درمان ویتیلیگو و سرطان با سلول‌های بنیادی

مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان در خصوص سلول درمانی و کاربرد‌های آن توضیحاتی داد.
سیستم پزشکی امروز که مبتنی بر درمان‌های دارویی است باعث می‌شوند با استفاده از سلول‌ درمانی بخش آسیب دیده درمان شود؛ داروهایی که در بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند، باعث می‌شوند تا با کنترل التهاب در کاهش علایم باعث بهبودی حال بیمار شوند، پژوهشگاه رویان با استفاده از سلول‌های بنیادی موفق به درمان بسیاری بیماری‌ها و بهبودی حال آن‌ها شده است.

پژوهشگاه رویان با استفاده از پزشکی بازساختی توانسته است با هدف بازسازی، ترمیم یا جایگرینی سلول‌ها، بافت یا ارگان آسیب دیده یا از دست رفته بدن را درمان کند، این شاخه از علم نوین پزشکی شامل بخش‌های مختلفی از جمله سلول درمانی، ژن درمانی، مهندسی بافت و درمان با سلول‌های ایمنی است.

امیر باجوری مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان در خصوص پزشکی بازساختی و سلول درمانی، اظهار کرد: سیستم پزشکی امروز مبتنی بر درمان‌های دارویی است؛ داروها عموما با اتصال به سطح سلول یا با اعمال یک اثر آنزیمی، واکنش‌های داخل سلول را تنظیم می‌کنند اگرچه داروها اغلب می‌توانند سیستم بدن را تحریک کنند اما به ندرت توانایی بازگرداندن بافت‌ها یا سیستم‌های بدن به حالت قبل را دارند.

پزشکی بازساختی چیست؟
مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان بیان کرد: این رویکرد منجر به تاسیس سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۰۶ شد؛ حدود ۱۱۲ سال می‌گذرد و متاسفانه رویکرد ما به سلامت انسان تغییر چشمگیری نداشته است، علی رغم پیشرفت‌های صورت گرفته در پزشکی استاندارد هنوز نتوانسته‌ایم برای برخی بیماری‌های مزمن و صعب العلاج درمان مناسبی ارائه دهیم، به همین دلیل، شاخه جدیدی در علم پزشکی به منظور پیداکردن راهکارهای درمانی نوین به نام «پزشکی بازساختی» ایجاد شد.

باجوی ادامه داد: این حوزه از علم به قدری مورد توجه دانشمندان و پزشکان قرار گرفته که بخش جداگانه‌ای را در کتاب‌های مرجع پزشکی از جمله کتاب مبانی طب داخلی هاریسون از سال ۲۰۰۸ به خود اختصاص داده است؛ «پزشکی بازساختی» شاخه‌ای از پزشکی است که هدف آن بازسازی، ترمیم یا جایگرینی سلول‌ها، بافت یا ارگان آسیب دیده یا از دست رفته بدن است، این شاخه از علم نوین پزشکی شامل بخش‌های مختلفی از جمله سلول درمانی، ژن درمانی، مهندسی بافت و درمان با سلول‌های ایمنی می‌شود.

سلول بنیادی چیست و چگونه کار می کند؟
وی افزود: بدن از ۲۰۰ نوع سلول مختلف و مجموعا ۳۰ تا ۴۰ تریلیون سلول تشکیل شده است، همچنین در این بین در هر دقیقه حدود ۹۶ میلیون سلول از بین می‌رود و تقریبا همین تعداد مجدد جایگزین می‌شود، وظیفه حفظ و تامین این سلول‌ها بر عهده سلول‌های بنیادی است، بسته به بافت‌های مختلف، کمتر از ۱ تا ۵ درصد سلول‌های هر بافت را سلول‌های بنیادی تشکیل می‌دهند.

این مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان تشریح کرد: سلول‌های بنیادی سلول‌هایی هستند که بر اساس دو ویژگی شناخته می‌شوند، اول آنکه قادرند با تقسیم خود سلول‌های دیگری مشابه با همان سلول اولیه و با خاصیت بنیادینگی تولید کنند، این ویژگی باعث می‌شود همواره مخزن سلول‌های بنیادی بدن حفظ شود.

باجوری ادامه داد: ویژگی دوم این است که سلول‌ها می‌توانند به سلول‌های دیگری که عملکرد خاصی بر عهده دارند تبدیل شوند، مانند سلول‌های عضله قلب، عصب یا پوست این ویژگی نیز باعث جایگزینی سلول‌های فرسوده یا مرده بدن می‌شود.

سلول درمانی برابر است با آینده سلامت انسان
وی با اشاره به تعریف سلول درمانی بیان کرد: سلول درمانی به پیوند سلول زنده از خود فرد یا فرد سالم دیگر با هدف بازسازی بافت بدن گفته می‌شود؛ سلول‌ها کارخانه‌های قدرتمندی هستند که می‌توانند اثرات درمانی را از طریق روش‌های متعددی اعمال کنند، لانه گزینی در محل آسیب دیده، ترشح مواد محرک رشد و تبدیل به سلول‌های دیگر از توانایی این سلول‌ها به شمار می‌رود.

این مدیر درمان مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان گفت: تطبیق پذیری در سلول درمانی باعث می‌شود به طور قدرتمندی عمل کند و امکان بالایی برای درمان بیماری‌های غیر قابل برگشت فراهم‌ نماید؛ نیازی به گفتن نیست اما این یک زمان هیجان انگیز در تاریخ است، درمان با پیوند سلول و یا احتمالا، سلول درمانی در ترکیب با داروها آینده سلامت انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

درمان ویتیلیگو با سلول های بنیادی
باجوری تشریح کرد: در سلول درمانی ممکن است سلول‌های بالغ (تمایز یافته) پیوند داده شوند، مثلا پیوند سلول‌های پوستی برای درمان بیماری ویتیلیگو (لک و پیس)، یا ممکن است از سلول‌های بنیادی بافتی مانند سلول‌های بنیادی چربی یا مغز استخوان استفاده شود، اما قابل ذکر است که از سلول‌های بنیادی جنینی با توجه به احتمال سرطان‌زایی برای درمان بیماری‌ها استفاده نمی‌شود مگر آن که در آزمایشگاه به سلول‌های مشخصی مثلا قلبی یا عصبی تبدیل شوند.

وی در پایان یاد آوری کرد: درمان به وسیله سلول درمانی در افراد متفاوت است؛ اینکه از چه سلولی (تمایز یافته یا بنیادی)، چه منبعی (خود بیمار یا فرد دیگر)، به چه روشی (تزریق داخل بافت یا خون و غیره) و به چه تعدادی پیوند صورت گیرد بر اساس علت و شرایط بیماری تعیین می‌شود.