خروج ناگهانی کی‌یف از لاک دفاعی؛ حمله اوکراین به خاک روسیه ورق جنگ را بر می‌گرداند؟

مسکو از هزاران شهروند خود خواسته که روزها پس از یک حمله بی‌سابقه نیروهای اوکراینی به خاک خود که مهم‌ترین حمله فرامرزی از زمان آغاز جنگ به شمار می‌آید، از کورسک و منطقه بلگورود در همسایگی آن تخلیه شوند.

به نوشته الجزیره، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین شنبه‌شب تأیید کرد که ارتش او در داخل خاک روسیه مشغول نبرد است. درگیری‌های اخیر باعث فرار هزاران نفر از مناطق مرزی شده و مقامات وضعیت اضطراری را در سطح فدرال در مناطق کورسک، بریانسک و بلگورود روسیه اعلام کرده‌اند.

ولادیمیر پوتین این حمله را «تحریکی بزرگ» از سوی اوکراین خواند که در حال جنگ با نیروهای مسکو در منطقه شرقی خود است.

به گزارش اکوایران، در همین حال، اوکراین و روسیه یکدیگر را به آتش‌افروزی در نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا که تحت کنترل روسیه است، متهم کردند. حریق نیروگاه اکنون خاموش شده است.

برای درک حمله اوکراین به کورسک و معنای آن برای جنگ، دانستن چند نکته لازم است.

نیروهای اوکراینی چه زمانی وارد کورسک شدند؟

نیروهای اوکراینی در ۶ آگوست حمله به کورسک را آغاز و مسکو را غافلگیر کردند. درگیری بین نیروهای کی‌یف و مسکو در این منطقه جریان دارد.

الکس گاتوپولوس، سردبیر دفاعی الجزیره گفت: «ما شاهد گسترش تدریجی عملیات اوکراین به منطه بلگورود در همسایگی (کورسک) هستیم». او در ادامه گفت که ارتش اوکراین برخی از روستاهای مرزی بلگورود را تصرف کرده و افزود که به ۱۱ هزار نفر دستور تخلیه منطقه بلگورود داده شده است.

به گفته وزارت دفاع روسیه، نیروهای اوکراینی حدود ۳۰ کیلومتری داخل خاک روسیه هستند. خبرگزاری فرانسه به نقل از یک مقام اوکراینی اعلام کرد که هزاران سرباز اوکراینی در کورسک حضور دارند.

انگیزه و استراتژی اوکراین

حمله اوکراین پس از هفته‌ها شکست نظامی در منطقه دونتسک شرقی انجام گرفت. شان بل، خلبان بازنشسته و تحلیلگر نظامی یکی از دلایل حمله را «گرفتن ابتکار عمل» دانست و توضیح داد که مرز بسیار طولانی بین دو کشور کار کی‌یف برای نفوذ به خاک روسیه را راحت کرد. همچنین حرکت اوکراین نشان می‌دهد که روسیه به تنهایی این جنگ را کنترل نمی‌کند. بل گفت: «اوکراین در اینجا افسار را به دست گرفته است».

گاتوپولوس گفت که استراتژی اوکراین در حمله به کورسک با استفاده تهاجمی از پهپادهای دید اول شخص که پهپادهای روسی را مختل کردند، به یک «جنگ برق‌آسای پهپادی» تبدیل شد. پهپادهای دید اول شخص کم‌هزینه بوده و معمولاً با استفاده از صفحه نمایش یا عینک واقعیت مجازی کار می‌کنند.

حمله کجا رخ داد؟

این حمله در شهر سودژای کورسک واقع در ۵۳۰ کیلومتری مسکو رخ داد. سودژا تنها ایستگاه پمپاژ است که گاز طبیعی روسیه را از طریق اوکراین به اروپا می‌رساند. کورسک در غرب روسیه واقع شده و نزدیک شهر مرزی سومی در شمال شرقی اوکراین قرار دارد.

پیامد حمله برای جنگ روسیه و اوکراین

این حمله سؤالاتی را در مورد چگونگی حمله اوکراین به کورسک پس از دو سال جنگ شدید برانگیخته است.

بل، تحلیلگر نظامی به الجزیره گفت که این حمله می‌تواند مسیر جنگ را تغییر دهد. در حالی که منتقدان حمله غافلگیرانه اوکراین را بی‌ملاحظه می‌دانستند، بل توضیح داد: «مومنتوم و ابتکار عمل در جنگ همه چیز است؛ این همه را غافلگیر کرد.»

شان بِل افزود که حمله اوکراین روسیه را مجبور کرد تا نیروهایی را از خط مقدم، جایی که آن‌ها در حال پیشروی به سمت دونتسک اوکراین بودند، خارج ساخته و آن‌ها را در کورسک مستقر کند و از فشار بر اوکراین در خط مقدم بکاهد.

گاتوپولوس گفت برای حفظ موقعیت فعلی خود در کورسک، اوکراین باید سربازان، تانک‌ها و منابع بیشتری ارسال کند.

او گفت که اگرچه احتمال دارد نیروهای روسی بر اوکراین غلبه کرده و آن را شکست دهند، اما اگر اوکراین مقاومت کند، «ابزار چانه‌زنی خوبی در مذاکرات صلح خواهد داشت». گاتوپولوس خاطرنشان کرد که اگر مأموریت اوکراین شکست بخورد، ضربه‌ای بزرگ به روحیه این کشور وارد می‌شود.

واکنش روسیه

روسیه با استقرار نیروهای خود برای سرکوب این تجاوز، به صورت نظامی پاسخ داد. علاوه بر این، نیروهای روسی در یکشنبه‌شب ۳۵ پهپاد را بر فراز مناطق کورسک، ورونژ، بلگورود، بریانسک و اورل ساقط کردند.

روز یکشنبه، مقامات اوکراینی اعلام کردند که حملات هوایی روسیه پنج نفر از جمله یک پسر چهار‌ساله و پدرش را در شرق کی‌یف کشت.

روسیه همچنین غیرنظامیان را در شهرهای مرزی تخلیه کرده و وضعیت اضطراری در کورسک اعلام کرده است. تلویزیون دولتی روسیه گفت که ۲۰ مرکز اسکان موقت برپا شده و تصاویری از یک اردوگاه چادری در کورسک پخش کرده است. مقامات روسیه ضمن اشاره به حمایت خارجی از حمله اوکراین گفتند: «شک نداریم که سازمان‌دهندگان و عاملان این جنایات از جمله حامیان خارجیشان برای این حمله پاسخگو خواهند بود».

کرین ژان‌پیر، سخنگوی کاخ سفید گفت که ایالات متحده از برنامه‌های اوکراین برای حمله به کورسک مطلع نبود.

چرا نیروهای بلاروس به مرز اوکراین اعزام شدند؟

روز شنبه، بلاروس اعلام کرد که نیروهای خود را به مرز اوکراین اعزام داشته و مدعی شد که اوکراین در جریان حمله به کورسک حریم هوایی بلاروس را نقض کرده است.

الکساندر لوکاشنکو، دیکتاتور بلاروس گفت که نیروهای دفاع هوایی کشورش هزاران هدف اوکراینی که بر فراز موگیلف در شرق بلاروس پرواز می‌کردند را منهدم ساختند.

ویکتور خرنین، وزیر دفاع این کشور نیز اعلام کرد که نقض حریم هوایی بلاروس توسط اوکراین تحریک‌کننده بوده و مقتضی اقدام تلافی‌جویانه است.

در نیروگاه زاپوریژیا چه گذشت؟

روز یکشنبه، مقامات اوکراینی گزارش دادند که برج خنک‌کننده نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا در جنوب اوکراین که تحت اشغال روسیه قرار دارد، دچار حریق شده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) گفت که این آتش‌سوزی تأثیری بر ایمنی نداشت. به گفته رسانه‌های دولتی روسیه، آتش خاموش شده است.

زلنسکی روسیه را به آتش‌افروزی متهم کرد، در حالی که مسکو کی‌یف را مقصر آن دانست.

رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای بدون اینکه طرفی را مقصر بداند، گفت: «این حملات بی‌پروا ایمنی هسته‌ای در این نیروگاه را به خطر می‌اندازد و خطر وقوع حادثه هسته‌ای را افزایش می‌دهد. آن‌ها باید فوراً متوقف شوند».