دهان‌کجی اروپا به ترامپ

طی ماه‌های اخیر موج خوبی از سفر هیات‌های خارجی به ایران برقرار شده است که اروپایی‌ها نیز در این بین نقش پررنگی را ایفا می‌کنند.

در این راستا قراردادها و نیز تفاهمنامه‌های متفاوتی در زمینه موضوعات مختلف بین ایران و سایر کشورها منعقد شده است. به‌تازگی سفیر بلژیک نیز برای برقراری مراودات لازم با هیات همراه خود به ایران سفر کرد.

به گزارش بازتاب به نقل از آرمان، محمدمهدی رئیس‌زاده، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید: «بلژیک یکی از کشورهای مقر اتحادیه اروپا است. کشورهای اروپایی دیگری نیز هیات‌هایی را به ایران فرستادند و توافقاتی را در زمینه‌های مختلف با ایران داشتند. این سفرها در مقابل صحبت‌هایی بود که ترامپ مطرح کرد تا حلقه تحریم‌ها را علیه ایران تنگ‌تر و محدودیت‌های بیشتری را ایجاد کند.»

در پی سفر هیات بلژیکی به ایران، سفیر بلژیک عنوان کرد که حتی با فرض اعمال فشارهای فرامنطقه‌ای به اتحادیه اروپا برای محدودکردن روابط با جمهوری اسلامی ایران، این اتحادیه به‌دنبال اندیشیدن تمهیداتی برای محافظت از منافع شرکت‌های بلژیکی در ایران است. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

بلژیک یکی از کشورهای مقر اتحادیه اروپا است. کشورهای اروپایی دیگری نیز هیات‌هایی را به ایران فرستادند و توافقاتی را در زمینه‌های مختلف با ایران داشتند. این سفرها در موضع‌گیری در مقابل صحبت‌هایی بود که ترامپ مطرح کرد تا حلقه تحریم‌ها را علیه ایران تنگ‌تر و محدودیت‌های بیشتری را ایجاد کند. در عین حال اروپایی‌ها با توافقاتی که بعضا با ایران داشتند، به‌ویژه در بخش بانکی و مالی نشان دادند که آنها نیز به‌دنبال حفظ منافع خود هستند. کشورهای اروپایی نمی‌خواهند بازار خوبی مانند بازار ایران را از دست بدهند. طبیعتا ایران نیز باید هوشیار باشد تا در توافقات و تفاهماتی که به عمل می‌آید، منافع ملی ایران فراموش نشود. در این راستا باید به‌گونه‌ای توافقات و معاهدات صورت گیرد که حفاظت از منافع ملی ایران نیز در میان باشد. هر کشوری به‌دنبال حفظ منافع ملی خودش است. در حال حاضر در دنیا و در روابط بین‌الملل اصول استراتژی به شیوه استراتژی برد- برد است. نمی‌شود که یک کشور تنها به منفعت خودش نگاه کند.

فرانسوا دُله سفیر بلژیک در خاتمه دیدار با رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران عنوان کرد که بلژیک در سطح ملی و در اتحادیه اروپا خواهان توسعه مراودات همه‌جانبه با ایران است و این اراده در هر دو سطح وجود دارد. شما این مراودات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هیات‌هایی که از سایر کشورها به ایران اعزام می‌شوند یا هیات‌هایی که از ایران به سایر کشورها می‌روند، قطعا منافع خودشان را در اولویت دارند. در کل استراتژی در نظر گرفته‌شده همان‌طور که عنوان شد، استراتژی برد- برد است. اگر قرارداد به سود یک طرف از کشورها باشد، طبیعتا تفاهمنامه مورد نظر در حد حرف و تشریفات باقی خواهد ماند. در صورتی تفاهمنامه‌ها یا قراردادها جنبه اجرایی به خود می‌گیرند که ضامن منافع طرفین باشد. این مساله اصل حاکم روابط بین‌الملل بین کشورهاست.

نظر شما در رابطه با روابط ایران و اتحادیه اروپا و نفع دو طرف در روابط اقتصادی به‌رغم فشارهای آمریکا چیست؟

اتحادیه اروپا تلاش دارد استقلال خود را در مقابل مسائلی که آمریکایی‌ها تحمیل می‌کنند، نشان دهد. در نتیجه هیات‌هایی را اعزام می‌کند تا مراودات لازم بین کشورها برقرار شود. نکته مهم این است که بازار پولی یا روابط بانکی یکی از سلاح‌های موثری است که آمریکایی‌ها به‌کار می‌برند. در بخش بانکی سیستم بانکی آمریکا و روابط تجاری آنها، غلبه لازم را روی سایر کشورها دارد. کشورهای اتحادیه اروپا به ایران سفر کردند و توافقاتی نیز در پی این سفرها صورت گرفت. در این راستا کشورهای اروپایی به‌دلیل ارجحیتی که در سیستم بانکی آمریکا و پول آن وجود دارد و با توجه به تهدیدات و تحریم‌های آمریکا علیه ایران، قدری دست به‌عصا راه می‌روند. بانک‌های اروپا با آمریکا روابط بانکی دارند و تراکنش بانکی آنها بالاست، به این دلیل کشورهای اروپایی روند مراودات اقتصادی را کند انجام می‌دهند. این مساله اگر به‌گونه‌ای برای کشورهای اروپایی حل شود، می‌توان گفت تا حدودی استقلال خود را در این زمینه نشان داده‌اند. این روزها بحث استفاده از ارزهایی غیراز دلار آمریکا مطرح شده است که یکی از دلایل مطرح‌شدن این موضوع نکته‌ای است که به آن اشاره شد. ترامپ در سخنرانی خود اشاره کرد که کاری با تجارت و مراودات اقتصادی سایر کشورها ندارد و سایر کشورها می‌توانند تجارت خود را با ایران داشته ‌باشند. این موضوع نوعی چراغ سبز برای سایر کشورها محسوب می‌شد تا بتوانند مراودات تجاری خود را داشته باشند. بعد از این مساله، هیات‌های بیشتری به ایران اعزام شدند.

به‌گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران کشتی حامل گاز مایع، موضوع دیگری است که می‌تواند در آینده نزدیک از سوی بلژیکی‌ها برای ایران فراهم شود و نیز 200میلیارد دلار طرح در برنامه ششم توسعه تعریف شده که بخش‌هایی از آن در زمینه نفت و گاز است و بلژیکی‌ها نیز می‌توانند با گفت‌و‌گو و ارتباط بیشتر، زمینه مشارکت خود را در این طرح‌ها فراهم کنند. در این راستا بلژیک و ایران در زمینه مراودات و توافقات انرژی چگونه می‌توانند عمل کنند؟

در بحث انرژی، ایران دارای منابع نفت خام است. در زمینه نیاز به تکنولوژی و دانش فنی جدید نیز می‌توان همکاری‌های متقابل با بلژیک داشت و درواقع عملیاتی که در این زمینه انجام می‌شود، می‌تواند به دور از روابط پولی و بانکی تعریف شده باشد. در این راستا در بخش انرژی اگر توافقاتی حاصل شود، می‌تواند جنبه اجرایی به خود بگیرد. زمانی تحریم‌های سختی علیه ایران وجود داشت، اما با این وجود ایران در زمینه انرژی با برخی از شرکت‌های اروپایی همچنان مراودات لازم را برقرار می‌کرد. اروپایی‌ها هرچه قراردادها و نیز تفاهمنامه‌های بیشتری با ایران امضا کنند و تراکنش‌های آنها افزایش یابد، احتیاط آنها در رابطه با آمریکا به‌دلیل سیستم بانکی‌ آنها کاهش می‌یابد. امید است در اعزام هیات‌های خارجی به ایران که روند رو به افزایشی دارد، بخش خصوصی در این مراودات نادیده گرفته نشود و توافقات به‌گونه‌ای نباشد که در بخش‌های مختلف تنها بخش‌ دولتی بتواند از این دستاوردها و نتایج بین‌المللی استفاده کند.