درآمد دولت از بورس ، 12 برابر بودجه عمرانی استان ها/ آیا دولت در نیمه اول سال 99 عامدانه به بورس رونق بخشید؟

براساس گفته های رئیس سازمان بورس، بازار سرمایه در سال 99 بیش از 680 هزار میلیارد تومان تامین مالی برای اقتصاد کشور داشته است، این درحالی است که وزیر اقتصاد در بهمن سال گذشته اعلام کرد که از تأمین مالی هزار هزار میلیارد تومانی اقتصاد، نصف آن یعنی حدود 500 هزار میلیارد تومان از طریق بورس بوده است.

«بازتاب»؛ زهره علامی- تجربه نشان داده که تأمین مالی اقتصاد در ایران، حدود 80 درصد وابسته به منابع بانکی و 20 درصد هم متکی به بازار سرمایه است، اما استقبال مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس طی سال گذشته، این نسبت را تغییر داد و با توجه به اظهارات مسوولان اقتصادی کشور این نسبت به 50، 50 رسید.

البته پس از انتشار گفته های وزیر اقتصاد درباره سهم 50 درصدی بورس در تأمین مالی اقتصاد، انتقاد ها درباره برنامه ریزی دولت برای تشویق به سرمایه گذاری در بازار سرمایه و کسب سودهای میلیاردی از این طریق، مثل آتش زیرخاکستر دوباره شعله ور شد.

بنابراین، فرهاد دژپسند یک ماه بعد در اظهاراتی تلاش کرد تا بحث تاثیرگذاری بورس بر تأمین مالی دولت را تا حدودی کمرنگ کند، او گفت: اگرچه امسال 500 هزار میلیارد تومان تجهیز منابع مالی از طریق بازار سرمایه انجام شد اما برخی به غلط این موضوع را منعکس کردند که دولت 500 هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه تامین مالی کرده که هرگز چنین چیزی درست نیست.

او ادامه داد: این تجهیز مالی از طریق بازار بدهی و بازار سهام برای همه بخش های دولتی، خصوصی و نهادهای عمومی مانند شهرداری ها انجام شد و درآمد‌های دولت از بورس، کمی بیش از 30 هزار میلیارد تومان بوده که این مبلغ هم در ماه های ابتدایی سال که بازار با رونق قابل توجهی همراه بود، صورت گرفت.

دفاع تمام قد دژپسند از دولت

وزیر اقتصاد، این بار سعی کرد که تمام قد از دولت دفاع کند و بر تمامی ابهامات درباره سیاست دولت برای جبران کسری بودجه از طریق بازار سرمایه سرپوش بگذارد، او افزود: دولت در بازار سرمایه دارایی فروخته و در مقابل آن وجوهی حاصل کرده که درآمد دولت از تمامی روش‌ها در بازار سهام نزدیک به 30 هزار میلیارد تومان بوده است.

اما در شرایطی که دژپسند تلاش کرده بود که درآمد دولت از بازار سهام را ناچیز جلوه دهد، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت و گویی که در کلاب هاوس داشت، از تأمین مالی 680 هزار میلیارد تومانی بازار سرمایه برای اقتصاد گفت و تمامی این تلاش ها را به باد داد.

حالا این ابهام در ذهن مردم و به ویژه سرمایه گذاران ایجاد شده است که آیا دلیل رونق بورس در نیمه ابتدایی سال 99 توسط دولت در راستای تأمین کسری بودجه و ترغیب سرمایه گذاران برای حضور در بازار بوده است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت اگرچه رونق بازار سرمایه در سال گذشته کمک شایانی به تأمین منابع مالی دولت کرد اما تمام درآمد کسب شده از طریق بورس به جیب دولت و شرکت‌های دولتی نمی‌رود.

با توجه به اینکه حدود 80 درصد از اقتصاد کشور دولتی و وابسته به شرکت‌های دولتی است، عمده این تأمین مالی‌ها برای اجرای پروژه‌ها و جبران هزینه‌های جاری شرکت‌ها هزینه شده است.

البته با این وجود، نمی توان نقش دولت در تشویق بی محابای مردم به سرمایه گذاری در بورس و سپس کناره گیری و کاهش دخالت ها در روزهای ناخوش بازار سرمایه را نادیده گرفت.

مقایسه درآمد دولت از بورس با بودجه نهادها

دولت در سال گذشته به گفته وزیر اقتصاد نزدیک به 500 هزار میلیارد تومان و براساس اظهارات رییس سازمان بورس 680 هزار میلیارد تومان کسب درآمد کرده است، که اگر این مبلغ را با بودجه نهادها و استان های مختلف مقایسه کنیم به آمار جالبی دست پیدا می کنیم.

بودجه شهرداری تهران در سال 99، 30 هزار میلیارد تومان بوده، یعنی بورس در سال گذشته، 22 برابر بودجه ‎شهرداری پایتخت درآمد داشته است. یا اینکه بودجه سازمان صدا و سیما یک هزار و 745 میلیارد تومان بوده که در صورت مقایسه این دو عدد، به این موضوع پی می بریم که درآمد بورس 286 برابر بودجه صدا و سیما بوده است.

یا اگر نگاهی به هزینه جاری استان‌ها در سال 99 داشته باشیم با رقم 181 هزار و 359 میلیارد تومان مواجه می شویم که درآمد بورس، 2.7 برابر کل هزینه جاری استان ها بوده است.

اما بودجه عمرانی استان‌های ایران در سال گذشته 41 هزار و 367 میلیارد تومان بوده که درآمد کسب شده از طریق بورس، 12 برابر این بودجه است.

این اعداد و ارقام نشان می دهد که بازار سرمایه در سال 99 کمک قابل ملاحظه ای به تامین مالی اقتصاد کشور کرده اما این کمک با توجه به رونق بازار و اعتماد مردم به بورس شکل گرفته است. با این همه نکته جالب اینجاست که دولت در لایحه بودجه سالجاری سهم بورس در تأمین منابع مالی را به 1400 هزار میلیارد تومان رسانده است، حالا سوال این است با توجه به بی اعتمادی سرمایه گذاران به بازار سرمایه و شیب نزولی شاخص کل بورس این مبلغ چگونه به دست می آید؟

نکته دیگر و مهم این است که بدانیم این تأمین مالی و حل و فصل نیازهای مالی دولت و شرکت ها به قیمت زیان های سنگین سهامداران خرد تمام شد و بسیاری از شهروندان که با هزاران امید و آرزو اندک سرمایه های خود را روانه بازار سرمایه کردند را با خسارت های سنگینی رو به رو کرد.