خوزستان دارای بیشترین بافت فرسوده/چابهار بالاترین تعداد حاشیه‌نشین
بر اساس آمار، استان خوزستان با ۹.۶ درصد بالاترین میزان بافت فرسوده نسبت به مساحت شهری را در کشور داراست، البته بیشترین حاشیه‌نشین مربوط به شهر اهواز نیست و چابهار در این زمینه با ۶۰ درصد بالاترین سهم را دارد.
به گزارش ایسنا، بافت‌های ناکارآمد به پنج گونه بافت‌های تاریخی، فرسوده، سکونتگاه‌های غیررسمی، حاشیه شهرها با پیشینه روستایی و نقاط همگون شهری تقسیم‌بندی شده‌اند. هم‌اکنون ۵۴۴ شهر کشور در مساحتی حدود ۱۴۰ هزار هکتار با مساله بافت‌های ناکارآمد مواجهند.
معضل حاشیه‌نشینی از مواردی است که تقریبا تمامی کلان‌شهرهای ایران با آن مواجهند. بر اساس برخی آمار، ۳۰ درصد از جمعیت شهر مشهد، ۴۳ درصد بندرعباس، ۶۰ درصد چابهار، ۲۵ درصد اراک، ۳۵ درصد اهواز، ۳۳ درصد تبریز و حدود ۲۰ درصد جمعیت تهران با معضل حاشیه‌نشینی مواجهند. دبیر مجمع نمایندگان استان تهران چند ماه قبل در جلسه شورای اداری قرچک گفته بود تهران ۳ میلیون حاشیه‌نشین دارد.
هم‌چنین بنا بر آمار ارایه شده از سوی شرکت بازآفرینی شهری، خوزستان با رقم ۹.۵۹ درصدی دارای بیشترین سهم و زنجان با رقم ۰.۵۷ درصدی دارای کمترین مساحت از بافت فرسوده در سطح کشور هستند.
به طور کلی حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در بافت‌های ناکارآمد با معضل بدمسکنی مواجهند. از این تعداد ۱۱ میلیون نفر حاشیه‌نشین و بقیه در بافت‌های میانی، تاریخی و فرسوده زندگی می‌کنند. جریان بازآفرینی شهری در پنج گونه ذکر شده در چارچوب سیاستهای وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی معماری شهرسازی باید وظایف خود را انجام دهد.
اخیرا شرکت عمران و بهسازی شهری به “شرکت بازآفرینی شهری” تغییر نام داده و بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع نوسازی و بهسازی، ماموریت‌های این شرکت گسترده‌تر شده است. بنا به گفته‌ی هوشنگ عشایری ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ـ برنامه ملی بازآفرینی شهری ۹ بعد دارد که سه بعد آن کالبدی و شش بعد آن غیرکالبدی است در حوزه اجتماعی و نهادی است.
گفته می‌شود که نوسازی بافت‌های ناکارآمد تا پایان برنامه ششم توسعه به ۱۲۳ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. اما با توجه به محدودیت منابع دولتی، بخش خصوصی با مدل تضمین سودی که شرکت بازآفرینی شهری طراحی کرده می‌تواند وارد این عرصه شود. عشایری در این خصوص می‌گوید: مشوقهای ۱۲ گانه‌ای شامل پروانه ساختمانی، حقوق انشعابات، تخفیف هزینه نظام مهندسی، تخفیف هزینه صدور سند، تخفیف بیمه های کارگری ساختمانی، مالیات و کاهش سایر هزینه ها در نظر گرفته ایم که منجر به کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصد هزینه ها می شود. به طور مثال اگر یک توسعه‌گر به جای منطقه ۵ تهران اقدام به نوسازی در منطقه ۱۲ کند هزینه‌های آن متری ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان پایین‌تر خواهد بود.
یکی از مشوقهای نوسازی در بافت فرسوده به سود تسهیلات بانکی مربوط می‌شود که هم‌اکنون با رقم ۶ درصد، پایین‌ترین نرخ سود وام در شبکه بانکی کشور است. در این خصوص رحیمی انارکی ـ مدیرعامل بانک مسکن ـ اولویت تأمین و پرداخت حداقل ۳۰ درصد از تمامی انواع تسهیلات ساخت، خرید و مقاوم سازی طرح‌های حوزه مسکن در بافت مذکور را هدفگذاری مورد نظر در حوزه ارائه تسهیلات بافت فرسوده دانست و افزود: بازسازی و نوسازی سالانه یکصد هزار واحد در بخش بافت فرسوده و ناکارآمد شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی به عنوان اهداف کمی این اقدام در نظر گرفته شده است.
بنابراین گزارش، ۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۶ طرح ملی بازآفرینی شهری با حضور رییس جمهور، وزیر راه و شهرسازی، شهردار تهران و دیگر مسوولان آغاز شد. روحانی در این مراسم گفت: اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری به این معنا است که دولت صدای زلزله، صدای مشکلات مردمی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند، صدای مشکلات مردم کم توان و صدای نسل جوان خانه اولی را شنیده است.
