در مذاکرات ایران و آمریکا؛ چه کسی برگ برنده بیشتری در دست دارد؟
بازتاب–در حالی که مذاکرات غیرمستقیم میان ایالات متحده و ایران این هفته در عمان برگزار شد، هر دو طرف این رایزنی‌ها را «مثبت» ارزیابی کردند. اما چه امتیازاتی داده شد؟ کدام طرف اهرم فشار بیشتری در اختیار دارد؟ «ایسا بلومی»، استاد دانشگاه استکهلم در بخش مطالعات آسیایی و خاورمیانه، ابعاد مختلف این مذاکرات را در گفتگو با اسپوتنیک تحلیل کرده است.
امتیازات ایران: پذیرش گفت‌وگو با آمریکا
به گفته بلومی، موافقت تهران با شرکت در مذاکرات با واشنگتن، خود یک امتیاز مهم محسوب می‌شود. او معتقد است این تصمیم نشان‌دهنده‌ی آن است که در ساختار پیچیده سیاسی ایران، تعداد بیشتری از بازیگران کلیدی حاضر به پذیرش مذاکره با آمریکا شده‌اند.
امتیازات آمریکا: حضور نماینده دولت ترامپ
از سوی دیگر، حضور آمریکا در این مذاکرات نیز به عنوان یک امتیاز تلقی می‌شود؛ به ویژه با مشارکت استیو ویتکاف، یکی از نمایندگان اصلی دولت دونالد ترامپ. اگرچه این حضور تحت‌الشعاع افزایش نظامی آمریکا در منطقه قرار گرفته، اما همچنان نشانه‌ای از تمایل کاخ سفید به یافتن راه‌حل دیپلماتیک است.
اهرم فشار ایران: کنترل تنگه هرمز
اصلی‌ترین ابزار فشار ایران، کنترل بر جریان تجارت دریایی در خلیج فارس و توانایی بالقوه در بستن تنگه هرمز است. با این حال، بلومی تأکید می‌کند که ایران برخلاف برخی کشورهای غربی، تمایلی به آغاز درگیری نظامی در منطقه نشان نداده است.
اهرم فشار آمریکا: تحریم‌های اقتصادی
تحریم‌های اقتصادی همچنان قوی‌ترین ابزار فشار ایالات متحده بر ایران محسوب می‌شود. بلومی بر این باور است که ترامپ ممکن است از این تحریم‌ها برای ایجاد شکاف در ساختار اجتماعی ایران استفاده کند؛ شکافی میان طبقات بازرگانان سنتی و لیبرال‌ها از یک‌سو و نیروهای وابسته به سپاه پاسداران و حلقه نزدیک به رهبری از سوی دیگر.
نقش ویتکاف: چهره‌ای توانمند در چانه‌زنی
استاد دانشگاه استکهلم حضور ویتکاف را نشانه‌ای از جدیت آمریکا در مذاکرات دانسته و می‌گوید: «او کسی است که بدون شک توان مذاکره دارد.» بلومی همچنین اشاره می‌کند که احتمالاً منافع مالی قابل‌توجهی پشت‌پرده این مأموریت نهفته است و افرادی پشت صحنه از تلاش‌های ویتکاف حمایت می‌کنند.
عامل اسرائیل: تهدیدی که باید جدی گرفت
در این میان، تهدیدهای مکرر اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نیز نباید نادیده گرفته شود. بلومی تصریح می‌کند که «اسرائیل توانایی محدودی برای مقابله با مکانیزم‌های دفاعی ایران دارد» و تأکید می‌کند که تل‌آویو در حال حاضر به‌صورت مستقل از سیاست‌های آمریکا عمل نمی‌کند. در واقع، حمایت اقتصادی واشنگتن همچنان ضامن ثبات رژیم اسرائیل به شمار می‌آید.
