دست رد دوحه به سینه مرتجعین منطقه / پرگار ظریف روی نطقه متوازن کننده سیاست خارجی ایران برای پایان مناقشات همسایگان

کارشناس مسایل عرب و سیاست خارجی با بیان اینکه اختلافات ریاض و دوحه تاریخی و ریشه ای است، گفت: از ابتدا بین این دو عضو شورای همکاری خلیج فارس بر سر مسایل منطقه و رخدادهای جهانی رقابت منطقه ای وجود داشته و طبیعتا عربستان تلاش کرده در این میان یک نقش فرادستی ایفا کند که تاکنون با واکنش رقیب سرسختی همچون قطر مواجه بوده است. در این بین ایران نقش بی بدیل موازنه گر خود را ایفا کرد.
«حسن هانی زاده» در گفتگو با خبر نگار سیاست خارجی بازتاب تصریح کرد: از سال 1981 که شورای همکاری خلیج فارس تشکیل شد قطر تلاش داشته نقش چکش تعادل در رفتار سیاسی سایر کشورهای عضو این شورا در برابر ایران ایفا کند.
وی افزود: نگاه متعادل تر قطر در مقایسه با دیگر اعراب مرتجع عرب نسبت به جمهوری اسلامی ایران همواره نوعی شکاف عقیدتی بین عربستان سعودی و امیر نشین قطر بوجود آروده است.

این کارشناس مسایل عرب با بیان اینکه رویکرد تقابلی دوحه در برابر حکام سعودی نشان دهنده صف بندی سیاسی و دوگانگی شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس است، خاطر نشان کرد: قطر- کویت و پادشاهی عمان نگاه منصفانه تری نسبت به تهران در مقایسه با عربستان- بحرین و امارات داشته و دارند.
وی در پاسخ به این سئوال که با توجه به نقاط مشترک بسیار میان اعراب منطقه مانند همسویی با قدرتهای غربی و اشرار منطقه ای خاصه آمریکا و رژیم اشغالگر قدس چرا دولتمردان قطر نگاه متوازن تری به ایران دارند،اظهار داشت: بدون شک اهمیتی که جمهوری اسلامی ایران چه در حوزه انرژی و چه در عرصه سیاست خارجی قدرتمند بطور کلی نفوذ سیاسی- اقتصادی که در منطقه و جهان دارد قطر را بر آن داشته تا با احترام خاصی در محافل سیاسی و مجامع بین المللی از ایران سخن بگوید و این گونه مواضع در ادوار مختلف خشم مرتجعین منطقه بویژه عربستان را در پی داشت.
وی با گریزی به سفر اخیر دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا به خاورمیانه و میزبانی سعودی ها از وی تصریح کرد:در این سفر سعی شد یک ناتوی عبری عربی غربی به سردمداری ترامپ و خوش رقصی آل سعود عیه ایران در منطقه ایجاد گردد که با اظهارات و واکنش جنجال برانگیز شیخ تمیم بن حمد امیر قطر مبنی بر جایگاه والای ایران در منطقه و جهان روبه رو شد. در چنین شرایطی بود که رویکرد عقلایی قطر به کشورمان در خلاف جهت دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس خشم سران بحرین – امارات و عربستان را برانگیخت.
این کارشناس سیاست خارجی در خصوص نقش آمریکا در تنش بوجود آمده میان قطر و برخی دول عرب خاورمیانه، گفت: در واقع دولت آمریکا مایل است شکاف و تقابل بیشتری میان قطر با کشورهای مذکور پدید آید تا قطر را مجبور کند همچون سعودی ها یک قرارداد کلان تسلیحاتی با ایالات متحده به امضا رساند.
هانی زاده در جواب این پرسش که بعد از مناقشاتی که در چند روز اخیر در روابط خارجی کشورهای منطقه با دوحه بوجود آمده آینده مناسبات سیاسی طرفین آبستن چه سناریوهایی خواهد بود، عنوان داشت: ممکن است قطر با وساطت مقامات کویت تن به خواسته های عربستان دهد و به بخشی از تابعیت سیاسی ریاض تمکین کرده و سطح روابط خود با ایران را کاهش دهد.
وی به تشریح سناریوی دوم پرداخت و ادامه داد: امیر قطر یا وزیر دفاع و وزیر خارجه قطر در آینده نزدیک با سفری به آمریکا بر امضای توافق نامه دفاعی امنیتی کلان با واشنگتن بین 200 تا 300 میلیارد دلار مبادرت ورزند که در این صورت بحران فرو کش خواهد کرد.
اما هانی زاده در توصیف گمانه زنی سوم از احتمال بروز جنگ نظامی میان قطر و عربستان خبر داد و گفت: در چنین وضعیتی منطقه شاهد یک بحران جدیدی بعد از بحران تروریسم و داعش بوده و باید انتظارداشت پای ابرقدرتهای جهانی و نیروهای فرامنطقه ای به کارزار خلیج فارس باز شود.
وی در تشریح دیگر سناریو های احتمالی پیش روی طرفهای درگیر خاطر نشان ساخت: قطر به سمت محور مقاومت یعنی ایران- روسیه – سوریه عراق و لبنان گرایش یافته و مسیر خود را برای همیشه از عربستان و سایر متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای آن جدا کند که این موضوع منتج به ایجاد شکاف در شورای همکاری خلیج فارس و تشکیل یک مجمع موازی با این شورا با شرکت کویت – قطر و پادشاهی عمان منجرمی شود.
هانی زاده در پاسخ به این پرسش که نقش جمهوری اسلامی ایران و مشخصا اقدامات دستگاه دیپلماسی کشورمان در چند روز اخیر در ارتباط با کاهش مناقشات قطر با همسایگان خود را چطور ارزیابی می کند، ابراز داشت:جمهوری اسلامی همواره بر سیاست خارجی متوازن خود در منطقه و جهان تاکید داشته و ما شاهد بودیم وزیر خارجه کشورمان با ظرافتی خاص با دیپلماسی تلفنی و تماس با وزرای کشوهایی نظیر قطر- ترکیه- الجزایر – عراق- لبنان و رایزنی با خانم موگرینی مسئول سیاست خارجی اروپا تلاش کرد از سطح التهابات کاسته و کشورها را به خویشتداری و دوری از اختلافات دعوت کند.
وی تصریح کرد: ایران بعنوان قدرتمندترین کشورمنطقه با ترسیم خط مشی معتدل برای همسایگان نباید اجازه دهد جنگی میان طرفهای درگیر رخ دهد که در این صورت ایران هم متضرر خواهد بود مضاف براینکه ما به خوبی می دانیم اگر بین عربستان و قطر تبادل آتشی حادث شود آمریکا و انگلیس به بهانه صیانت از منافع خود به آبهای خلیج فارس لشکرکشی می نمایند و این رخداد طبیعتا با منافع ایران در تضادی آشکار قرار دارد.
هانی زاده خاطر نشان کرد: گرچه در صورت، قضیه اختلاف میان قطر و عربستان باعث انتفاع جمهوری اسلامی در منطقه خواهد بود لیکن این اختلاف در قالب نه جنگ و نه صلح است لذا چنانچه به جنگ بی انجامد قطعا به نفع منطقه نیست و اگر هم به صلح منتهی شود باز هم این دو کشور با هم متحد شده و این شرایط هم حتما به نفع ایران نیست.
کارشناس مسایل اعراب منطقه افزود: مجموعه این فشارها روی قطر موجب می شود که این کشور هم در حوزه انرژی و هم در عرصه سیاسی – اقتصادی به سمت ایران متمایل شود و ما با می توانیم با بهره مندی از چنین ظرفیتی از سویی با ایجاد شکاف در شورای همکاری خلیج فارس جلوی اجماع سازی علیه خود در این مجمع را گرفته و از جهتی بر گسترش مناسبات اقتصادی با قطر همت گماریم.