خطر نابودی در کمین ۱۰ غار/گردشگری غیرمسوولانه بلای جان غارهای ایران
یک عضو موسس انجمن غار و غارشناسی ایران با تاکید بر اینکه نباید به غارها به عنوان یک بنگاه اقتصادی نگاه کرد، گفت: برخی از غارهای کشور ظرفیت گردشگری ندارند و برخی دیگر از جمله غار علیصدر با گردشگری غیر اصولی رو به نابودی هستند.
جواد نظام دوست در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ غار در کشور وجود دارد، اظهار کرد: اگر بگوییم ۱۰ هزار غار شناخته نشده در کشور وجود دارند که نیازمند اکتشاف، نقشه‌برداری و پژوهش‌های علمی هستند، اغراق نکرده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه گردشگری یکی از ده‌ها سودهایی است که غارها می‌توانند برای انسان داشته باشند، تصریح کرد: متاسفانه در ایران نگاه به غارها یک نگاه اقتصادی است و ما فکر می‌کنیم که هر غاری که پیدا شد باید برای حضور گردشگر آماده شود. در حال حاضر گردشگری غیر اصولی در غارها سبب شده است که وضعیت غارهای کشور مناسب نباشد.
این عضو موسس انجمن غار و غارشناسی ایران با بیان اینکه در حال حاضر ۱۳ غار در کشور برای گردشگری آماده شده است، گفت: از این تعداد تنها یک غار توانسته هزینه‌های لازم را از گردشگری تامین کند. سایر غارهایی که برای گردشگری آماده شده‌اند یا تعطیل شده یا هزینه‌های خود را از شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی دریافت می‌کنند.
وی افزود: بیش از یک پنجم غارهای موجود در کشور ما غارهای آبی هستند و داخل آن‌ها حوضچه‌های آب وجود دارد بنابراین این احتمال وجود دارد که داخل غارها شبکه یا سفره‌های آب زیرزمینی داشته باشیم. زمانی که غارها را نادانسته و بدون برخورداری از اطلاعات لازم آماده گردشگری می‌کنیم، غارهای آبی آلوده می‌شوند و شاید حساس‌ترین بخش آلودگی محیط زیست، آلودگی آب باشد چرا که ممکن است با هر دخالت بی جایی آلوده شود.
نظام دوست با تاکید بر اینکه نگاه به غارها نباید فقط گردشگری و اقتصادی باشد، تصریح کرد: بر اساس آئین‌نامه سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه غارها، لازم است که غارها درجه‌بندی شوند و پس از آن مشخص کنیم که کدام غار برای گردشگری مناسب است. متاسفانه در حال حاضر اکثر استان‌ها مسابقه گذاشته‌اند که غارهای شهر خود را به عنوان غار گردشگری معرفی کنند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰ غار کشور در حال نابودی است، تصریح کرد: از جمله این غارها می‌توان به غار دانیال، غار کتله خور در استان زنجان، غار نخجیر، غار علیصدر و غار قوری قلعه در کرمانشاه اشاره کرد. بر اساس شنیده دیده‌بان غارهای ایران متاسفانه در تعدادی از غارهای کشور بدون هماهنگی با کارگروه غارشناسی شروع به ساخت و ساز و اجرای پروژه‌های گردشگری شده است حتی متاسفانه در برخی غارها برای از بین رفتن حشراتی که ساکنان داخل غارها هستند سم پاشی می‌کنند تا گردشگران راحت‌تر بتوانند از غار بازدید کنند.
نظام دوست با تاکید بر اینکه گردشگری در غارها باید اصولی و مسئولانه باشد، گفت: نمی‌توانیم تمام امکانات شهری از جمله کافی شاپ‌ها و سالن‌های برگزاری مجالس را به داخل غارها ببریم و اکوسیستم آنجا را نابود کنیم.
این عضو موسس انجمن غار و غارشناسی ایران ادامه داد: بیش از ۱۰ گونه جانوری مختلف در غارها زندگی می‌کنند که اکوسیستم ارزشمندی را درون آن پدید آورده‌اند حتی در ورودی غارها موجودات در معرض خطر انقراضی وجود دارد که به صورت موقت در این مکان زندگی می‌کنند. ممکن است این موجودات به‌راحتی توسط پروژه‌های غیر پژوهشی صدمه بینند.
نظام دوست در ادامه تصریح کرد: اکوسیستم غارها با وجود اینکه اکوسیستم محدودی است ولی به اکوسیستم انسانی متصل است. غارها برگی از تاریخ زمین هستند که شامل تاریخ محیط زیست، بارش‌ها، هواشناسی و باستان شناسی می‌شوند و اطلاعات مفیدی درباره گذشته زمین در اختیار ما قرار می‌دهند ولی ما با گردشگری غیزمسوولانه این برگه‌های تاریخی را ناخواسته از بین می‌بریم. در قسمتی از غارهای کوهستان البرز آب‌هایی به شکل یخ موجود است که این غارها ذخیره گاه آب، برای سال‌های پیش رو هستند.
این فعال حفاظت از غارها در پایان گفت: دو پروژه اقلیم شناسی و دیرین شناسی در غارها با همکاری انجمن ما و بخش علوم زمین سازمان زمین شناسی انجام شد که با نمونه‌برداری از آب این غارها اطلاعاتی درباره ذخایر آبی به دست آمد. از آنجایی که ما در نیم کره خشک کره زمین قرار داریم باید اطلاعات غارها را به دست آوریم تا بتوانیم از منابع آب و ذخایر آن استفاده کنیم.
