسی‌های ما نشان می‌دهد مابقی توانایی توزیع کالای فساد پذیر را ندارند. او البته پذیرفت که در آینده نزدیک سایت‌های دیگری هم به این فهرست اضافه می‌شوند و به طور نمونه از فروشگاه اینترنتی «مستر قصاب» به عنوان سایت بعدی نام برد و البته تائید کرد که برای انتخاب این سایت‌ها فراخوانی داده نشده. رضا سالمی در پاسخ به این سوال که سود مالی این شرکت‌ها در این پروژه چقدر است، گفت: «سود این فروشگاههای اینترنتی معادل همان مابه‌التفاوت قیمت مصرف کننده گوشت و قیمت گوشت در سردخانه است. شما اگر بخواهید یک محصولی را در فروشگاههای اینترنتی عرضه کنید حدود ۹ درصد سهم فروشگاه می‌شود اما این شرکت‌ها با عددی حدود ۴٫۵ تا ۵ درصد قبول کردند این کار را انجام بدهند.»
نکته‌ای که به نظر می‌رسد مسئولان شرکت پشتیبانی امور دام از کنار آن می‌گذرند تیراژ بالای سفارش‌ها و حجم زیاد کالاهایی است که باید توزیع شود. این مسئله علاوه بر اینکه کار نظارت را سخت می‌کند، حاشیه سود بالایی هم برای فروشگاههای اینترنتی به همراه دارد. ضمن اینکه ارزش برند این فروشگاه‌ها به سرعت رشد می‌کند و در کنار آن می‌توانند از فروش محصولات دیگر هم سود کنند. به همین دلیل معتقدیم اگر از ابتدا فراخوانی داده می‌شد و این کار به چند فروشگاه اینترنتی سپرده می‌شد شائبه‌های بعدی را هم به همراه نداشت. این موضوع که فقط همین دو یا سه سایت توانایی توزیع مواد غذایی دارند چندان دقیق نیست. فروشگاههای آنلاین در ایران مدت‌هاست در حوزه FMCG وارد رقابت با هم شدند. این عبارت در حقیقت مخفف «مواد غذایی و سایر کالاهای تند مصرف» است. یعنی محصولات و مواد خوراکی یا بهداشتی که باید به سرعت در اختیار مشتری قرار بگیرند. به طور مثال سایت دیجی‌کالا از خرداد ماه امسال رسما اعلام کرد که وارد این حوزه شده و همین الان هم در این فروشگاه اینترنتی گوشت قرمز و مرغ به فروش می‌رسد. ضمن اینکه دیجی‌کالا بر اساس آنچه روی سایت خودشان آمده بزرگترین پشتیبانی مخصوص حمل کالاهای تند مصرف و فاسد شدنی در تهران را دارند. همینطور برندهای دیگری هستند که برای افکار عمومی‌شناخته شده‌تر هستند و می‌توانند از امکاناتشان در استان‌های مختلف برای اجرای این طرح استفاده کنند.
برگردیم به همان نقطه اول. تناقض‌ها و ابهاماتی که در اطلاع رسانی توزیع اینترنتی گوشت با آن مواجهیم. مدیرکل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران اعلام کرده: « در این طرح جدید، دیگر یک خانواده پنج‌نفره نمی‌تواند با ۵ کد ملی ۵ سهمیه گوشت قرمز به‌نرخ دولتی را خریداری کند و تنها بر هر خانواده یک سهمیه و بر اساس کد پستی اختصاص می‌یابد.» خب اینجا مشخص نکردند که اگر مبنا کد ملی نباشد تکلیف خانوارهایی که در یک خانه مشترکا زندگی می‌کنند چیست. باز یک تناقض دیگر اینکه رضا سالمی گفته به هرخانواده بر اساس کدپستی ۲ تا ۳ کیلوگرم گوشت قرمز در ماه تحویل داده می‌شود اما حمید ورناصری مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور در یک مصاحبه جداگانه گفته مراجعین به این سایت‌ها می‌توانند هر ۱۵ روز یکبار با ثبت مشخصات گوشت بگیرند. بعد اینکه این طرح فعلا در پایتخت کلید خورده و بعد قرار است در سایر استان‌ها به اجرا گذاشته شود که همین نکته هم می‌تواند نارضایتی‌هایی در پی داشته باشد. نکته پایانی هم اینکه یکی از مسئولین امروز اعلام کرد کار این سایت‌ها از پنجشنبه شروع می‌شود اما در واقع همین حالا هم این سایت‌ها فعال هستند و همکاران ما از سایت به روزرسان گوشت با قیمت تنظیم بازار سفارش دادند که نشان می‌دهد مسئولان هماهنگی لازم را در جریان این پروژه هنوز ندارند.
