دلیل مشترک تحریم‌های ایران و ترکیه چیست؟
آمریکا علیه ایران و ترکیه به بهانه‌های مختلف تحریم‌هایی اعمال کرده است. دلایل این تحریمها فراتر از برجام و بازداشت کشیش آمریکایی در ترکیه است. نهاد‌های حاکمیتی آمریکا می‌خواهند جریان اسلامگرایی در منطقه را نابود کنند.
به گزارش فرارو، در روز‌های گذشته، آمریکا به دلایل ظاهرا مختلف تحریم‌هایی علیه ایران و ترکیه اعمال کرد. دور نخست تحریم‌های ایران در پی خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، از توافق هسته‌ای در موعد مقرر اجرا شد. تحریم‌های ترکیه، اما اندکی غیرمنتظره بود. به دنبال کودتای نافرجام ترکیه در سال ۲۰۱۶، مقامات امنیتی این کشور کشیشی آمریکایی به نام آندرو برنسون را به اتهام عضویت در جنبش گولن بازداشت کردند. پرونده این کشیش در ماه‌های گذشته روابط واشنگتن و آنکارا را به حدی تنش‌آلود کرد که آمریکا تحریم‌هایی علیه ترکیه اعمال کرد. در مقابل، رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، طی یادداشتی در روزنامه نیویورک‌تایمز به آمریکا هشدار داد که اگر با ترکیه به طور شایسته رفتار نکند، ترکیه به دنبال دوستان و متحدان جدیدی خواهد رفت.
در اثر تحریم‌های آمریکا، پول ملی ترکیه، لیر، در برابر دلار سقوط کرده و اردوغان، واشنگتن را به تحمیل جنگ اقتصادی علیه آنکارا متهم کرده است. به طور همزمان، مقامات ایران هم از جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران سخن می‌گویند. برخی ناظران معتقدند دلیل اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران و ترکیه، فراتر از اختلافات ظاهری بر سر برجام و برنسون است.
در همین رابطه، روزنامه العرب طی یادداشتی مدعی شد تحریم‌های واشنگتن علیه تهران و آنکارا یک هدف مشترک دارد: زدن سر جریان اسلامگرایی در منطقه.
العرب مدعی شد: ” آشکار شد که تحریم‌های اقتصادی، عصای آمریکا برای تادیب اسلامگرایان در منطقه خواهد بود. آمریکایی‌ها در دوره ترامپ متوجه شدند که مشکل در بازو‌های اسلامگرا نیست بلکه مشکل حقیقی در سر (جریان اسلامگرایی) نهفته است”.
در ادامه یادداشت آمده: ” این درست نیست که آمریکا از تمسک ایران به برجام و استمرار بازداشت برنسون توسط اردوغان ناراحت است. شاید مسئله برنسون ترامپ را آزرده کند. ترامپ می‌خواهد او را قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در نوامبر آینده به شکل پرهیاهو آزاد کند تا از این امر امتیاز کسب کند. اما موسسات آمریکایی دیدگاه دیگری دارند”.
به گفته العرب، آمریکا به دنبال افزایش فشار بر ایران است. از سوی دیگر از پرونده کشیش برای اعمال فشار اقتصادی بر ترکیه هم بهره جست. بازداشت آندرو برنسون صرفا بهانه‌ای بود که آمریکا از آن برای مشروعیت دادن به تحریم‌هایش علیه ترکیه استفاده کند. مقامات آمریکایی برای اتخاذ اقدامات بی‌سابقه و اعمال تحریم علیه یک متحد در ناتو، به یک بهانه نیاز داشتند. عجیب نیست دیگر اعضای ناتو به این تصمیمات آمریکا اعتراضی نکردند. اردوغان در اروپا برای خود دوستی باقی نگذاشته است که از او در برابر آمریکا دفاع کند. هدف تحرکات آمریکا، زدن سیلی سیاسی بر صورت اردوغان به عنوان رئیس‌جمهور ترکیه است. ترامپ این مسئله را به شکل شخصی می‌بیند، اما نهاد‌های حاکمیتی آمریکا این تحرکات را راهبردی می‌دانند.
به نوشته العرب، تحریم‌های آمریکایی علیه ایران و ترکیه، ابعادی فراتر از دلایل ظاهری (یعنی خروج از برجام و بازداشت کشیش آمریکایی در ترکیه) دارند. زیرا ترامپ می‌داند که او برای اعمال تحریم‌های بی‌سابقه بر محور ایران و ترکیه، به توجیه‌هایی نیاز دارد. ترامپ معتقد است که اعمال تحریم بر این دو کشور، آن‌ها را در داخل تضعیف خواهد کرد. امری که از دیدگاه ترامپ، اهمیت بیشتری دارد. اما ترامپ نمی‌داند که آنکارا و تهران از اقدامات تنش‌آمیز او برای تبدیل مسئله اختلاف با واشنگتن به یک مسئله ملی استفاده خواهند کرد.
این روزنامه افزود: ” مشکل اردوغان این است که متوجه نشد فشاری که او بر کرد‌های سوریه و پایگاه‌های آمریکا در منطقه شرق فرات وارد کرد، به طور مستقیم بر برنامه‌ریزی‌های استراتژیک آمریکا تاثیر گذاشت. کاهش تعداد این پایگاه‌ها یا اجبار (آمریکا) به عقب کشیدن سربازان و تجهیزات نظامی کیفی از منطقه برای ارضای ترکیه، در استقرار استراتژیک نیرو‌های آمریکا در خاورمیانه شکاف‌هایی ایجاد کرد”.
براساس این تحلیل، اظهارات غیرضروری اردوغان باعث شد که اختلافات میان واشنگتن و آنکارا برای ترامپ یک مسئله شخصی شود. در آمریکا میان ترامپ و نهاد‌های حاکمیتی، برای مجازات ترکیه اجماع شکل گرفته است.
العرب مدعی شد درحالی که ایران و ترکیه دو مسئله توافق هسته‌ای و بازداشت کشیش را برگ برنده‌ای برای حل مشکلات می‌دانند، آمریکا همین دو مسئله را راهی برای نابود کردن نظام‌های ترکیه و ایران می‌داند. از دیدگاه این روزنامه پیچیده شدن اختلافات آمریکا و متحدان اروپایی‌ایش درباره نگاه غرب به روسیه، توافق هسته‌ای و سیاست‌های حمایت‌گرایانه تجاری، انزوای آمریکا و نابودی نظم جهانی لیبرالی که پس از جنگ سرد شکل گرفت؛ همگی نظم جدیدی را در جهان ایجاد می‌کنند که اثرات آن در خاورمیانه باعث تغییرات بنیادین خواهد شد. به گفته العرب، سرنوشت به گونه‌ای رقم خورده که ایران و ترکیه سنگ بنای ترسیم معادله جدید در خاورمیانه خواهند بود. به عبارت دیگر، نتایج نهایی تنش‌های ایران و ترکیه با غرب، مسیر منطقه را در دهه‌های آینده مشخص خواهد کرد. اگر این دو کشور در برابر آمریکا به اندازه کافی مقاومت کنند و از آن امتیاز بگیرند، دو قدرت اصلی منطقه خواهند بود که هیچ رقیب عربی نخواهند داشت.
