«دلار» جهانی حباب دارد

گزارش تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در فصل دوم سال 2017 تایید کرد که سرعت رشد بیشتر شده اما افزایشی‌های بازار دلار با موانع قابل‌ملاحظه‌ای از جمله تورم ضعیف، تحلیلگران فنی کاهشی و حالا پتانسیل ناامید شدن از سیاست‌گذاری مالی روبه‌رو هستند.

براساس تازه‌ترین گزارش صندوق بین‌المللی پول، دلار آمریکا با ارزشی بیشتر از ارزش واقعی‌اش در حال مبادله شدن است. در شرایطی که یورو، ین و یوآن همسو با داده‌های بنیادین حرکت می‌کنند، گزارشگران صندوق معتقدند که با توجه به شاخص‌های بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، ارزش کنونی دلار 10 تا 20 درصد بالاتر از میزان واقعی آن است. سیاست‌گذاران ایالات‌متحده باید به فکر اصلاحات ساختاری باشند که عدم توازن را در داخل این کشور و جهان از بین ببرد. براساس برآوردها، نرخ برابری دلار به ین باید کاهش یابد. به گزارش دنیای اقتصاد، اقتصاد جهان برای متعادل شدن، نیاز به دلار ارزان‌تر دارد. براساس این گزارش که روز جمعه منتشر شده، کارشناسان صندوق بر این باورند که دلار آمریکا ارزشی بیشتر از میزان واقعی دارد، در‌حالی‌که یورو، ین و یوآن همسو با داده‌های بنیادین حرکت می‌کنند. نویسندگان این گزارش معتقدند که با توجه به شاخص‌های اقتصاد آمریکا، ارزش کنونی دلار 10 تا 20 درصد بالاتر از میزان واقعی آن است و گرچه رشد بیشتر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان هم نمی‌تواند دلار را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای تقویت کند، سیاست‌گذاران آمریکا باید به فکر اصلاحات ساختاری باشند که عدم‌توازن را در داخل این کشور و در جهان، از بین ببرد. گرگ میشالوفسکی، کارشناس «فارکس‌لایو»، گزارش تازه صندوق بین‌المللی پول را این‌طور خلاصه می‌کند: «نرخ برابری یورو به دلار باید به رشد ادامه دهد. نرخ برابری یورو به پوند باید افزایش پیدا کند. نرخ برابری پوند به دلار باید دست‌نخورده بماند و نرخ برابری دلار به ین باید کاهش یابد.»

به گزارش رویترز، «گزارش بخش خارجی» صندوق بین‌المللی پول که یک ارزیابی سالانه از ارزها، مازاد و کسری تجاری اقتصادهای عمده است، نشان می‌دهد که کسری‌های کنونی در حال متمرکز شدن در اقتصادهای پیشرفته‌ای از قبیل ایالات‌متحده و بریتانیا هستند؛ در‌حالی‌که مازاد تجاری در چین و آلمان پایدار مانده است. در‌حالی‌که این گزارش، ارزش یورو را برای کل منطقه یورو مناسب ارزیابی کرده، می‌گوید که نرخ برابری موثر واقعی یورو برای داده‌های بنیادین آلمان و با توجه به مازاد تجاری بالای آن، 10 تا 20 درصد پایین است. پوند بریتانیا در مقایسه با داده‌های بنیادین، با ارزشی 15 درصد بیشتر از ارزش‌واقعی ارزیابی شده است. داده‌های بنیادین بریتانیا شامل نااطمینانی بر سر روابط تجاری پسابرگزیتی با اتحادیه اروپا است.

اما شاخص دلار که این ارز را با 6 رقیب عمده بین‌المللی‌اش مقایسه می‌کند، تا این مقطع از سال 2017 معادل 8 درصد افت داشته که بدترین شروع سالانه آن از سال 2002 به حساب می‌آید. صندوق بین‌المللی پول به مقام‌های آمریکا توصیه کرده که گام‌هایی برای کاهش کسری موجود که به‌شدت زیاد مانده، بردارند. روش‌های پیشنهادی شامل کاهش کسری بودجه فدرال و تصویب اصلاحات ساختاری برای افزایش نرخ پس‌انداز و بهبود بهره‌وری اقتصادی است. لوئیس کوبدو، رئیس بخش پژوهش‌های صندوق می‌گوید: «پرداختن به عدم توازن‌ها مهم است چراکه اگر با آنها به گونه مناسب و از طریق سیاست‌های درست برخورد نشود، عقبگردی به شکل سیاست‌های حمایت‌گرایانه رخ خواهد داد.» این مقام صندوق بین‌المللی پول می‌گوید که تداوم مازاد حساب‌های صادراتی کشورهایی چون چین و رشد کسری کشورهای بدهکاری چون ایالات‌متحده نشان می‌دهد که مشکل، خودبه‌خود حل نخواهد شد. کوبدو می‌افزاید: «این به آن معناست که تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود، به نظر با سرعت کافی برای تصحیح عدم توازن‌ها تطبیق نیافته‌اند.»

این گزارش می‌گوید در‌حالی‌که یوآن چین براساس داده‌های بنیادین حرکت می‌کند، مدل‌های صندوق، واگرایی بزرگی را با سیاست‌های مطلوب نشان می‌دهد که به دلیل نااطمینانی‌ها درباره چشم‌انداز سیاست پکن است. صندوق بین‌المللی پول می‌گوید که مازاد تجاری موجود چین پس از افت در سال‌های 2015 و 2016 در حال رشد است و باید دوباره کاهش یابد. این امر باید از طریق توازن بخشیدن دوباره به اقتصاد سرمایه‌محور و رشد اعتبار از طریق مصرف، اصلاح واحدهای نیمه‌دولتی و گشایش بازارهای چین به روی رقبای خارجی انجام شود. این گزارش ارزش ین ژاپن را همسو با داده‌های بنیادین فرض می‌کند.

جیسون شنکر در بلومبرگ می‌نویسد: «گزارش تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در فصل دوم سال 2017 تایید کرد که سرعت رشد بیشتر شده اما افزایشی‌های بازار دلار با موانع قابل‌ملاحظه‌ای از جمله تورم ضعیف، تحلیلگران فنی کاهشی و حالا پتانسیل ناامید شدن از سیاست‌گذاری مالی روبه‌رو هستند.» اشاره او به رشد 6/ 2 درصدی فصل دوم در مقایسه با رشد 1/ 2 درصدی فصل اول سال‌جاری میلادی است که بالقوه می‌تواند خبر خوبی برای پول آمریکایی باشد، با این همه چنان که او اشاره می‌کند، چالش‌های پیش‌روی دلار کم نیستند. نوسان این روزهای شاخص دلار در محدوده 93 واحد مهم‌ترین نشانه این چشم‌انداز است.

به چالش کشیده شدن وعده‌های ترامپ برای افزایش رشد اقتصادی نیز می‌تواند دلار را بیش از پیش تحت‌فشار قرار دهد. شاخص دلار در حالی این روزها نزدیک کف 13 ماهه نوسان می‌کند که خوش‌بینی به بلندپروازی‌های اقتصادی ترامپ در مقطعی از روزهای آغازین شروع به کار او، دلار را به پرواز درآورده بود. در جریان کارزارهای انتخابات نوامبر 2016 آمریکا، غیرقابل پیش‌بینی بودن نامزدی جنجالی که هیچ برنامه مدونی برای سیاست و اقتصاد ایالات‌متحده نداشت، باعث شده بود رشد جایگاه ترامپ در نظرسنجی‌ها به تضعیف دلار بینجامد. با این حال، در روندی شگفت‌انگیز با اعلام پیروزی میلیاردر نیویورکی در انتخابات، معامله‌گران بازارهای مختلف بر برنامه‌های بلندپروازانه او برای بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تمرکز کردند تا دلار گران‌تر شود و بورس‌ها شاهد ریسک‌پذیری باشند. دلار که هشتم نوامبر 2016،‌ روز برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را با عدد 86/ 97 واحد به پایان برده بود، با شعارهای دولت ترامپ برای افزایش شدید هزینه زیرساخت‌ها و کاهش مالیات‌ها، در آخرین روزهای سال گذشته میلادی از مرز 103 واحد هم گذشت. گرچه انتقاد ترامپ از «دلار بیش از حد قوی» و مضرات تجاری آن، در مقاطعی دلار را تحت‌فشار قرار داد، اما احتمال افزایش نرخ‌های بهره و بعد دو بار تصویب انقباض بیشتر پولی ازسوی فدرال‌رزرو آمریکا، دلار را قوی نگه داشت. با همه اینها، روزهای خوب دلار تحت‌تاثیر عوامل درونی و برونی، تعدیل شد. دلار از اوایل مارس روند افت را آغاز کرد که فعلا ادامه دارد. دراین کاهش از یکسو ناتوانی ترامپ در پیشبرد برنامه‌ها و صدالبته رسوایی‌های سیاسی-اطلاعاتی او و نزدیکانش در رابطه با پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا موثر بوده و ازسوی دیگر، ادامه احیای اقتصادهای عمده جهان که حتی احتمال انقباضی شدن سیاست پولی آنها را مطرح کرده است. خطرات سیاستی و چشم‌اندازی که صندوق پول از رشد اقتصادهای عمده ترسیم کرده، حامی سناریوهایی هستند که از تضعیف بیشتر دلار می‌گویند، به‌ویژه از آن‌رو که دلار تحت‌فشار پیش‌بینی‌های خوب از اقتصاد منطقه یورو نیز قرار دارد.