خداحافظی بازار خودرو با قیمت های زیر 100 میلیون تومان/ بازار خودرو به کدام سو می رود، ثبات یا بی ثباتی؟

اگرچه براساس مصوبه شورای رقابت، محصولات ایران خودرو و سایپا از اول خرداد ماه امسال به‌طور متوسط 8.2 درصد و 8.9 درصد گران شدند، اما گزارش های میدانی حکایت از ثبات نسبی قیمت ها در بازار آزاد دارد.

«بازتاب»؛ زهره علامی-اواسط اردیبهشت سالجاری و با وجود مخالفت های بسیار از سوی مجلس و فعالان اقتصادی، شورای رقابت رای به افزایش قیمت محصولات دو خودروساز کشور براساس تورم بخشی یکساله و در نظر گرفتن متغیر‌های کیفیت و بهره‌وری داد.

با اجرای این تصمیم از ابتدای ماه جاری، قیمت کارخانه‌ای تمام خودروها به بالای 100 میلیون تومان رسید، بنابراین متقاضیان پیش فروش ساینا، تیبا 2 و تیبا صندوقدار که تا پیش از این با کمتر از 100 میلیون تومان صاحب خودرو می شدند باید هزینه بیشتری را برای خرید ماشین بپردازند.

در حال حاضر قیمت ساینا دنده‌ای با 12.6 درصد افزایش از 92 میلیون و 928 هزار تومان به 104 میلیون و 649 هزار و 600 تومان، تیبا صندوقدار با 14.6 درصد افزایش از 87 میلیون و 800 هزار تومان به 100 میلیون و 630 هزار و 500 تومان و تیبا 2 با 11.6 درصد افزایش از 95 میلیون و 426 هزار تومان به 106 میلیون و 518 هزار و 800 تومان افزایش یافته است.

افزایش قیمت خودرو با وجود مخالفت ها

مصوبه شورای رقابت برای افزایش قیمت خودرو، در شرایطی اجرایی شد که مجلس شورای اسلامی تمام قد به مخالفت با این مصوبه ایستاد، در همین راستا رییس کمیته خودرو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در واکنش به شیوه قیمت‌گذاری شورای رقابت گفت: این شیوه نتوانسته تعادل را در بازار خودرو ایجاد کند، مصرف کننده و تولیدکننده هر دو ناراضی هستند و هر منطقی هم داشته باشد تاکنون عملکرد مناسبی نداشته و باید تغییر کند.

البته بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار خودرو هم با افزایش قیمت خودرو موافق نبودند و این رشد قیمت را غیر منطقی می دانستند چون عوامل موثر بر بازار خودرو از جمله نرخ ارز در چند ماه اخیر تغییری نداشته و از سوی دیگر بازار هم کشش رشد قیمت را ندارد.

چندی پیش هم فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در گفت و گو با بازتاب گفت: موضع گیری های شورای رقابت درباره قیمت خودرو متناقض است مثلا در زمستان سال گذشته، با وجود افزایش نرخ تورم، این افزایش را تکذیب کرد و در حال حاضر رشد نرخ تورم در سه ماهه پایانی سال گذشته را تایید می کند و معتقد است که قیمت خودرو باید افزایش یابد، اما رشد قیمت توسط شورای رقابت بر بازار آزاد اثری ندارد، چون بازار کشش افزایش قیمت ندارد.

ناگفته نماند در شرایطی که به گفته کارشناسان افزایش قیمت خودرو غیر منطقی به نظر می رسد، بابک رحمانی، معاون بازاریابی و فروش گروه صنعتی ایران خودرو، معتقد است: در ابلاغیه شورای رقابت افزایش هزینه‌های سال‌جاری از قبیل دستمزد، تورم تامین قطعه و مواد اولیه لحاظ نشده و فقط تورم سال گذشته، در نظر گرفته شده است و 15 درصد سقف قیمتی خودرو کفاف هزینه‌های تولید خودروسازان را نمی‌دهد.

مبنای تعیین قیمت 

حالا که چند روزی از اجرای مصوبه شورای رقابت می گذرد، این سوال مطرح می شود که قیمت گذاری خودروها بر چه اساسی انجام می شود؟ به نظر می رسد که تعیین قیمت‌ با توجه به کم‌تیراژ یا پرتیراژ بودن خودروها انجام می شود.

یعنی محصولاتی که قیمت حاشیه بازار آنها در مقایسه با قیمت کارخانه بیشتر است و واسطه گران سود بیشتری از آن می‌برند، رشد بیشتری نسبت به قیمت متوسط شورای رقابت دارند و در مقابل خودرو‌هایی با حاشیه بازار پایین تر با افزایش کمتری، قیمت‌گذاری می‌شوند.

این شیوه قیمت گذاری توسط ایران خودرو تایید شده، معاون بازاریابی و فروش ایران‌خودرو می گوید: قیمت محصولات این شرکت باید میانگین 8 درصد افزایش یابد که در این میان بخشی از محصولات کمتر از این عدد و بخشی هم با هدف حذف رانت بازار و کاهش زیان‌دهی تولید، بالاتر از این عدد رشد کرده اند.

مثلا پژو پارس تا سقف 15 درصد افزایش قیمت داشته اما رانا پلاس رشد نکرده است یا فقط 5 درصد به قیمت دنا پلاس توربو شارژ اضافه شده است، درواقع شورای رقابت این اختیار را به خودروسازان داده که با در نظر گرفتن متوسط رشد قیمت 9 درصدی و حاشیه بازار اقدام به قیمت‌گذاری محصولاتشان کنند.

نگاهی به بازار آزاد خودرو

درحالی که قیمت کارخانه ای محصولات ایران خودرو و سایپا افزایش یافته، این رشد تاثیر محسوسی بر قیمت بازار آزاد نداشته است و بررسی های میدانی و اظهارات فعالان حوزه خودرو هم این موضوع را تایید می کند.

سعید موتمنی، رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی پایتخت با اشاره به اینکه قیمت‌ها پس از اجرای مصوبه شورای رقابت همچون روزهای گذشته با کمترین نوسان همراه بودند،می گوید: وجود مشتری در بازار، وجود تقاضای کاذب و نوسان‌های ارزی می‌تواند در قیمت‌ها تاثیرگذار باشد که اکنون هیچ‌یک از این شرایط را شاهد نیستیم و معاملات به صفر رسیده است.

‌موتمنی می افزاید: افزایش قیمت کارخانه‌ای، فقط سود برندگان قرعه‌کشی‌ها را کمی کمتر خواهد کرد، اما از آنجایی که عرضه خودروسازان هنوز به اندازه کافی نیست، شرایط بازار تغییری نخواهد کرد.

درواقع با توجه به اینکه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری به سر می بریم و از سوی دیگر امید می رود که مذاکره‌های برجامی به نتیجه برسد، بازار خودرو متوقف شده است و از خرید و فروش هم خبری نیست و انتظار می رود که با ثبات نرخ ارز و به حداقل رسیدن اخبار منفی، بازار در آرامش باقی بماند.