رانت خواری در مسکن مهر کرمانشاه

مسکن مهر کرمانشاه را خصولتی‌ها ساخته‌اند. خصولتی‌هایی که گاهی این پروژه را دلالی کرده‌اند و بعد از آن‌که آن را با رانت از دولت تحویل گرفته و با دریافت هزینه به پیمانکاران واگذار کرده‌اند.

این نکات را مجید نیک‌نژاد، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان کرمانشاه گفته و تأکید می‌کند که ساخت مسکن مهر کرمانشاه را نه به تعاونی‌های تولید و نه انبوه‌سازان که به تعاونی‌های تأمین سپردند و البته عبداللهی، رئیس اتاق تعاون می‌گوید‌ که درصد بسیار ناچیزی از پروژه‌های مسکن مهر به تعاونی‌های تأمین سپرده شده است. سعید آسویار، عضو هیأت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان ایران هم با بیان این‌که واگذاری این پروژه به تعاونی‌های تأمین درست نبوده می‌گوید تنها ٢ یا ٣‌درصد مسکن مهر توسط تعاونی‌های تأمین ساخته شده‌اند.

۱۵‌هزار واحد مسکن تخریب شد

به گزارش بازتاب به نقل از شهروند، ۱۵‌هزار واحد مسکن در زلزله کرمانشاه تخریب شد. بر اساس اعلام وزارت راه‌و‌شهرسازی شهرستان سرپل ذهاب دو پروژه ۵۷۶ و ۲۰۰ واحدی مسکن مهر دارد که پروژه ۲۰۰ واحدی حداقل آسیب را دیده ولی اسکلت پروژه ۵۷۶ واحدی سالم است اما قابل استفاده نیست و عمده هموطنان بیرون از خانه‌ها به سر می‌برند و باید به فکر ساکنان این ۵۷۶ واحد باشیم.

داستان تکراری خصولتی‌ها در اقتصاد ایران

داستان تکراری خصولتی‌ها و اقتصاد بیمار ایران این‌بار پایش به مسکن مهر باز شده است. آن‌گونه که نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان کرمانشاه می‌گوید کل مسکن مهر کرمانشاه ۴۹‌هزار واحد بود که بخش عمده آن به شرکت‌های خصولتی واگذار شد. او به انتقاد از واگذاری پروژه‌های عمرانی به افراد فاقد صلاحیت به ایسنا می‌گوید: در دولت قبل پروژه‌ها را به جای این‌که به تعاونی‌های تولید یا انبوه‌سازان بدهند، تحویل تعاونی‌های تأمین دادند؛ در حالی ‌که تعاونی‌های تأمین صلاحیت این کار را ندارند. خودشان زمین دادند و نقشه را پیگیری کردند. نیک‌نژاد ادامه داد: فقط چند پروژه محدود را به انجمن پیمانکاران عمرانی و یک پروژه ۱۳۵۰ واحدی هم در کرمانشاه به انبوه‌سازان استان دادند که به هر صورت این دو نهاد طبق قانون پاسخگو هستند. بقیه از کانال‌های غیرمتعارف به شرکت‌های خصولتی و تعاونی‌ها داده شد.

واگذاری بعد از بررسی صلاحیت فنی و اجرایی

انتقادها به ساخت پروژه مسکن مهر توسط تعاونی‌های غیرمتخصص اما در شرایطی به اوج خود رسیده که عبداللهی، رئیس اتاق تعاون می‌گوید: واگذاری انجام پروژه‌ها به تعاونی‌های تأمین بعد از بررسی صلاحیت فنی و اجرایی صورت گرفته است. او که تعداد ساختمان‌های ساخته شده توسط تعاونی‌های تأمین را بسیار ناچیز می‌داند، ادامه داد: نمی‌توان بدون انجام کار کارشناسی دنبال مقصر بود و انگشت اتهام را به سوی بخش‌های مختلف نشانه رفت.

البته سعید آسویار، عضو هیأت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان هم به نوعی اظهارات آقای رئیس را تأیید کرده و می‌گوید: تنها حدود ٢ الی ٣‌درصد مسکن مهر توسط تعاونی‌های تأمین ساخته شد و بخش عمده‌‌ای از این میراث به جامانده از دولت احمدی‌نژاد توسط تعاونی‌های مسکن و انبوه‌سازان اجرایی شده است.

البته آن‌گونه که این فعال حوزه ساخت‌وساز می‌گوید: واسطه‌ها در ساخت مسکن مهر نقش فعالی داشتند. به گونه‌ای که افرادی که دارای رانت بودند، پروژه را تحویل گرفته و بعد از کسر مبلغی، آن را به انبوه‌سازان واگذار می‌کردند. همین اتفاق حاشیه سود را که اتفاقا از همان ابتدا ناچیز بود به حداقل ممکن کاهش می‌داد.

ارزانی به چه قیمتی

تصاویری از نخاله‌هایی که لابه‌لای ستون‌های مسکن مهر جای گرفته‌اند، این روزها در فضای مجازی به‌سرعت دست به دست می‌چرخد. تصاویری که بسیاری آن را نشان‌دهنده کیفیت پایین مصالح به کار رفته در مسکن مهر می‌دانند. محسن بهرام غفاری در این‌باره می‌گوید: در‌ سال ٨٩ که اجرای این پروژه کلید خورد، هزینه‌های طراحی کل نقشه‌های معماری و سازه، تأسیسات مکانیکی و بهداشتی و برقی و الکترونیکی ساختمان به‌ طور متوسط متری ٤٠‌هزار تومان بود اما آن زمان دولت به مهندسانی که این ٤ آیتم را برای مسکن مهر طراحی می‌کردند به ازای هر متر ٣‌هزار تومان می‌داد. در آن زمان دولت برای طرح‌های دولتی این ٤ آیتم حداقل متری ٣٠‌هزار تومان هزینه می‌کرد. او با اشاره به این‌که قیمت تمام‌شده ساخت هر متر مسکن در ‌سال ٨٩ متری ٦٠٠‌هزار تومان بود، ادامه داد: اما دولت برای کاهش قیمت قراردادی که با پیمانکاران بسته بود، متری ٣٠٠‌هزار تومان بود. طبیعی بود که پیمانکاران بی‌کیفیت‌ترین مصالح و آماتور‌ترین کارگرها را در ساخت این پروژه به کار برده باشند.

املای نانوشته غلط ندارد

سعید آسویار، عضو انجمن انبوه‌سازان اما در این‌باره معتقد است: صاحبان خانه‌های مسکن مهر پیش از این در بافت‌های فرسوده و ناپایدار زندگی می‌کردند؛ به عبارت دیگر اگر این پروژه با تمام کم و کاستی‌هایش اجرا نمی‌شد، امروز تعداد مجروحان زلزله کرمانشاه بیشتر از رقم فعلی بود.

او با بیان این جمله که «املای نانوشته غلط ندارد» خطاب به مسئولان دولت دوازدهم گفت: انتقاد‌کردن به عملکرد دولت قبلی در شرایط فعلی دردی از مشکل خانه‌دار شدن مردم حل نمی‌کند؛ چرا در طول ٥ سالی که از عمر دولت آقای روحانی سپری می‌شود، طرح‌هایی همچون مسکن اجتماعی هیچ پیشرفتی نکرده و در حد حرف و سخن باقی مانده است. چرا بافت فرسوده که از ٢٠‌ سال پیش حرف از اصلاح آن زده می‌شود و بارها و بارها خطرات آن در کلانشهرهایی همچون تهران هشدار داده شده، پیشرفت چندانی نکرده است.

عضو انجمن انبوه‌سازان بر این باور است که در شرایط فعلی دولت برای کاهش آسیب‌های ناشی از اتفاقات طبیعی باید تولید مصالح نوین و سبک با پرداخت یارانه را گسترش و فضای فعالیت را برای انبوه‌سازانی که کار خود را بیمه می‌کنند، توسعه دهد. به گفته او، درحال حاضر تنها ٢ تا ٣‌درصد انبوه‌سازان کار خود را بیمه می‌کنند و در اغلب موارد به دلیل سختگیری‌های شرکت‌های بیمه‌ای امکان این کار برایشان وجود ندارد.

پیش‌لرزه ٤,٦ ریشتری تلفات را کاهش داد

«تنها دو نفر در خانه‌های مسکن مهر جان خود را از دست داده‌اند.» جمله‌ای که این روزها به تکرار از زبان مدافعان عملکرد دولت احمدی‌نژاد شنیده می‌شود. درحالی برخی سعی دارند که تعداد پایین جانباختگان خانه‌های مسکن مهر را در مقایسه با آمار کل تلفات پایین جلوه دهند که طبق گفته‌های نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان کرمانشاه، پیش‌لرزه ۴.۶ ریشتری که قبل از زلزله ۷.۳ ریشتری آمد، باعث شد تا مردم در روستاها و شهرها بیرون از ساختمان‌ها بروند و همین عامل باعث پایین آمدن تلفات شد.

پرونده مسکن مهر هنوز باز است

٨٨‌هزار واحد مسکن مهر در کرمانشاه ساخته شده است. عددی که فعالان حوزه ساخت‌وساز در کرمانشاه آن را نادرست می‌دانند و می‌گویند که کل مسکن مهر کرمانشاه ۴۹‌هزار واحد است، اما این همه ماجرا نیست. به گفته نیک‌نژاد، در استان کرمانشاه ۴۹‌هزار واحد مسکن مهر تعریف شده که حدود ۲۰‌درصد از آن هم به سرانجام نرسیده است؛ چرا که پیمانکاران در جوانرود با گرفتن وام‌های مراحل اولیه و انجام قسمتی از کار، فعالیت را رها کردند و یک پروژه هم در کرمانشاه هنوز در مرحله فوندانسیون و اسکلت بلاتکلیف است. اما در شرایطی پرونده مسکن مهر هنوز در کرمانشاه و بسیاری از شهرهای ایران باز است که علی‌اصغر مهرآبادی، معاون وزیر راه و شهرسازی بارها و بارها از اتمام خانه‌های مسکن مهر تا پایان ‌سال ٩٦ سخن گفته ‌است.

نظام مهندسی کجای داستان مسکن مهر است

اما سوال اینجاست که سازمان نظام مهندسی در اتفاقات اخیر چه نقشی داشته است؟ جهانبخش، عضو هیأت‌مدیره سازمان نظام مهندسی تهران در این‌باره می‌گوید: چنانچه پروژه‌ای براساس بودجه دولتی و توسط دولت اجرایی شود، نظارت بر نحوه اجرایی شدن آن پروژه نیز توسط خود دولت صورت می‌گیرد. ادعایی که نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان آن را رد کرده و توضیح می‌دهد: این سازمان در مسکن مهر دخالتی نداشته کذب است. تمام مسکن مهر کرمانشاه تحت پوشش نظارت و طراحی سازمان‌های نظام مهندسی بود.

او همچنین تأکید کرد: در روزهای اخیر می‌بینیم دولتمردان فعلی می‌گویند مقصر تخریب‌ها دولت قبل بوده و مسئولان قبلی می‌گویند کار دولت فعلی است. اما اصل قضیه این است که قانون نظام مهندسی و قانون نظام صنفی را درست اجرا نمی‌کنند. تبصره ماده ۲ قانون نظام صنفی می‌گوید کسانی که امور فنی را انجام می‌دهند طبق قانون خاص، باید در متن قانون، امور انتظامی و انضباطی صنفی در آن آمده باشد. ولی نه کمیسیون عمران مجلس، نه معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، هیچ‌کدام زیر بار نمی‌روند که اصل قانون در اصلاحیه قانون نظام مهندسی ایجاد شود.او ادامه داد: در دو، سه روز گذشته دست‌اندرکاران دولت قبل و دولت فعلی پاسخگویی درخصوص تخریب‌های زمین‌لرزه را پاسکاری می‌کنند و طرف دیگر را مقصر می‌دانند. اما واقعیت این است که نظام ساخت‌وساز توسط افراد فاقد صلاحیت مدیریت می‌شود و حرفه‌مندان واقعی که متخصص هستند و می‌توانند ضمانت ساخت‌وساز را برعهده بگیرند، کنار گذاشته شده‌اند.وقتی دولت وارد ساخت‌وساز می‌شود باید ایمن‌ترین ساختمان‌ها را تحویل مرم بدهد. محمدرضا رضایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با بیان این‌که درحالی‌که بیمارستان‌ها باید از مقاوم‌ترین بناها باشند، شاهد تخریب گسترده بیمارستان نوساز در اسلام‌آباد غرب هستیم، اظهار داشت: وقتی دولت وارد ساخت‌وساز می‌شود باید ایمن‌ترین ساختمان‌ها را تحویل مرم بدهد.

مقصر باید پاسخگو باشد

صرف نظر از این‌که مقصر اصلی ساختمان‌های ناپدیدار ایران کیست، مجازات مقصران این اتفاق خواسته مشترکی است که باید با جدیت پیگیری شود. رئیس کمیسیون عمران مجلس با بیان این‌که میزان خسارت‌های وارد آمده به مسکن مهر مناطق زلزله‌زده بالاست و تمام بلوک‌ها نیاز به بازسازی دارد، تأکید کرد: برای ما فرقی ندارد کدام مسئول و در چه دولتی سازنده مسکن مهر بوده، مقصر باید در مجلس به مردم پاسخ دهد.محمدرضا رضایی با بیان این‌که مقاومت ساختمان‌ها در برابر زلزله پایین است، گفت: در زلزله کرمانشاه ١٢‌هزار واحد مسکونی تخریب صد‌درصدی داشت.

او با تأکید بر این‌که بررسی میزان مقاومت واحدهای مسکن مهر سراسر کشور در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد، گفت: باید دید واحد‌های مسکن مهر که جمعیت قابل توجهی از هموطنان در آن ساکن هستند تا چه میزان در برابر سوانح ازجمله زلزله مقاوم هستند و بازبینی ایمنی انجام شود.

به گفته او، اگر نظر کارشناسان این بود که ایمنی این واحدها در برابر سوانحی مانند زلزله پایین است باید با هزینه دولت نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام شود.