داستان امید تنها بازمانده درنای سیبری چیست؟

تک درنای سفید سیبری که در ایران با نام امید شناخته می‌شود امسال برای دوازدهین بار بدون آرزو (همسرش) به کشور مهاجرت کرد.

“امید” پس از حادثه تلخی که در منطقه ازباران درسال ۱۳۸۶ اتفاق افتاد جفتش “آرزو” را از دست داد و پس از آن حدود ۱۲ سال است که تنها برای زمستان گذرانی درتالاب‌های مازندران مسیر ۵ هزارکیلومتری را طی می‌کند. این یازدهمین سال متوالی است که این درنا مهاجرت خود را به تنهایی به ایران انجام مى‌دهد.

این درنای سیبری از مسافرتی ۳۰۰۰ کیلومتری آمده است و او به یک سفر ۳۰۰۰ کیلومتری خواهد رفت. او تا نیمه اول اسفند در منطقه مهمان است.

امید که یک درنای سیبری نر است، آخرین بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری است که هرسال به تنهایی مهاجرت زمستانه خود را انجام می‌دهد. اهالی منطقه فریدونکنار و ازباران، اهمیت زیادی برای حضور این پرنده در منطقه قائل هستند.

درنا‌های سیبری نخستین بار در سال ۱۳۵۳ در ایران رویت شدند. جمعیت غربی درنا‌های سیبری با گذر از تالاب‌های نارزوم در قزاقستان، ذخیره‌گاه طبیعی آستراخان روسیه در دهانهٔ رود ولگا، و آذربایجان و طی مسافت تقریباً ۵۰۰۰ کیلومتری در آبان هر سال به تالاب‌های فریدونکنار در استان مازندران مهاجرت می‌کنند و تا اوایل اسفند را در این تالاب می‌گذرانند.

جمعیت این دسته از درنا‌ها از بیش از ۲۰۰ قطعه در سال ۱۹۳۰ به دو قطعه در سالیان اخیر و با مرگ «آرزو» به یک قطعه رسیده‌است. از سال ۱۳۸۵ امید آخرین بازماندهٔ جمعیت غربی درنا‌های سیبری به تنهایی به ایران می‌آید. قد امید ۱۶۰ سانتی‌متر است.

نسل درنای سفید از میان ۱۵ گونه درنای موجود، در حال انقراض است. این گونه درنا‌های سیبری بجز سال‌های ۸۸ و ۹۴ در تمامی نیم قرن گذشته مازندران را مقصد زمستان گذرانی خود انتخاب کرد.

بعد از کشته شدن و یا مرگ آرزو دو محیط بان به صورت شبانه روزی از امید نگهبانی می‌کنند تا تنها باقیمانده درنای سیبری به تاریخ نپیوندد.

امید از حدود ۲۰ سال قبل باخانواده خودبرای زمستان گذرانی به تالاب‌های فریدونکنار می‌آمد و امسال یازدهمین سالی است که تنها به این تالاب مهاجرت کرده و دوره میانسالی خودرا طی می‌کند.

دُرنای سیبری که امید از گونه آنهاست و با نام علمی ‘گروس لئوکوجرانوس Grus leucogeranus ‘ شناخته می‌شود، پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که قدی نزدیک به یک و نیم متر دارد و فاصله دو بال آن بیش از ۲ متر است. این درنا بدنی یکدست سفید با پا‌های بلند سرخ رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته است.

درنای سیبری به طور تاریخی به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود. جمعیت مرکزی این گونه منقرض شده است و جمعیت غربی هم به گفته کارشناسان محیط زیست در صورت مرگ امید به طور قطعی منقرض خواهد شد.

جمعیت شرقی درنای سیبری که در واقع تنها گروه باقی مانده از این گونه است، تابستان را در شرق سیبری زادآوری کرده و برای زمستان‌گذرانی به شرق چین می‌رود. از اعضای این گروه بیش از سه هزار قطعه باقی‌مانده است. زیستگاه زمستانی تقریبا تمامی جمعیت این گونه دریاچه ‘ پویانگ ‘ در چین و اطراف آن است.

همه ساله در زمستان ۱۵۰ گونه پرنده زمستان گذران با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار بال به تالاب و آببندان‌های مازندران از جمله تالاب بین المللی میانکاله و فریدونکنار می‌آیند.. امید آخرین درنای سیبری است که برای زمستان گذرانی به ایران می‌آید. درنایی که در صورت مرگش، جمعیت غربی درنا‌های سیبری منقرض خواهند شد و دیگر ایران رنگ این درنا‌ها را نخواهد دید. امید به ترتیب از سال ۹۱ تا ۹۵، در روز‌های نهم، هشتم، نهم، دوازدهم و نوزدهم آبان خود را به ایران رساند، ولی در سال ۹۶ ورود امید به فریدونکار با تاخیر مواجهه شد. از ابتدای آبان ماه همه دوست داران محیط زیست منتظر خبر برگشتن امید هستند.

به گزارش میزان، درنا در هر بارداری دوتخم می‌گذارد و جوجه اول که سر از تخم برداشت درنا تخم دیگر را رها می‌کند. از جمله عوامل اصلی انقراض این درنا‌ها تک همسری بودن است. آن‌ها به شدت وفادار به جفت خود هستند و تا پایان عمر در کنار همسر خود به سر می‌برند و بعد از جفت خود جفتی دیگر اختیار نمی‌کنند.