درگیرهای لیبی؛ کنترل و فروش نفت در دست کیست؟

نیروهای خلیفه حفتر، مستقر در شرق لیبی، در ماه جاری میلادی حمله‌ای را برای تصرف طرابلس پایتخت این کشور آغاز کردند تا این کشور تولید‌کننده نفت دور تازه‌ای از منازعه‌ها را تجربه کند.

به گزارش یورونیوز به نقل از رویترز، عملیات «ارتش ملی» خلیفه حفتر برای تصرف طرابلس هرچند با مقاومت شدید نیروهای وابسته به دولت تحت حمایت جهانی لیبی روبرو شده‌ است، با این حال بیم آن می‌رود که درگیری‌ها تولید نفت این کشور عضو اوپک را تحت تاثیر قرار دهد و قیمت را در بازار جهانی بالاتر از آنچه اکنون هست ببرد. اما لیبی چطور به اینجا رسید؟

درگیری‌ها وقتی شروع شد که در جریان رخدادهای بهار عربی در سال ۲۰۱۱ میلادی، گروه‌های مخالف دولت معمر قذافی برای پایان دادن به حکومت ۴۲ ساله او دست به سلاح بردند و با کمک غرب توانستند او را سرنگون کنند. اما پس از سقوط سرهنگ قذافی، کشور دچار چندپارگی شد و گروه‌های مسلح که از نظر سیاسی، ایدئولوژیکی و جغرافیایی رقیب یکدیگر بودند برای کسب قدرت به مبارزه برخواستند.

با افزایش فعالیت اسلام‌گراهای افراطی در لیبی و تصرف مناطقی از این کشور، خلیفه حفتر ژنرال پیشین ارتش معمر قذافی با وعده برقراری آرامش در شرق به عضوگیری نیرو پرداخت. منتقدان او را متهم می‌کنند که قصد دارد استبداد ۴۲ ساله دوران سرهنگ معمر قذافی را بار دیگر احیا کند.

آمار تولید نفت لیبی از سال 2011 بدین سونمودار از رویترز

نبرد بر سر میادین نفتی

لیبی که پیش از انقلاب با تولید ۱.۶ میلیون بشکه در روز سومین تولید کننده بزرگ آفریقا بود، در سال ۲۰۱۴ به تولید روزانه تنها ۱۵۰ هزار بشکه رسید. در حال حاضر این عدد حدود ۱.۱ میلیون بشکه است.

گروه‌های مسلح در طول سال‌های جنگ داخلی با تسلط بر این میادین تلاش کرده‌اند از آن‌ها به عنوان اهرمی برای خواست‌های سیاسی، مالی و یا نظامی استفاده کنند.

در سال ۲۰۱۶ نیروهای خلیفه حفتر با تصرف میادین نفتی تحت کنترل داعش، بخش اعظم میادین لیبی را به تسلط خود درآوردند.

درگیری ها در لیبی طی ماه های اخیر شدت گرفته است

فروش نفت لیبی به عهده کیست؟

ساده‌ترین پاسخ این است که مسئولیت آن را شرکت ملی نفت این کشور بر عهده دارد که در طرابلس مستقر است.

این شرکت تنها بخش نفت لیبی است که می تواند نفت را به خارج از این کشور صادر کند. مشکل اما از آن‌جا ناشی می‌شود که این نهاد در پایتخت مستقر است، در حالی که بیشتر زیرساخت‌های نفتی لیبی در شرق این کشور و در کنترل نیروهای خلیفه حفتر قرار دارند.

این نیروها اجازه داده اند که شرکت ملی نفت لیبی این میادین را اداره کند، چرا که خریداران خارجی نفت لیبی تنها این شرکت دولتی را به عنوان فروشنده نفت به رسمیت می‌شناسند.

به همین دلیل حتی با قدرت گرفتن بیشتر نیروهای خلیفه حفتر و شدت گرفتن درگیری با نیروهای دولتی، درآمد ارزی دولت لیبی از فروش نفت همچنان برقرار مانده است و مبلغ واریز شده به حساب‌های بانک مرکزی این کشور از این ناحیه در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۲۴.۵ میلیارد دلار شده است.

بانک مرکزی که وظیفه توزیع حقوق‌ افراد در کشور را برعهده دارد سعی‌ کرده‌است فراجناحی عمل کند. اما گروه‌های مسلح معتقدند که دولت سهم منصفانه‌ای به بخش‌های تحت تسلط آنان اختصاص نمی‌دهد و آن را به فساد و پارتی‌بازی متهم می‌کنند، اتهامی که بانک مرکزی لیبی آن را رد می‌کند.

صادرات نفت لیبی بر حسب بنادر نفتی رویترز

آیا موضوع نفت لیبی مسئله‌ای داخلی است؟

نه. شرکت‌های خارجی در صنعت نفت و گاز لیبی فعال هستند و نیم‌نگاهی به سرمایه‌گذاری‌های آینده در میادین نفتی این کشور دارند. غول نفتی انی ایتالیا و توتال فرانسه از جمله این شرکت‌ها هستند که با شرکت ملی نفت لیبی قرارداد دارند. این درحالی است که کشورهای متبوع این دو شرکت با دولت مستقر در طرابلس به لحاظ سیاسی دچار تنش هستند.